Een koninklijke misdaad

Roman uit onze dagen, bewerkt naar gedenkschriften eener onlangs overledene prinses

[p. 98]

Hoofdstuk XII.
Nieuwe zorgen.

Sedert dat de verpletterende slag op Louise's hoofd was neêrgedaald, had Amelie in den grootsten angst verkeerd omtrent den zielstoestand harer zuster; niet dat de jonge vrouw op luidruchtige wijze lucht aan hare droefheid gaf, maar juist dat onbegrijpelijke stilzwijgen dat zij van ochtend tot avond bewaarde, had iets in zich dat vrees aanjoeg en medelijden inboezemde tevens. De arme bedrogene liet zich geheel als een kind leiden, wanneer hare trouwe gezellin haar zeide dat zij wat gebruiken moest of wel in de open lucht gaan, gehoorzaamde zij werktuigelijk, en even gewillig antwoordde zij ook op de vragen welke tot haar gericht werden, maar nooit sprak zij meer uit eigen beweging, nooit zinspeelde zij ook maar met een enkel woord op het verleden, nooit flikkerde er meer een lichtglans in die uitgedoofde oogen.

Zij zat gewoonlijk slechts onbewegelijk met de handen in den schoot gevouwen voor het venster, den doffen blik strak gericht op de kromming van den weg, waarlangs zij hem verschijnen zag, zoo vaak hij haar overdag was komen bezoeken. Amelie gevoelde zeer goed dat hare zuster dit deed zonder er zich in het minst rekenschap van te geven, maar niettemin zette zij zich weer telken dage op diezelfde plaats in een leuningstoel neer. Het was alsof zij niet zoozeer den trouwelooze terug zocht als wel hare ziel, die daar ginds achter die bocht was verdwenen. De oudste zuster wachtte er zich wel voor haar ooit over het voorgevallene te spreken. Het stond bij haar vast dat Louise of wel levenslang in dezen doffen staat van wezenloosheid zou blijven verkeeren, of wel dat haar jeugdige, vroeger toch altijd zoo levendige geest zich na verloop van tijd weder als een sneeuwklokje uit de bevroren aarde zou opheffen, en in beide gevallen zou het slechts wreedheid wezen haar te herinneren aan den oorsprong van al het kwaad. Prins August zou haar op zijn pad terugvinden, dat stond onherroepelijk vast voor haar, maar eerst moest Louise al hare zorgen ontvangen. Als een wouddier door een slang omkronkeld en half verbrijzeld is, poogt men eerst den gewonden vogel te redden, en doodt men daarna pas het ondier.

En zij had deze zorgen wel noodig, want niet alleen de geest, ook het lichaam werd krank; het was alsof Louise steeds meer verzwakte, hare eens zoo fraaie handjes waren doorschijnend mager geworden, hare oogen lagen dieper in hunne kassen ge-

[p. 99]

zonken, en waren door donkerblauwe kringen omgeven, - maar naar mate zij zwakker werd, was het alsof het bewustzijn van haar toestand bij tusschenpoozen wederkeerde; bij oogenblikken kwam het althans aan Amelie voor alsof er op haar gelaat de uitdrukking verscheen van iemand die eene lang verloren gedachte zocht terug te vinden. Het was eene hoogst pijnlijke uitdrukking, en zij die haar gadesloeg leed er niet minder onder dan de ongelukkige zelve, maar niettemin scheen het een voorbode van terugkeerend verstand te zijn. Op zekeren dag dat de beide zusters weder geruimen tijd sprakeloos bij elkaar hadden gezeten, - Louise steeds met den blik gericht op dat ééne punt, waarvan de arme niet eens de geheime betoovering zou nebben kunnen verklaren, en Amelie schijnbaar in lectuur verdiept, ofschoon zij in het laatste half uur geen enkele maal eene bladzijde van haar boek had omgeslagen, vroeg de oudste zuster op eens, te vergeefs pogende daarbij eenige vastheid aan hare stem te geven:

‘Hoe zoudt gij het vinden, als wij eens voor eenigen tijd naar een vroolijker oord gingen, Louise; het is hier wel wat heel somber in den winter, dunkt u niet?’

De aangesprokene antwoordde op den doffen wezenloozen toon, waarop zij thans meestal in alles instemde.

‘Heel goed, lieve, ik ben bereid mede te gaan.’

Maar bijna terstond daarop hief zij het hoofd op, en kwam er weder die pijnlijke, zonderlinge uitdrukking op haar gelaat, terwijl zij in telkens afgebroken lettergrepen zeide:

‘Neen Amelie, ik weet niet meer wat ik zeide, maar ik kan immers hier niet van daan gaan; ik moet hier blijven.’

‘Waarom, lieve kind?’ vroeg de oudste zuster, wier hart luide begon te kloppen bij dezen eersten eenigszins verstandigen volzin dien zij weder door Louise hoorde uitspreken. ‘Er is immers niets dat ons aan deze plaats bindt.’

