Een koninklijke misdaad

Roman uit onze dagen, bewerkt naar gedenkschriften eener onlangs overledene prinses

[p. 203]

Hoofdstuk XXX.
Laatste stuiptrekkingen.

Zoo bleef het nog eenige jaren voortduren. Steeds worstelde de ongelukkige om het schamele stukje broods dat toch ieder menschenkind behoeft om voort te bestaan. Zij had thans een nog armelijker vertrekje gehuurd, in een woning vol lieden van geringen stand, die haar dwaas en verwaand noemden, omdat zij onmogelijk met hen kon omgaan. Op zekeren dag dat, gelijk zulks thans niet zelden geschiedde, twee geheime agenten haar volgden, en voor de deur harer woning bleven stilstaan, om zich zoo mogelijk te overtuigen waar hare kamer was, werden zij herkend door een der andere bewoners van het huis, en verspreidde zich, als een loopend vuurtje, het gerucht dat mevrouw Gesner eene geheimzinnige misdadigster was, die zich voor de politie schuil hield. Geen tweemaal vier en twintig uren later wist de verlatene reeds welke overtuiging zich aan hare buren had medegedeeld, en slechts des te hopeloozer trok zij zich in hare eenzaamheid terug.

Reeds lang zoude zij van honger omgekomen zijn, indien zij niet voor een winkel geborduurd had. De groote gave van teekenen, welke haar vader zoozeer gekenmerkt had, was óók op haar overgegaan, al had men dat aangeboren talent niet ontwikkeld; en de letters en andere patronen welke zij vervaardigde waren zoo origineel, dat zij geen moeite had een winkelhouder te vinden die haar bestellingen opdroeg. De man zag echter aanstonds hoe bitter arm zij was en trok daar partij van om haar eene overeenkomst te laten teekenen, waarbij zij zich verbond hem haar werk altijd voor denzelfden prijs te zullen afstaan, terwijl zij geen nieuwen winkelhouder voor die arbeid zou kiezen. Hare verdiensten waren ook echter bij den hardnekkigsten ijver, niet hooger dan vier franken daags, en er waren dagen achtereen waarop hare geschokte zenuwen haar vingeren zoodanig deden beven, dat zij geen stift in de hand kon houden.

Het was dan ook een uitkomst, - zooals de plotselinge aanblik van een bron voor dorstende lippen zijn moet - toen zij op een morgen van het jaar 1880 een brief ontving uit Stormton, van Jules Bronze, die haar meldde dat, ofschoon hij zich nooit te voren tot haar gewend had, hij hare levensgeschiedenis kende en haar verzocht terstond naar het kasteel over te komen met een trein, dien hij haar aanwees en zich daar, hoewel ongezien, ter beschikking te houden van een zekere persoon, die lijdende

[p. 204]

was en zich te vergeefs met ééne enkele gedachte bezighield. Hij kon haar niet beloven dat de uitslag hare moeite zou loonen, maar gevoelde toch hoop er op.

Onnoodig te zeggen dat zij zich onmiddellijk op weg begaf. Zij was na de lezing van Bronze's schrijven als in een geheel ander wezen herschapen; al de zorgen, de armoede, de vernederingen welke zij geleden had, schenen haar als niets toe, nu zij slechts de mogelijkheid inzag, dat hare moeder zich harer in het eind ging herinneren en haar aan het hart zou drukken. Zij stond niet langer geheel alleen op de wereld, koningin Elisabeth treurde om het kind, dat slechts zoo kort aan hare borst had gerust, en morgen reeds wellicht zou zij haar toefluisteren dat al hare beproevingen nu ten einde waren. - ‘Hare beproevingen?’ Hoe klein schenen zij niet, thans dat zij voor altijd tot het verleden zouden behooren; en hoe gemakkelijk viel het haar, het aan hare moeder te vergeven, dat zij zoolang gewacht had, alvorens haar de reddende hand toe te steken. Vorsten moeten rekening houden met tal van zaken, waarmede gewone stervelingen zich gelukkig niet te bemoeien hebben, en Elisabeth was geen oogenblik vrij geweest te handelen, gelijk haar hart haar dat ingaf te doen. Dit alles en nog veel meer herhaalde Caroline Louise telkens hij zich zelve, terwijl de trein haar het doel harer bestemming te gemoet deed spoeden. Zij was eensklaps een beter mensch geworden, al hare verbittering was verdwenen, haar vertrouwen op de menschheid keerde weder en het was als hadde die goede tijding haar met een tooverslag een tiental jaren verjeugdigd.

Toen zij het station van Stormton bereikte, trad Jules Bronze, die haar aldaar had opgewacht, terstond met den grootsten eerbied op haar toe en haar om verschooning vragende, dat hij haar niet overeenkomstig haar rang kon ontvangen en tegenover haar plaats nemen moest in het gesloten rijtuig dat voor haar gereed stond, geleidde hij haar naar het kasteel van Stormton waar hij twee vertrekken in een onbewoonden vleugel voor haar had ingeruimd, en haar zoo goed mogelijk installeerde.

