Gedichten uit de verschillende tijdperken der Noord- en Zuid-Nederlandsche literatuur. Deel 2. 1ste en aanvang der 2de helft van de XVIIe eeuw
(1852)–J.A. Alberdingk Thijm–
AuteursrechtvrijDe filozoof in doodsnood.[Door Poirters. Zie bl. 390. §] Den Graef Leontius gingh hier en daer wat gapen,
[Waer toe] de maegh' hem port, om appetyt te rapen:
Het was doen op dien dagh tot sijnent gastery,
Daer onder ander volck was MachiavellusGa naar voetnoot1 by.
Den Graef was aen de Kerck; daer sagh hy dorre beenen,
Die lagen overhoop gewentelt onder steenen,
En buyten d'ander lagh een doodshooft in het gras,
Daer niet een taye pees of hayrken aen en was.
Hy spreeckt het doodts-hooft aen, en gaet'er mee staen spotten;
En seyt: ‘wat ligt ghy hier? 't is meer als tyt van rotten:
Sa, voort weer na de put, flux packt u naer u graf,’
Waer toe hy met de voet noch herde stooten gaf,
‘Doch seg eens eerje gaet, is 't waer dat ander leeren
Dat naer het dooden rif de ziel sal weder-keeren?
Seg of verrysen sal dat been dat ick hier raeck?
Of is het maer alleen een praetje voor de vaeck?
Voor mij, dit houd ick staend', en hier op wil ick sterven,
Dat die verscheyden is, noyt aessem meer sal erven.
Ay, dat is kinder-klap, daer is doch naderhandt
Geen ziel die overblyft na 't scheuren van den bant.
Of isser noch den geest die in u plach te leven,
Die wil ick neffens ons een plaets aen tafel geven,
Komt vry wie datje zijt, ick noode u te gast,
Of soo het u belieft, maeck datje ons verrast.’
Soo sprack Leontius: dit waren al sijn reden.
| |
[pagina 438]
| |
Daer op is hy gekeert, en weer na huys getreden.
Het was omtrent den noen, de gasten altemael
Die quamen na 't gespreck verschijnen op de sael.
De spijs wort aengedient, en sonder Godt te dancken
Kiest yeder sijnen stoel, en vallen aen het bancken,
Gelijck de verckens doen, die noyt en sien om hoog
En geven die haer slaet de eeckels, niet een oogh;
Sy vallen op de spijs, het gaet'er aen een schranssen.
De Speelmans zyn gehuurt, de maskeraden danssen,
Het huys staet heel in roer, het isser volle feest;
Men schenckt, en drinckt en klinckt; men teerter om het meest.
Wat dat men hoort en siet, zyn aengename saecken,
Die eenen milden weert, en blyde gasten maecken:
Sy gecken met de doot, en met de helsche pyn,
En dat het maer bedrogh, en enckel fabels zyn.
Als 't spel was op sijn best, als de satéen vlogen,
Als nu den stercken wijn was in het hooft getogen,
Soo nu het laest gerecht, heel aerdigh toegevrocht,
Wierdt van de gauwe knechts 't salet al in gebrocht,
Als 't nu was volle vreught met dese bly gesellen,
Soo staeter aen de poort een die begint te bellen;
Daer wort stracks op gepast, den knegt gaet aen de deur;
En soo hy open doet: daer staet een monster veur.
Hy wort geheel verschrickt, hy stelt het op een loopen,
En is vol anghst en vrees tot by den Graef gekropen;
En luystert in sijn oor dat daer een grouwsaem dier,
Een wonder seldsaem spook maekt aen de poort getier.
Den Graef die is verbaest, dat siet men aen sijn wesen,
Daer is in al sijn doen een bleecke vrees te lesen,
Hy sendt hem wederom, en dat hy seggen sal:
‘Hy wacht geen gasten meer, hy heeft sijn vol getal.’