‘Ja, toch wel iets,’ mompelde de jonge vrouw; alleen maar, het valt zoo moeielijk mij alles weder duidelijk voor den geest te halen. Ik voel niets dan een vreeselijke pijn in mijn binnenste, het is alsof men daar mijn hart uit heeft gescheurd, en men het mij nooit, nooit terug zal geven; maar neem mij niet weg van hier, ik ben hier zoo gelukkig geweest.’

‘Gelukkig!’ herhaalde Amelie, haars ondanks op bitteren toon.

‘Ja, ik wist wel dat ge boos op hem zoudt worden, gij zijt altijd zoo goed voor mij geweest, dat ge het niet vergeven kunt als anderen onbarmhartig met mij spelen. Maar toch heeft hij mij immers ook een tijd lang zoo gelukkig gemaakt, hij heeft mij telkens en telkens en opnieuw herhaald dat hij mij lief had, en toen... toen heeft hij mij ook getrouwd, niet waar? Zeg, Amelie, het is geen droom, is het wel, dat ik zijne vrouw ben

[p. 100]

geweest? Neen, ik herinner het mij nog als ware ons huwelijk pas gisteren voltrokken. Ik was toen heel gelukkig, zóó gelukkig zelfs dat het mij voorkwam alsof er nooit een eind aan mijne zaligheid zou komen en daarop is die pijn gekomen, die vreemde pijn. Amelie, zog mij toch dat het waar is dat ik zijne vrouw ben; het is mij alsof ik een langen, langen tijd geslapen heb, en allerlei booze droomen deed, maar de stemmen, die mij ingefluisterd hebben dat eene andere thans zijne gemalin is, zij kunnen niet anders dan onwaarheid hebben gesproken, is het niet? Als, August waarlijk eene andere vrouw liefhad, dan zou ik mij toch haar naam wel herinneren, en ik zoek, ik zoek, maar ik vind niets, kunt gij mij niet helpen, gij hebt altijd alles over gehad voor mij, kunt gij thans die vreeselijke nevelen niet verdrijven?’ Haar stem klonk bij deze laatste woorden zóó klagend dat de oudste zuster niet langer in staat was zichzelve te bedwingen en den enkelen naam van ‘Elisabeth’, uitsprak.

Bij het vernemen van die korte lettergrepen, richtte Louise zich overeind, alsof zij zich op eenmaal weder van heel hare ellende bewust was, en zich het gelaat met de handen bedekkende, kermde zij:

‘Nu weet ik het, nu zie ik alles weder gelijk het gebeurd is. Goede God! Die vreeselijke onwetendheid was genadiger dan dit.’

Sedert dien dag bleef zij zich den slag, die haar getroffen had, volkomen bewust, maar het was niet minder vreeselijk haar lijden gade te slaan, en zelfs Amelie vroeg zich bij oogenblikken af, of het lot zich niet barmhartiger tegenover haar zou hebben getoond, indien het haar alle besef van het voorgevallene had ontnomen.

Er deed zich ook een zonderling verschijnsel voor. Nadat de volle wetenschap van haar ongeluk haar weder voor den geest gekomen was, had zij aanvankelijk dikwijls over hare droefheid gesproken, en de oudste zuster had juist daardoor gehoopt dat haar leed toch iets van zijn duldelooze bitterheid zou verliezen, maar na verloop van slechts korten tijd was Louise in eene geheel nieuwe afgetrokkenheid verzonken. Men kon niet langer zeggen dat zij met haar gedachten in eene andere wereld vertoefde, of zich geen rekenschap gaf van haar onherstelbaar verlies, maar zij vermeed bijna opzettelijk over August te spreken, en bij oogenblikken ontdekte Amelie hoe zij den langen, peinzenden blik op haar gevestigd hield, als werd zij in tweestrijd gebracht door de vergeefsche poging om eene vraag op te lossen, welke zij niet uitspreken durfde.

Op een avond dat de oudste zuster dit wederom meende bespeurd te hebben, keerde zij zich op eenmaal tot haar en vroeg:

‘Wat is er toch, Louise, dat u zoo voortdurend bezighoudt? Het is alsof gij sedert eenigen tijd iets hebt dat u rust noch

[p. 101]

duur laat, en gij mij toch wilt mededeelen. Heb ik mij vergist?’

Hare stem klonk bij deze laatste woorden zoo teeder, dat de jonge vrouw onwillekeurig een uitroep van smart liet hooren, en hare bleeke handen in elkander wrong.

‘Vraag mij niets, Amelie,’ stamelde zij: ‘Al wat ik tot hiertoe geleden heb is immers genoeg geweest; gij hebt er misschien evenveel verdriet over gevoeld als ik, waarom zoudt gij nog verder door willen dringen in mijn leven? Al wat mij verder toebeschikt wordt, wil ik ook alleen dragen.’

‘Dat is onmogelijk, arm kind, wij hebben immers tot hiertoe alles samen gedeeld, en dat nu niet meer te willen doen zou gelijk staan met mij te zeggen dat wij niet langer zusters zijn. Al hetgeen u treft behoort ook mij wel degelijk toe.’

Louise naderde hare zuster en de armen om haar hals slaande, zag zij haar met smeekenden blik in de oogen.

