Gedichten uit de verschillende tijdperken der Noord- en Zuid-Nederlandsche literatuur. Deel 2. 1ste en aanvang der 2de helft van de XVIIe eeuw

De schaking.

[Uit eene Comedie van Jonker Frederico Cornelio de Conincq; in 1629 ontvangen als liefhebber in de Kamer der Violieren. Omtrent 1635 begon men, op zijne kosten, zijn stukken te spelen. Zie GED. bl. 166.]

Don Garcia, heeft, vermomd als haar minnaar Rodrigo, Emilia ontvoerd.

[p. 373]

Emilia, Don Garcia, met den Pagie [van Emilia] uyt.

 

Emilia:

 

Wat is dit voor een droom oft sotte fantasijen.

 

Don Garcia:

 

Wat ongeval, mijn lief, comt u ghemoet bestrijen?

 

Emilia:

 

Verclaert de waerheyt my oft ghy Rodrigo zijt!

 

Don Garcia:

 

Ick ben Garcia, lief, die staedigh om u lijdt.

 

Emilia:

 

Wie maeckt u doch soo stout dat ghy by my comt lieghen?

 

En met Rodrigos naem en valschen schijn bedrieghen.

 

Het staet niet wel mijnheer, dat men een dochter seet¹

 

Een saecke heel verkeert, oft datmen beter weet:

* *

 

Don Garcia:

 

Helaes waer sal dan zijn het steunsel van mijn leven?

 

Soo ghy een ander toch u herte wilt gaen geven?

 

Hoe can ick sonder u de liefde weder-staen?

 

Emilia:

 

Seer wel, als ghy de liefd' hebt uyt u hert ghedaen.

 

Don Garcia:

 

Het is onmog'lijck op de liefde yet te winnen.

 

Emilia:

 

Men wint veel als men treckt van lusten d'ydel sinnen.

 

Don Garcia:

 

Waerom doch is u hert dus tegen my verwoedt?

 

Émilia:

 

Om dat ick met ghewelt de min heb uytgeroeyt.

 

Don Garcia:

 

Ick bidde Jonckvrouw wilt op myne reden letten.

 

Emilia:

 

Een schorft schaep can mijn Heer een heele koy besmetten.

 

Don Garcia:

 

Hetgene dat ick seggh', dat dient u tot een leer.

1 Zegt.

[p. 374]

 

Emilia:

 

Hetgene dat ick segh, dat strijt voor mijne eer.

 

Don Garcia:

 

Hetgene dat ghy doet is eer een obstinaetheyt

 

Ghy soudt meer winnen lief met goedtheyt dan met quaetheyt.

 

De liefde Jonckvrouw geeft ons groote smert en pijn:

 

Emilia:

 

Maer die gherustheyt neemt, die cander vry af zijn.

 

Don Garcia:

 

De liefde is een spoor die ons tot deucht can stieren;

 

Emilia:

 

Wel waerom steldy dan tot deucht niet u manieren,

 

't Is maer gheveysden schijn te spreken met den mondt;

 

Wanneer 't fenijn doch blijft verborgen inden grondt.

* *

 

Don Garcia:

 

Acht ghy het Houw'lijck niet van machten en van weerden?

 

Emilia:

 

Om dat ick 't weerdich acht, can ick u niet aenveerden.

 

Don Garcia:

 

U schoon gesicht Jonckvrouw is oorsaeck van myn smert.

 

Emilia:

 

Dat doet u eygen sond' verwildert in u hert.

 

Don Garcia:

 

Ick sien 't is niet met al, g'en hoort niet naer mijn reden.

 

Emilia:

 

Om datse zijn gevoecht met ongebonden zeden.

 

* *

 

Zijt ghy een Edelman, soo wilt oock u manieren

 

Tot deuchtsaemheyt altoos en edel wercken stieren;

 

Als hooger uwen Stam een ander overtreft,

 

Is noodich dat u deucht oock hooger haer verheft.

