Gedichten uit de verschillende tijdperken der Noord- en Zuid-Nederlandsche literatuur. Deel 2. 1ste en aanvang der 2de helft van de XVIIe eeuw

Toubacdrinckers.

[Uit het gedicht Tot den toubacdrinckers, door Willem vander Elst, Pastoor van Bouchaut en Waterdijck, gedagt. 1622.]

K'en mach hier niet voorby: maar moet gaen ondersoecken
Wat dat den touback is: en uyt wat vremde hoecken
Hy ons is komen by. Het gaet toch ront en vast,
Dat desen nieuwen vondt niet mindert, maer meer wast.
Men siet toch dagh op dagh, het volck met groote hoopen,
Met pijpen in de handt, met touback-bussen loopen,
En wat daer meer toe hoeft. En sitter eenen neer,
Sy sitten allegaer met touback in de weer.
Het licht dat werdt geëyst: de keersse werdt ontsteken,
Of lonten, of pappier. Men kout, men gaeter spreken
Wie dat den besten heeft: of waer aen dat men kent
Sijn deught, sijn kracht, sijn werc. Maer eer de reden endt,
Men suyght noch eens de pijp, men trect met volle monden,
En andermael, rontom, 't werdt brandende gesonden
Met soeten reuck en smaeck. 'Tis qualijck uyt de handt
En werdt terstont noch eens gesteken tusschen tandt.
Doch tusschen elcken keer dat sy met volle teugen,
Den touback suygen in, met wonder groot verheugen,
Tot meerder leckerny, en d'alder-beste cier,
Gaet met den touback om een teugh van 't beste bier.
Nu, merckt des toubacks kracht! Elc een terstont aen 't fluymen

[p. 233]

 

En aen het spouwen, aen het sieveren en schuimen

 

Tot groote walgingh toe. Elck heeft voor hem een plas

 

Van alle vuyligheyt, gelijck een hoogen tas.

 

De kamer is vol stancks, van boven tot beneden:

 

Men kan gedueren niet van al' de vuyligheden.

 

Den roock vlieght op seer hoogh tot boven in het dack,

 

Het speecksel vult den vloer, en maeckt hem nat en swack.

 

* *

 

Waer is hy die eerst heeft dees aengekochte panden,

 

Dees onbekende waer, gebrocht in dese landen?

 

Hy heeft toch, met goet recht, verdient voor sijnen loon

 

Te dragen op sijn hooft een schoone sielenkroon.

 

* *

 

Het is toch sotten raes, 't zijn leugens goet omtasten,

 

'Tzijn steenen, en geen broot, voor die met hongher vasten,

 

Te seggen dat hy drooght, veel vuyligheden quijt:

 

De herssenen verlicht: de watersucht verbijt:

 

En meer gelijcken klap. Al ofter ander saken

 

Om dese deught te doen, ter werelt nu gebraken.

 

Al of de wetenschap van 't helpen in den noot,

 

Waer, met de Medecyns, begraven ende doot enz.