‘Geloof mij, Amelie,’ fluisterde zij, ‘vraag niet verder. Ik heb zoo weinig geheimen voor u gehad in mijn leven, dat gij wel overtuigd moet zijn dat er dringende redenen bestaan waarom ik thans niet kan spreken.’

Mejonkvrouwe von Reut zag hare zuster een oogenblik sprakeloos aan, en daarop vroeg zij met gesmoorde stem:

‘Zeg mij, Louise, kunt gij mij verzekeren dat hetgeen gij mij verzwijgt geen nieuwe bron van ellende voor u zal worden, dat het alleen uw leed over het verleden kan verzwaren, maar u geen tot hiertoe ongekende mate van smart geven kan? Indien gij mij dat kunt verklaren, ben ik tevreden en zal ik niet langer aanhouden.’

‘En indien dit nu eens het geval niet was?’ antwoordde de verlatene op doffen toon, terwijl zij haar blikken naar den grond richtte.

‘Dan zou ik niet aflaten u te bidden dat gij u toch herinneren mocht hoe wij vroeger in alles slechts als één ziel vormden, en dat dit het eenige was wat mij eenigszins vertroostte wannneer gij onder smarten gebukt gingt.’

‘Ja, ik weet het, Amelie, hoe gij altijd als een engel voor mij zijt geweest, maar dit, dit alleen niet, ik smeek u, vraag niet verder.’

Amelie's gelaat werd doodsbleek, zij sloeg geen acht meer op de bede harer zuster, en vroeg haar bijna onhoorbaar:

‘Hij heeft het toch niet gewaagd u wederom te schrijven? Hij heeft toch de vermetelheid niet gehad, het heden reeds moede, het verleden terug te willen roepen?’

De jonge vrouw schudde langzaam 't hoofd.

‘Neen,’ fluisterde zij. ‘Daarvoor behoeft gij niet te vreezen; hij zal nooit tot mij wederkeeren, en indien hij zulks al deed, ik geloof dat ik hem de deur zou wijzen!’

[p. 102]

Amelie von Reut slaakte een kreet van vreugde.

‘Eindelijk! Eindelijk!’ riep zij uit. ‘Dan zijt gij ook gered, Louise. O! vergeef mij dat ik nog zóó gelukkig kan zijn, maar zoo gij wist hoe dikwijls ik gevreesd heb dat uw gansche leven door dezen enkelen slag verwoest zou zijn, dat ik gedoemd zou wezen u langzaam voor mijne oogen weg te zien sterven, en dat enkel en alleen omdat gij de liefde voor een ellendeling niet uit uw hart wildet verbannen, en daar liet voortknagen als een giftige slang. O! heb dank, dat gij vergeten wilt, heb dank gij wilt blijven leven!’

En voor het eerst liet zij zich door den stroom harer aandoeningen medeslepen, en zonk zij snikkend op een divan neder, geheel buiten machte het hoofd te bieden aan de onverwachte vreugde welke zich van haar meester maakte bij het denkbeeld alleen dat de geknakte lelie zich weder op zou kunnen heffen, of althans in het leven behouden zou blijven.

Thans was het Louise's beurt om naast haar neêr te knielen.

‘Amelie,’ smeekte zij, ‘ik bid u, wees sterk, zooals gij het tot dusverre geweest zijt, of hoe wilt gij anders nog dat ik u bekennen zal wat mij sedert dagen meer dan ooit naar den dood doet verlangen?’

Gravin von Reut hief snel het fraaibesneden gelaat op. Zoo de onverwachte blijdschap haar zwak had gevonden, het denkbeeld dat haar een nieuw leed te wachten stond, gaf haar als met tooverslag hare zielskracht weder.

‘Zeg mij wat het is, lieveling,’ sprak zij thans, met iets half overredends, half gebiedends in de stem; ‘en wij zullen ook dat samen dragen.’

‘Maar als ik het u zeg, zult gij wellicht voor het eerst geen uitkomst zien, voor het allereerst wenschen dat gij nooit eene zuster hadt gehad.’

‘Louise, verliest gij thans het verstand?’ riep mejonkvrouw von Reut ontzet uit.

‘Neen, maar ik weet hoe lief u steeds de eer van ons geslacht is geweest, en hoe gij mij even als de laatste Abencérage liever hadt dan u zelve, maar minder dan de eer.’

‘Maar gij zijt immers niet onteerd; niemand weet van dat rampzalig huwelijk af; al wilde men het ook nog zoo gaarne uitleggen in den geest van den prins, dan nog immers zou er niemand gevonden worden die er van wist, vorm u dus geen nuttelooze schrikbeelden.’

De jonge vrouw zag hare zuster een oogenblik sprakeloos aan, als wilde zij zich afvragen of zij haar al dan niet dezen laatsten slag mocht mededeelen - daarop echter boog zij het hoofd en mompelde:

‘Niet alleen ik, maar nog een ander, een gansch onschuldig wezen, zal weldra onteerd wezen.’

[p. 103]

‘Wat.... wat bedoelt gij?’ stamelde Amelie.

‘Ik moet moeder worden,’ klonk het nauw hoorbaar en de ongelukkige zakte bij deze bekentenis ineen.