Een koninklijke misdaad

Roman uit onze dagen, bewerkt naar gedenkschriften eener onlangs overledene prinses

[p. 168]

Hoofdstuk XXIII.
Zwervers en pelgrims op aarde.

De lange en vermoeiende reis had Lady Anna's wankelende krachten volkomen uitgeput, en reeds eenige uren na het kortstondig bezoek des konings, moest zij zich te bed leggen met eene brandende koorts, die verscheidene dagen aanhield en haar ten slotte zoo zwak als een pasgeboren kind van den rand van het graf deed opkomen. Hoe jong zij ook nog was, had Caroline Louise reeds veel te dikwerf die wreede woorden van sterven en heengaan vernomen, om niet bevreesd te zijn, dat ook deze trouwe vriendin haar zou ontvallen, en had men haar laten begaan, zij zoude heel den dag maar stilletjes op een houten bankje voor het ziekbed der Schotsche vrouw gezeten hebben terwijl er nu en dan een groote traan over haar wangetjes rolde.

Maar de nonnen waren te verstandig om zulks toe te laten, en dagelijks werd een harer met het kind in den tuin gezonden, of moest zij eene lange wandeling in de omstreken gaan maken. Omstreeks eene week na hare aankomst was zij weder bij de Supérieure ontboden, ditmaal in haar fraaiste wandelpakje, en zeide deze juist toen zij binnentrad tot eene non, die met den rug naar haar toegekeerd stond, en wier buitengewone lengte haar alleen opviel:

‘Zuster Maria Josepha, gij zult met het kleine gravinnetje naar het park des konings gaan, en haar daar al de schoonheden van aanwijzen. Gij kunt twee uur wegblijven.

Zwijgend boog de geestelijke zuster het hoofd, en trad op een wenk der overste naar de deur, gevolgd door de kleine, die onwillekeurig eenigen angst voor haar gevoelde. Zoodra zij zich echter buiten het klooster bevonden, hief zij het tot hiertoe gebogen hoofd op, en zag zij het kind vlak in het gelaat. Ook Caroline kon haar thans eerst goed zien, en hare onbestemde vrees voor de non verdween op eens als met een tooverslag. Wel droeg dat wonderschoone hoofd eene zoo sombere uitdrukking, dat menig volwassene er voor gebeefd zou hebben, maar het onfeilbaar instinct van een kinderhart, zeide hier in onbestemde taal tot dat jonge, nog in windselen rustende verstand, dat zij zich bevond tegenover een dier edele wezens van Gods schepping, die dwalen maar zich nooit verlagen kunnen. En dan, daar rees bij haar aanblik eene zonderlinge herinnering bij de kleine op, die haar op eens onweerstaanbaar tot zuster Maria Josepha aantrok.

‘Gij heet Caroline Louise, niet waar?’ klonk het op bijna heeschen toon van de lippen der non.

[p. 169]

‘Ja,’ gaf het kind verlegen ten antwoord, ‘Caroline Louise Léonville.’

‘En.... zijt gij niet bang voor mij?’

‘Neen.... of ja.... eerst wel een beetje, maar nu in het geheel niet meer, want u gelijkt op.... mama.’

De geestelijke znster uitte een gesmoorden kreet.

‘Neen,’ mompelde zij haastig; ‘neen, dat is niet mogelijk; gij hebt uwe moeder nooit gezien.’

‘Ja, maar haar portret hing levensgroot in onze kamer en daardoor heb ik toch van haar leeren houden en ook aan oom August gevraagd om mij toch veel van haar te vertellen; maar dat scheen hem heel bedroefd te maken en toen zeide hij, dat mama het zeker liever niet zou willen hebben, dat ik hem daartoe dwong en toen heb ik het niet meer gevraagd, want ik zou niets willen doen, wat mama in den hemel verdriet deed. En nu was het daar straks juist alsof mama mij aankeek, zooals haar portret dat deed op de dagen dat ik stout was geweest. Nu is het weer voorbij en heeft u een heel ander gezicht, maar och! zoudt gij nog niet eens zoo willen kijken?’

Zuster Maria Josepha hield zich vast aan het ijzeren klooster-hek, om niet te vallen. Ieder der woorden van het kind was eene duldelooze foltering voor haar zelve en tevens weer een zoete balsem in de nimmer geheelde wonde, die zij in zich omdroeg, sedert Louise van de aarde was verdwenen. Zij had haar laatste hoop gevestigd op de heelende kracht van het geloof, maar voor haar ziel was geen vergetelheid mogelijk en ook al dwong zij hare lippen om de vurigste gebeden uit te spreken, in haar hart weerklonk voortdurend de naam der zuster, die voor haar zooveel als een eenig geliefd kind was geweest en wier leven zij had zien vernietigen, even meedoogenloos als de ruwe hand zich op een kasbloem neêrlaat.

