Gedichten uit de verschillende tijdperken der Noord- en Zuid-Nederlandsche literatuur. Deel 2. 1ste en aanvang der 2de helft van de XVIIe eeuw
(1852)–J.A. Alberdingk Thijm–
AuteursrechtvrijLiefde-strijd[Van den alom belegerden Gijsbreght en Badeloch, zijn gade - in Vondels Treurspel.]
Gijsbreght, Badeloch, Adelgund en Veenerick, hun kinderen, Broer Peter, Rei van Vlughtelingen.
Gijs.
Mijn liefste, geef u scheep: al is het scheiden pijn,
't Is noodigh. Peter zal uw trouwe leidsman zijn,
En dit gevlughte volck en u en uwe kinderen
Vervoeren naer een wijck, daer niemant u kan hinderen.
Getroost u daer een wijl te wachten, tot dat God
Ons weer te zamen breng, en gun een beter lot.
Ba.
Helaes, wat ga ick aen? wat koomt my weder over?
Waer zendge my, mijn lief, Persijn den grooten roover
Uw' vyand in den mond, die op ons vlamt en loert
Uit ZwaenenburghGa naar voetnoot1, daer hy des graeven vlagge voert?
't Verdriet hem zulck een slot en vasten burgh te derven,
Die ongerechte giftGa naar voetnoot2. uw zaed, uw wettige erven
Te blusschen in haer bloed, is al zijn wensch en wit,
Op dat hy onverlet volharde in 't nieuw bezit.
Pe.
Mevrouw, zijt wel getroost: ick zal u zelf geleiden.
Gijs.
'k Neem oorlof met een kus.
Bad.
'k En zal van 't huis niet scheiden
Noch scheep gaen zonder u, mijn heer, mijn waerde man.
Gijs.
Ick volgh u eer gy 't weet.
B.
Daer weetge luttel van.
Gijs.
De stroom is wijd genoegh, al stoptmen deze haven,
Een schuit ontslipt het licht.
B.
Men zal u hier begraven,
Bestulpen onder 't puin. ick zie dit huis in brand...
Pe.
d'Onsterfelijcke God heeft alles in zijn hand.
Ba.
Och of de goede Godt zich mijner wou erbarmen!
Pe.
Mevrouw, betrouw op hem: hy kan ons wel bescharmen,
En voert zijn eigendom door water vier en vlam.
| |
[pagina 341]
| |
Ba.
Gelijck de brand getuight van 't gloeiende Amsterdam.
Pe.
t Is zijn gehengenis, wie durf zich daer in mengen?
Ba.
Wanneer ons leed geschied, dan zal hy 't oock gehengen.
Gijs.
Mijn lieve gemalin, gy stelt u 't zwaerste voor.
Pe.
Uw droefheit houd geen maet, 't benevelt brein geen spoor.
[Mede]vlughtelingen:
Nu volleg raed, mevrouw, en laet u doch gezeggen.
Adelg.
Och, moederlief, wat raed? zy komen 't huis beleggen.
[Bewaer my voor 't geweld, dat ons op 't leven staet.]
Ba.
Och, dochter, moeders troost is krancke toeverlaet.
De klockhen deckt vergeefs het zidderende kiecken
Voor een doortrapten vos met schaduw van haer wiecken:
Hy grijptze beide, en stroit de pluimen in de wint,
En koelt zijn' lust, en ruckt de moeder van het kint.
Gijs.
Zult gy dan oirzaeck zijn dat beide uw kinders sneven?
Ba.
Ick zou om eenen man wel bey mijn kinders geven.
Gijs.
Beweeght uw kroost u niet, dit jongsken kleen en teer?
Ba.
Niet luttel, maer mijn man beweeghtme noch al meer.
Ve.
Wat schreitge moederlief? zijt gy bedroeft om vader?
Ba.
Om vader schrey ick, kint, om u en ons te gader.
Gijs.
Uw moeder keert zich niet aen u noch uwe smart.
Ba.
Met smarte baerde ick 't kind, en droegh het onder 't hart.
Mijn man is 't harte zelf. 'k heb zonder hem geen leven.
'k Zal u om lief noch leedt bezwijcken noch begeven.
'k Beloofde u hou en trouw te blijven tot de dood.
Gijs.
't Is oock getrouwigheid, wanneer men scheit uit nood.
Pe.
Men scheit om beters wil, om weder te verzaemen.
Ba.
Indien ick van hem schey, wy komen nimmer t'zaemen.
Pe.
Gy scheide menigmael. en zaeght hem weêr gezond.
Ba.
'k En scheide noit, daer 't zoo bedroeft geschapen stond.
Pe.
De weerhaen van de kans kan lichtelijck verkeeren.
Ba.
't Verkeerde noit zoo snel, of 't was om my te deeren.
Pe.