‘Uwe Hoogheid moet vóór alle dingen zorg dragen dat niemand Haar ziet,’ spak hij met veel nadruk in de stem. ‘Hare Majesteit is nooit geheel alleen. In hare omgeving zijn lieden die niets zoozeer vreezen als deze ontmoeting.... Men behoeft dus slechts op het vermoeden te komen dat gij u hier bevindt, om ons gansche plan in duigen te laten vallen. De koningin is nog altijd zeer lijdende, en kan het maar niet met zichzelve eens worden of zij u zien wil of niet. Terwille van de rust van Europa.... wil zij gaarne twijfelen aan de werkelijkheid. Ik zal mijn invloed zooveel als slechts mogelijk is gebruiken om Hare Majesteit tot het eerste over te halen, en stemt zij er in toe, u terstond waarschuwen. Tot zoolang geduld.’

[p. 205]

Reeds wilde hij zich verwijderen; maar Caroline Louise hield hem terug.

‘Zeg mij hoe het komt dat gij alleen zoo goed voor mij zijt,’ vroeg zij, terwijl groote tranen van dankbaarheid haar langs de wangen vloeiden; ‘tot hiertoe zijn de meeste menschen zoo wreed en onbarmhartig voor mij geweest, al zou ook alles meegebracht hebben, dat zij goed voor mij waren. En gij, die mij nooit te voren gezien hebt, doet alles om mij het grootste geluk te geven, dat voor mij nog kan zijn weggelegd.’

‘Laat u dit niet verwonderen,’ gaf de kamerdienaar met ontroerde stem ten antwoord. ‘Vooreerst was ik van ganscher harten aan Prins August gehecht, en kan het dus niet anders of ik moet bereid wezen zijne dochter ten dienste te staan. Maar ik weet nog bovendien, hoezeer Hare Majesteit onder dit geheim gebukt gaat. Ik, die tegenwoordig was bij de bekentenis uws vaders, en die meer dan iemand anders in de onmiddellijke nabijheid der Koningin leef, ik ben wellicht de eenige, die de diepte kan peilen der wond welke haar geslagen is; en ondanks al hetgeen mijne hooge gebiedster mij somtijds daaromtrent zegt, heb ik de innige overtuiging, dat eerst dan wanneer zij er in toestemt u, al ware het ook slechts in het geheim, of wel als eene vreemde, terug te zien, de vrede die voor haar gestel zoo onontbeerlijk is, langzamerhand weer in haar gemoed terug zal keeren. Ziehier de eenige beweegreden mijner handelingen.’

‘Zeg mij nog één ding; de prins had voor mij een kapitaal vastgezet, dat groot genoeg was om altijd de renten af te werpen, die ik voorheen ontving, maar sedert 1875 niet meer aan mij uitgekeerd werden. Hoe is het mogelijk, dat die uitbetaling gestaakt werd? Al zou ook heel de wereld mij het tegendeel willen verzekeren, ik ben vast en stellig overtuigd dat mijn vader veel te teeder en zorgzaam van aard was om zijn toch reeds zoo verongelijkt kind broodeloos achter te laten.’

‘Ik kan ook verzekeren, dat dit het geval niet was. Z.K.H. droeg wel degelijk zorg dat het tot uw dood toe aan niets zou ontbreken. Dat deze uiterste wilsbeschikking zoo slecht werd uitgevoerd door de daarmede belaste lieden, is waarschijnlijk in de eerste plaats te wijten aan het feit dat de prins op zoo verborgen wijze te werk is moeten gaan, en dat de hoofdpersoon zelf dood zijnde, zijn erfgenamen wel inzagen, dat zij zich straffeloos zijn vertrouwen konden onwaardig toonen, vooral na het overlijden van den prins zelven. Dat is al wat ik u zeggen mag, en ik bid u vraag mij niets meer; het zou mij zoo pijnlijk wezen u het antwoord schuldig te moeten blijven.’

Caroline Louise gaf terstond gehoor aan zijn verzoek, zij vertrouwde immers, dat de ure nabij was, waarop zij de oplossing van alle mogelijke duistere vragen van de lippen harer moeder

[p. 206]

zou vernemen. Zij wachtte dat oogenblik vol vreugde geduldig af; en Jules Bronze hielp haar zooveel mogelijk den tijd te korten, door haar telkens een en ander omtrent den gemoedstoestand der Koningin mede te komen deelen.

Hij was het trouwens ook zelf die haar bediende en haar het voor haar bestemde voedsel bracht, uit vrees dat men zich anders over de aanwezigheid dier onbekende jonge vrouw in het kasteel mocht verwonderen.