‘Heb ik u ook al verdriet gedaan?’ hernam het kind verschrikt over de pijnlijke uitdrukking van Amelie's sprekend gelaat, ‘ik meende er toch geen kwaad meê. Of heeft u mama soms gekend?’

‘Ja,’ klonk het hartstochtelijk antwoord, ‘ja, en kinderoogen hebben geraden wat niemand ooit gezien heeft, de gelijkenis die er bij oogenblikken tusschen ons bestond. Ik heb u in vroeger jaren meermalen in de armen gehad, maar nooit gedacht dat deze dag zou komen.’

‘Dan is u tante Amelie, die zooveel van mijn lieve mama heeft gehouden;’ riep Caroline Louise uit, terwijl zij de knieën der non met hare armpjes omvatte. ‘O, waarom heeft u dat niet dadelijk gezegd? Ik zou zoo gelukkig zijn geweest te denken, dat ik zoo dicht bij u leefde. Wat ben ik toch bij! Wat ben ik toch blij! Kom nu met mij mede naar de tuinen van het paleis,

[p. 170]

het is vandaag zulk een heerlijke dag. Ik weet niet hoe ik u toch zeggen zal, hoe blij ik ben!’

En terwijl het kind haar meetrok en er geen einde aan hare vreugde scheen te zullen komen, liep de sombere figuur aan Caroline's zijde sprakeloos naast haar voort, schijnbaar naar de uitdrukkingen harer verrukking luisterende, maar in waarheid geheel verzonken in haar eigen gepeins. Eene groote wroeging had zich van haar meester gemaakt, dank zij de schuldelooze vreugde van de kleine, toen deze haar teruggevonden had. En zoo vaak zij die roode lipjes op hare hand voelde drukken, wat telkens door het opgetogen kind herhaald werd, fluisterde eene innerlijke stem tot zuster Maria Josepha's geweten: ‘Zij kust de hand, die haar alle levensgeluk ontnomen heeft.’

Het was echter niet de eenige aandoening, welke haar dien dag zou toegezonden worden. Toen zij ongeveer halverwege het koninklijk park gekomen waren, hield Caroline Louise op eens stil, en de hand boven de oogjes brengende, ten einde beter te kunnen zien, riep zij uit:

‘Daar komt de koning aan, en dat zijn zeker de twee prinsjes.’

Inderdaad, Zijne Majesteit naderde langzaam, vergezeld van twee beeldschoone knaapjes, die beiden jonger dan het kleine meisje waren, en toen zij zoo dichtbij gekomen waren, dat hij zich door haar kon laten verstaan, riep hij Caroline Louise naar zich toe, en zeide hij tot de prinsjes dat zij het nieuwe speelkameraadje moesten omhelzen, dat reeds veel eerder tot hen had moeten komen.

‘Luitpold bewaart al sedert drie dagen een doos met bonbons voor u, die gij al lang hadt moeten komen halen,’ voegde hij er aan toe; ‘maar gij blijft, hopen wij, lang genoeg in onze nabijheid om die schade nog in te kunnen halen. En nu, kinderen, op weg naar het paleis, en maar druk met elkander gebabbeld, alsof er niemand bij was; de goede zuster zal ons wel zoo lang gezelschap willen houden.’

Gelijk tal van mannen, wier moreele leven niet onberispelijk geweest is, voedde de koning van Birren eene diepe vereering voor vrouwen, die het bestaan tot eene voortdurende zelfverloochening maakten, en zich al wat naar genoegen zweemde ontzeiden, en hij behandelde de nonnen van den Nymphenburg nooit dan met een eerbied, die zij te vergeefs bij een volmaakter mensch gezocht zouden hebben. Men had hem dan ook lief en men vertrouwde hem, in weêrwil van zijne groote gebreken; zoodat het hem ook als eene geheel ongewone zaak opviel, dat deze zuster zich vergenoegde met eene buiging te maken en verder het diepste stilzwijgen bewaarde. Zich terstond weder over dezen indruk heenzettende, ging hij voort:

‘De kleine Caroline Louise schijnt een vlug en bevattelijk kind

[p. 171]

voor haar leeftijd te wezen. Ik vertrouw, dat zij hier zoo gelukkig mogelijk zal zijn.’

‘Enkele wezens schijnen bestemd nooit gelukkig te worden,’ antwoordde de non langzaam, ‘en dit kind is vrees ik onder een rampzalig gesternte geboren.’

Verwonderd zag de vorst haar aan. Ditmaal was haar gelaat geheel naar hem opgeheven en staarde zij hem met de groote, sprekende oogen aan. Hij was geen man, die licht van iets ontstelde, of van zijne ontroering blijk gaf; maar bij dien onverwachten aanblik trad hij onwillekeurig een stap achteruit.

‘Amelie,’ prevelde hij, ‘gij hier!’

