Uit den dood en andere schetsen

[p. 130]

Nagedachte.

Aan Mej. A. JESSURUN DE MESQUITA.

't Was op de bovengang, 's middags tegen vier uur, in den zomer.

Buiten was 't een egaal-grijze, bedekte lucht, waarvan de warmte loom, langzaam, lood, afdreef, drukkend en klam, zonder beweging, zonder licht. De wijde ramen waren opengehoekt en de kleurloosheid gleed luidloos en log over de gang, onhoorbaar voortklevend langs den half-gegrijsden muur, waartegen zij geleund stond.

Zij was witbleek, de bleekheid van een

[p. 131]

waspop, met een klein, geschilderd, rood plekje op de uitpuilende jukbeenderen, een licht, zacht, teêr-rood kleurtje, dat ver achter haar scheen, niet op haar gezicht, maar dat onmerkbaar over leek te vloeien over haar wang, ontastbaar, ijl en toch zichtbaar. Naast haar zachte, vleeschende lippen diepten twee voren, naar onder verdwijnend langs de kin. En haar groote, blauwe oogen treurden glansloos naar den grond, zwijgend en stil, terwijl ze droomend klaagde over de moede pijn die in haar borst rondwoelde. 's Avonds op mijn kamer, in de opstijgende schemerstilte van den nacht, zag ik haar telkens voor me, leunend tegen den muur en zeurde het in mijn hoofd: ik ben moê, ik ben zoo moê.

Toen heb ik haar bloemen gestuurd.

En de winter ging door 't gasthuis met vegende regenvlagen tegen de muren, met schokkende, schurende windschuivingen langs de daken, met zwevende, donzende sneeuwdanzen over den leêgen tuin.

[p. 132]

De vleugelschaduw van den dood grijsde over de bedden en in de stille zalen leefden de zieken heen met het weenende licht, dat door de betraande ramen treurde.

Soms ontmoette ik haar, moeielijk ademend en hijgend als zij den trap op had geloopen, met haar hand gedrukt tegen haar borst om den pijnlijken hoest tegen te houden die uit haar keel scheurde en ik zag haar voor me zooals dien middag, leunend tegen den muur en ik hoorde weêr 't droomend: ik ben zoo moê.

En 't was of telkens haar groote oogen meer weg-doofden in het was-matte gezicht, of haar lippen kouder kleurden, de plooien om haar mond donkerder groefden.

Alleen het kleurtje op de wangen roosde scherper op, met pijnlijke gloeiing.

En de zomer kwam!

Op een avond stond ik met haar te praten voor het open venster. In breede, gele, stoffige bundels dikstreepte de zon door het hooge raam, schuin trekkend met

[p. 133]

een gulden glans over de rustige gang, waar de groote, bruine kasten levenloos en zwaar tegen den muur afdonkerden, diep vergoud aan de hoeken. Op den grijzen, rechtvoort-spannenden looper plasden helle plekken warm licht, onmerkbaar uitvloeiend.

Zij stond leunend met haar rug tegen het open raamvlak. En de zonneglans streek langs haar blonde haar, 't opgoudend langs de randen der dikke, weêrbarstige krinkels, bruinend de diepten tusschen de dooreen wringende vlechten, zijdeglanzend over de zachte, trillende, losspattende nekharen, goudstof spelend. over de zware wrong die haar hoofd scheen neêr te drukken in een rosse moêheid. Zij staarde met een strakken, verren blik naar de heldere glansplekken op den grond, die langzaam wegschoven door de schaduw die ongemerkt over de gang begon te schemeren.

Terwijl zij moê voortpraatte, zag ik haar hijgende, kort optrekkende borst, haar bleeke, witte, matte handen, droog van bloedeloosheid, haar was-dof gezicht met de koude lippen, blauwig van ziekheid, en 't was me of, in

[p. 134]

den koelen schemer, de dood haar over 't gezicht vaagde.

Toen voelde ik plotseling alsof er iets uit mij wegging, alsof iets afbrak in mijn borst, alsof er een duizelende leêgte neêrsloeg in mijn binnenste.

Lang, met schemerende koelte, grijsden de schaduwen van den hemel die licht, teêrgroen uitspande over een enkele oppuntende ster; dichter en dichter wemelde de avond luidloos op van den grond.

Zij zweeg. En opziende staarde ze mij aan met de diepe schaduwen die haar oogen onzienbaar maakten, en 't was of die donkere plekken haar wangen meer en meer wegtrokken tot een magerenden doods-trek.

Langzaam heb ik haar zien sterven, onmerkbaar wegwadend uit het leven.

Ik heb haar zien liggen, onbewegelijk, rustig, languit, met het gezicht, waarvan het rose kleurtje was weggewischt, vaal in de helle witheid van haar kussen, haar

[p. 135]

blondheid dofgoudend om de diepgeschaduwde oogen.

En zacht heb ik haar 't koude voorhoofd gekust.

April. 89.