't Was best de kinders dan in zekerheid gebroght.
Ba.
't Was best, en hielme niet de band des echts verknocht.
Pe.
Een vrouw gedijt tot last: zij weet niet uit te rechten.
Ba.
Bestelme slechts een zwaerd, ick ben bereid te vechten,
Te sterven aen de zy van mijnen vromen man.
Gijs.
Gy hebt een vrouwenhart.
Ba.
Neem eens de proef daer van.
Heldinnen stonden eer als onbeweeghde posten.
| |
[pagina 342]
| |
De faem van vrouwen roemtGa naar voetnoot1, die stadt en volck verlosten.
Uw moeder Baerte toont hoe veel een vrouw vermagh,
Wanneer zy Ysselstein verdedight jaer en dagh.
Bode.
Ick waerschouw u, mijn heer, eerwe overrompelt worden.
De triomfeerder stelt zijn vendels in slaghorden,
En d'eer van d'eersten storm verguntmen aen den Vries,
Die groote reedschap maeckt: ons dient geen tijdverlies.
Men voert de stormbrugh aen: men steeckt er de trompetten.
't Is over tijd den muur en torens te bezetten.
Gijs.
Al lang genoegh gemart: voort, voort, de nood die prest;
Gehoorzaem uwen heer, en kus hem eens voor 't lest.
Ba.
Zeer gaerne, brave held, vergunme slechs een bede,
En ruck, het is mijn wil, dit lemmer uit de schede,
En stoot het door dees borst, en doop het in dit bloed.
't Is beter dat gy 't zelf dan Vries of Kermer doet,
* *
Zoo magh mijn kind of gy noch bey dees oogen luicken,
Naer dien ick 's levens licht niet langer kan gebruicken.
Gijs.
O gruwel, Badeloch, ben ick van zulck een' aerd,
Dat ick een vrouw, en noch mijn eigen, met mijn zwaerd,
Zoo eerelijck voor haer, voor kinderen, en magen,
En deze goe gemeent, mijn leven lang gedragen,
Vermoorden zou, gelijck een gruwelijck tyran?
* *
Hoe laetge zulck een woort uw' kuischen mont ontgaen?
Of wiltge, dat ick u altzamen zal verraên,
En my aen uwe dood en schennis schuldigh maecken?
't Is tijd om weer te biên: de vyanden genaecken.
* *
Waer zijtge dienaers? waer mijn lijfwacht? waer mijn knapen?
Brengt herwaert mijn geweer. op mannen, wapen, wapen.
Het is de jongste dagh, en met dit huis gedaen.
Noch zal het wraeckeloos zoo niet te gronde gaen:
Daer moet een groot getal met ons ten hemel vaeren,
Komt volgme, daerwe flus in 't harnas bezigh waren,
In 't midden van den moord. 'k gevoel een nieuwe kracht.
Ba.
Waer wiltge heen? u zelf verdrincken in de gracht?
De brugge brand vast af. of hebtge vóor te sterven,
Zoo neem ons t' zamen meê: hier zijn uw wettige erven,
| |
[pagina 343]
| |
De huwbaere Adelgund, d'onnoosle Veenerick.
Mijn hairen staen te bergh: mijn harte klopt van schrick!
Och vader, 't is mijn schuld: en weest zoo niet verbolgen,
Bedaer wat. ick ga scheep: ick zal den Deken volgen,
Te water en te land: hy voerme waer 't hem lust,
Of naer den wilden Yr, of aen de Noordsche kust.
Nu vrees ick geen gevaer, noch geen uitheemsche stranden.
Ick neem verlof. ick ga: ick kus voor 't lest uw handen.
'k Gehoorzaem u, gelijck een Christe Vrouwe past.
Ick schrey en klaegh vergeefs. och mannen, houd hem vast.
Vlught.
Mijn heer, erbarrem u om uw bedruckte vrouwe:
Zy luistert naer uw' raed: zy zwijmt: zy sterft van rouwe.
Adelg.
Och vader, moeder sterft. wat leider gaet ons aen!
Vlught.
't En zy gy u bedaert, het is met haer gedaen.
Pe.
Om Gods wil, geef gehoor: gy ziet hoe zy u minnen.
Gijs.
Wat razery is dit! wat onverzetbre zinnen!
Men recht met jammeren noch jancken hier niet uit:
De traenen doen 't hem niet. de wreedheid word gestuit
Met dapperheid en moed. waer laet gy u vervoeren!
Het kermen is onnut: men moet de handen roeren.
Scheep, scheep. nu zijt getroost, mijn lief, de tijd is kort.
Ba.
Voor 't scheiden, laetme toe dat ick mijn bede stort,
Broer Peter, bid voor ons, dat God dees arme schaere
Door zijnen engel stuure, en mijnen heer bewaere.
|