‘Ja ik,’ gaf zij op doffen toon ten antwoord; ‘wist Uwe Majesteit niet, dat ik de wereld vaarwel had gezegd?’

‘Denkt gij, dat iemand als gij tot zulk een stap zou over kunnen gaan, zonder dat dit ter oore kwam van al wie haar van nabij gekend hebben? Alleen had ik mij voorgesteld, Amelie, dat uw karakter te krachtig, uw geest te werkzaam was om in een klooster als dit een levenden dood te ondergaan. Ik heb uw stap vernomen en betreurd, maar tenminste waande ik, dat gij dagelijks uw bestaan waagdet aan het een of ander ziekbed, soms zelfs stelde ik mij de waarschijnlijkheid voor oogen, dat gij eenmaal door een kogel getroffen op het eene of andere slagveld zoudt sterven, dat ware eene schoone daad geweest en een heldenziel als de uwe waardig; maar hier nog wellicht twintig, veertig jaren uur aan uur een vruchteloozen strijd te moeten voeren tegen de geestkracht die uw binnenste vervult, om zelfs den troost te missen van het denkbeeld, dat gij u opoffert ter wille van anderen, dat is het bitterste lot hetwelk gij uzelve op zoudt kunnen leggen, en dat wáárom, waartoe?’

‘Omdat ik het leven en ook de menschen moede was. Omdat ik al mijne gedachten, mijne wenschen, mijn streven, mijne herinneringen zelfs, begraven wilde met mij; en gij ziet, Sire, hoe weinig barmhartigheid het leven jegens mij betoont, ik heb het kunnen ontvluchten, zoover ik wilde, het heeft mij achterhaald. Toen ik den sluier aannam zwoer ik eigen wil en keuze af, en reeds alsof het enkel was om mij te pijnigen, werd ik hierheen gezonden, maar ook dat is niet voldoende, en men heeft het kind hierheen gevoerd, dat mij meer dan iemand anders al het vreeselijke herinnert van hetgeen ik in de wereld bijwoonde en mêe doorworstelde.’

‘Hadde ik slechts uwe tegenwoordigheid hier kunnen raden, ik geef u mijn woord van eer, dat het kind hier nooit gekomen zou zijn. Wilt gij mij ook deze bitterheid te meer vergeven die ik in uw leven heb gebracht?’

Zij reikte hem hare fijne hand waarop de ruwste arbeid geen spoor had achter kunnen laten, en de man, die een en al ongevoelig

[p. 172]

heette te zijn, boog er zoo diep overheen, dat zij de tranen voelde, welke brandend aan zijne oogen ontsprongen.

‘Hoe zou ik u iets kunnen verwijten?’ sprak zij met gesmoorde stem. ‘Hoe ook de wereld over u oordeelen moge, in mijn oogen zijt gij steeds de ridderlijkste figuur geweest, die ik kende. Gij deedt u altijd slechter voor dan gij waart, en daarom gelooft de domme menigte u, wat gij voorgeeft te zijn; maar in uw hart waart gij tot geen enkele slechte daad in staat, en zoudt gij alles wat in uw macht was aangewend hebben om een ander te redden.’

‘Gij gelooft mij beter dan ik ben,’ gaf de koning ten antwoord, en een donkere wolk overdekte zijn gelaat, ‘maar de goede woorden, die gij mij in dit uur hebt laten hooren zullen mij bijblijven; en mij soms zelfs helpen, het gemis te dragen, dat ik mijzelven vrijwillig oplegde, omdat ik van oordeel was, dat een vorst eerst zijn volk toebehoort, en daarna pas aan eigen geluk mag denken. Zullen wij elkander nog ooit wederzien? Al zij het ook slechts vluchtig gelijk heden, ik bid u tracht het te bewerken. Zoo gij wist hoe arm een man als ik aan zulke oogenblikken van reine, ware vreugde is, zoudt gij misschien medelijden hebben.’

‘Ik kan alleen gehoorzamen indien men mij zendt,’ gaf zuster Maria Josepha ten antwoord: ‘mijn persoonlijke wil is vernietigd. Ik ben enkel een werktuig meer.’

‘Maar gij zult het ten minste niet betreuren, dat wij elkander weerzagen? Gij zult niet wenschen, dat zich dat nooit herhale?’ vroeg hij en zijne stem klonk zacht en smeekend.

‘Neen,’ mompelde zij nauw hoorbaar.

Op dat oogenblik trad de kleine kroonprins op zijn vader toe om hem iets te vragen, en ook in het paleis waren zij geen seconde meer alleen.

Caroline Louise ontving een prachtige doos ten geschenke, die veel lekkers bevatte en keerde dronken van blijdschap naar huis. En Amelie von Reut, die haar gadesloeg, dacht met een zucht van verlichting dat het kind ten minste dezen eenen dag werkelijk gelukkig was geweest.