Noch doet hy boven dat rondsom de deuren sluyten,
En wilder met gewelt den dooden houden buyten;
Maer siet, integendeel, 't geraemt houdt sterker aen,
En seyd': ‘Het sal, het moet, het wilder binnen gaen;
Hy quam Leontius gewisse tyding geven
Van datter naer de doodt geschiet in 't ander leven.’
Daer op soo breeckt het deur, en dringt tot in de zael,
En met dat sy dat sien, verschrickt hen altemael.
| |
[pagina 439]
| |
Hy is recht toe recht aen tot by den Graef getreden,
En op den naesten stoel gevoegt sijn mager leden;
't En wil geen breek-spel zijn, het vat daer op een fluytGa naar voetnoot1,
En brenghtse rond' end-om, en drincktse suyver uyt;
De gasten die het sien, beginnen heel te schromen,
En hebben altemael uyt anghst de vlucht genomen;
Ja Machiavellus self, den spotter van de doot,
Die leet in dit gevaer, soo 't schynt, den meesten noot:
Dies siet hy naer de deur, om oock med' wegh te sluypen,
Of wist hy een diep hol, hy wouder in gaen kruypen,
Soo jaeght hem sijnen pols, soo is sijn hert bevreest,
Door 't aensien van het spook, door 't horen van de Geest.
En wat de Graef hem bid, met kermen en met suchten,
Opdat hy niet en sou in sulcken tydt gaen vluchten;
Wat dat hy smeeckt of niet, hy vint een open gat,
Soo dat hy daer alleen nu met 't geraemte sat.
Doen quam het koude sweet hem op het aensicht hangen,
Daer sag men eerst sijn vrees, en sijn verstorven wangen,
Dies koos hy ook de vlucht; maer neen, hy hiel hem vast,
En seyd': ‘Hoort wie ick ben, en kent eerst uwen gast:
Ick heb om uwent wil dees reyse aengenomen,
Ick ben om uwent wil hier uyt de Hel gekomen;
Van onder uyt de vlam, daer peck en solpher blaeckt,
Daer was ik heden noch, als ghy myn beenen spraeckt.
Ghy meynt wanneer den mensch in d'aerde is begraven,
Of dat hy is verbrant, of g'eten van de raven;
Ghy meynt dat 't met den Geest dan seffens is gedaen,
En ghy en Machiavel ghy lieghter beyde aen.
Het gaeter anders med', ick moet 't eylaes! betreuren,
En soo het is begost, soo sal het eeuwigh dueren.
Daer is, geloovet my, daer is een Rechter stoel,
Daer is een eeuwigh vyer, daer is een helschen poel,
En dit is mijn vertrek, daer liggen wy en branden,
En maken droef gehuyl, en knersseling der tanden;
Voorwaer ick ben verdoemt, ick brand, in 't eeuwigh vyer,
Al is het vleesch verrot, jae oock al ben ick hier,
Ghy sult beneffens my daer heden noch verschijnen,
En sult diep onder my noch lijden swaerder pijnen;
Ghy sult stracks selver sien en proeven met der daet,
| |
[pagina 440]
| |
Hoe dat het naer de doodt in d'ander werelt gaet.
Weet ghy wel wie ick ben? ghy mochter vry op roemen,
Ghy moet my, want ick ben 't, u Beste-vaderGa naar voetnoot2 noemen;
Ghy zijt mijn rechten Neef, ghy zyt myn naeste bloet,
Daerom hael ik u in, en al op staende voet!’
Hier op valt hy hem aen, en grypt hem in sijn armen,
Leontius roept moort, en vult de zael met karmen;
Het onbermhertigh spoock dat vringt den Graef in een,
En met een harden slagh verplet hem op de steen;
De leden altemael die scheuren door het smyten,
Het bloet schiet hier en daer, de herssens op tapyten;
Het ongeluckkigh Lyck wierdt naderhant gemist,
Soo datter niemant noyt een hayrken van en wist.
Waer steeckt ghy Machiavel? blyft ghy nu in de hoecken?
Verdedigt hier u leer, doet stant aen uwe boecken;
Of wilje wijser doen, siet dat ghy u bekeert,
Eer desen Meester oock u doolingh u verleert.
|