 

U rijckdom en u gelt en sal my niet verblinden,

 

Daer is maer ydelheydt by gelt en goet te vinden.

 

Hy is voorwaer niet wijs die naer dees schatten tracht,

 

En naer den Hemel niet set d'uytterste gedacht.

[p. 375]

 

Den rijckdom is maer windt in dit snel-vaerdich leven

 

Die ieder groote sorgh' en grooten anckst comt geven;

 

Den mensch dwaelt dat hy dus staet naer dit looze goet,

 

Terwijlen dat hy weet, dat hy 't hier laeten moet.

 

Don Garcia:

 

Hebt ghy noyt niet ghesien hoe dat des wints vermoghen

 

Die cleyne boomen raeckt oock groote heeft gheboghen.

 

Ick sal u booghen oock met quaetheydt oft met min,

 

Ghy sult verlaeten haest u noorts-verdraeyden sin;

 

Want soo ick smeeckende niet can u woort verwerven,

 

Sult ghy hier in dit wout van mijne handen sterven,

* *

 

Emilia:

 

Den Jaegher in het velt zijn net om niet wel spreyt;

 

Soo oock een Jonckman wordt wel van een maeght ontseyt.

 

Don Garlia:

 

Zijt ghy dan niet verueert van mijne dreyghementen?

 

Ick sweer u by mijn eer', en by de elementen,

 

Jae by der lichten-glans, die in u voorhooft staen,

 

G'en raeckt niet uyt mijn handt [g'en sult my niet ontgaen].

 

* *

 

Siet aen dit scherpe stael, can dit u niet beschroomen?

 

Can mijn ghewelt dan niet u herdicheydt betoomen?

 

Want in u teere borst met een seer snelle vaert

 

Sal zijn een ruyme plaets tot u verdriet ghebaert,

 

Daer helpt gheen teghenspraeck ghy moet mijn eyghen blijven.

* *

 

Emilia:

 

Och isser niemant die my inde noot bystaet.

 

Pagi:

 

O Godt, stae ick daerby, och sal ick dan ghedooghen,

 

Dat haer mijn Jouffrouw moet voor desen eer-dief booghen!

 

En hadt ick maer gheweir, al ben ick cleyn van lijf

 

Ick stack hem naer sijn vleesch, en stutten sijn bedrijf.

 

Don Garcia:

 

Tsa gaet doch voort ghy moet.

 

Emilia:

 

Ay heer wilt u bedaeren.

[p. 376]

 

Don Garcia:

 

Is 't dat ghy langher beyt ick vat u by de haeren.

 

Emilia:

 

Ick bid' u noch een mael dat ghy u wel bepeyst.

 

Don Garcia:

 

Ick hebbe my bedacht meer als de saeck vereyscht.

(Hij vatse op.)

 

Daer helpt gheen bidden meer, geen schreyen oft gheen weenen,

 

Pagi:

 

Ick sal hem loopen naer en vatten bij de beenen.

 

Don Garcia:

 

Blyft van my ionghen eer ick u te bersten stoot.

(Hy draeghtse voort.)

 

Oft trapp' u cleynen guyt met mijne voeten doot.

 

Emilia:

 

Och isser gheene hulp in mijn verdriet te haelen.

Dry roovers uyt.

 

1 Roover:

 

Wy comen naer de stem uyt dese berghen daelen.

 

Pagi:

 

Och vrienden staet my by.

 

1 Roover:

 

Wat isser dan gheschiedt?

 

Pagi:

 

Mijn Jonckvrouw is hier by omcingelt met verdriet,

 

Men heeftse my ontvoert.

 

1 Roover:

 

Waer zijnse heen gheloopen?

 

Pagi:

 

Sy zijn niet ver van hier, wilt in dees bosschen stroopen.

 

1 Roover:

 

Wy gaen haer helpen, 't sa, laet ons hun volghen snel,

(Binnen.)

 

Den eenen dief besteelt oock ander dieven wel.