Op den morgen van den derden dag was hij veel neerslachtiger gestemd dan de twee voorgaande dagen, en scheen zich ook te haasten uit de tegenwoordigheid van mevrouw Gresner weg te komen, als vreesde hij, dat zij de eene of andere vraag tot hem zou richten. Toen het echter avond was, keerde hij in hare vertrekken terug, en sprak met half gesmoorde stem en als ten prooi aan eene hevige aandoening:

‘Zou ik Uwe Hoogheid eenige minuten mogen spreken?’

‘Zeker. Er is toch geen slechte tijding?’

‘Helaas, mevrouw, hoe zal ik u ooit vergiffenis kunnen vragen voor de hoop welke ik u voorgespiegeld heb? Mijne eenige verontschuldiging is, dat ik mij geheel zeker van mijne zaak waande, maar alles is ons tegengeloopen.’

‘Dus weigert de koningin mij te zien?’ vroeg de ongelukkige met nauw hoorbare stem.

‘Hare Majesteit is weder zoo goed als hersteld, en met hare terugkeerende krachten is ook de innerlijke strijd bedaard, die haar rust noch duur liet, dank zij de herinnering aan prins August's mededeeling. Zij heeft niet alleen besloten die beelden uit het hoofd zetten, maar mij daareven nog nadrukkelijk verboden uw naam uit te spreken of eene poging aan te wenden om u tot haar te voeren.’

Caroline Louise reikte den trouwen dienaar hare beide handen.

‘Ik zal vertrekken,’ mompelde zij, ‘maar om het even hoe rampzalig ik mij op dit oogenblik ook gevoel, nooit zal ik vergeten wat gij voor mij gedaan hebt, en welk een trouw vriend van mijn vader gij u hebt betoond. Wees daarvoor gedankt uit het diepst mijner ziel.’

De goedhartige man weende als een kind toen hij haar naar het station gebracht had en daar afscheid van haar nam, maar hij liet haar niet gaan, zonder haar vooraf eene enveloppe overhandigd te hebben, waarin zich ongeveer driehonderd pond aan bankpapier bevonden. ‘Van uw vader,’ sprak hij, wegijlende.

Zoodra zij te Parijs was teruggekeerd, begaf de arme vrouw zich tot een bekwaam advocaat, die haar beloofde zich haar zaak aan te zullen trekken, als eene der merkwaardigste, welke hij in zijn veeljarige, rechterlijke loopbaan tegen was gekomen. Het eerste wat hij echter ontdekte was, dat zij maar zoo weinig bezat; het tweede, dat alle mogelijke machten samen zouden

[p. 207]

spannen om haar nooit het haar toekomende geld te doen herwinnen, en hoeveel belang hare geschiedenis hem ook inboezemde, achtte hij het toch niet der moeite waard, daaraan andere, vrij wat winstgevende zaken op te offeren, zoodat hij maanden na haar bezoek nog niets voor haar verricht had. Geheel radeloos van ongeduld vroeg zij hem hare papieren terug, maar kon die slechts tegen betaling zijner hooge rekening, voor den consulatietijd hem afgenomen, ontvangen.

Zij ging met even weinig gevolg naar een tweeden rechtsgeleerde, die eenvoudig weigerde geloof aan haar verhaal te slaan, en minachtend de schouders optrok, toen zij hem vertelde hoe de meeste harer bewijsstukken met het brandende schip waren vergaan. En zoo bleef zij hopeloozer dan ooit op de wereld achter, toen eene courant, die haar toevallig in handen kwam, haar ook nog het onverwacht overlijden van Jules Bronze meldde. Haar borduurnaald, haar potlood zijn wel weder opgenomen, maar des winters kan zij zich de weelde niet getroosten van een knappend vlammetje in den haard; zelfs het dunne zomergewaad blijft dan hare verkleumde ledematen dekken, en zoo is zij van lieverlede aan rheumatiek gaan lijden, en weigerden haar verstijfde armen en pijnlijk gekromde vingeren haar niet zelden allen dienst.

Gelijk wij zeiden, zond de koning van Birren nog af en toe een kleinen steun aan de ongelukkige vrouw: - maar.... wie kent niet het tragische einde van dien zonderlingen, rampzaligen vorst! Ook de onttroonde keizerin Eulodie gaf haar blijken van belangstelling, maar Caroline Louise is te fier om te bedelen en men vergeet zoo licht ongelukkigen.... Als zij den een of anderen dag verhongerd zal zijn omgekomen, zal niemand haar grafwaarts volgen en zij die den armelijken, eenzamen lijkwagen voorbij zien komen, zullen weinig vermoeden, dat de geboorte dier doode eens door de jubelkreten van heel een volk, en de vreugdetranen eener koningin werd begroet.