It Freark Jabiks Folk

[p. 58]

XII

Alhiel ynein kaam Teade de jûns thús. Hy rekke net útpraat oer it skip, dat se besjoen hienen!

‘En in foarûnder Frearkje! Dû kinst it dy net foarstelle, it hurdstee opset mei wite stientsjes, en in grut en royaal bêd...!’ ‘Dat mei ek wol,’ sei Auke. Teade joech op soks gjin antwurd. ‘En alles ljocht en heech, ik kin der fleurich rjuchtop yn stean, en alles navenant fan bûten en fan binnen, fan foaren nei efteren, der mankeart neat oan, en alles glimt fan 'e ferve!’ Frearkje frege der neier op yn, nei dit en nei dat. No, Teade hie de eagen net yn 'e bûse hân dizze loop, en foar alles fûn er syn wurden.

‘Fansels, it is in slompe jild, mar ik haw it in wike yn beried, en as ik it foarelkoar krije kin dan giet it oan.’ Frearkje rekke ek oanstutsen troch Teade syn ferhalen. ‘Hie ik myn sinten no noch mar, dan koest dy krije, mar mines binne fuort.’

‘No, fuort? Fuort?’ Auke waard koart.

‘Ik gean aanst noch nei Pean,’ sei Teade, ear't Frearkje oan it wurd komme koe. Soks koe moarn ek noch, tocht Durkje, mar dêr woe Teade neat fan witte. Hy hie de fytskniper noch yn 'e bokse, en efkes letter siet er wer op syn hege trochtraper.

Op Pean hie er net folle wurk om Wyts foar syn plannen te winnen. ‘It moat altyd wêze, Teade, wy kinne dan meikoarten wol trouwe.’ Fierder naam se it och sa kalm op.

‘Sjuchst der net tsjinoan, Wytske?’ sei Teade doe't se tegearre wienen, en hy lei har de hân om 'e mil.

‘Welnee, hoe komst dêrby? Dit wie ús doel dochs, no?’ It gyng Teade hast gewoanernôch; nammers hy wist ek net wat er oars ferwachte hie. Doe begûn er oer de sinten.

‘Kinst myn boekje wol meikrije, Teade, de sinten binne yn Grou op 'e bank.’ Hy warde it ôf: ‘Soks hoecht net, mar dêr binne wy der ek noch net mei; it sil in hiele toer wurde de einen by elkoar te krijen.’

It waard ek in toer! Fansels, notaris sei gol en royaal in earste hypteek ta, in bytsje krap tocht Teade en de rinte in heal persint heger as syn berekken, mar men koe ek net alles fan sa'n man fergje, it wie op 't

[p. 59]

lêst frjemd. Lykwols, it earste gyng flotter as it lêste. Teade swalke alle freonen en bekenden ôf, dy't derfoar yn 'e beneaming kamen. It dongfarren waard der om útsteld, hy wie it suver sêd, mar de sneontejûns kaam er oan board, wurch en ferreizge. ‘No is it foarelkoar, Frearkje, wy kinne it keapje.’ En mei in djippen sucht gyng er sitten. Frearkje gyng oerein. ‘Dat de segen der op rêste mei, Teade!’ En hja wie suver oandien. Teade knikte en hie foar dit gefal gjin wurden, mar hy begriep har och sa goed. Dat se dat hjir no samar sei! Hja praten hast nea oer geastlike dingen, en dit gyng dy kant dochs oer fernaam er wol. ‘Dêr komt it mar op oan, Teade!’ sei se noch, en wer knikte er sûnder wurden. Op dit stuit fielde er him sa feilich mei Frearkje yn it lyts en behindich foarûnder fan it âlde houten skip. It nije like him no minder begearlik ta; noch siet it freegjen oeral om jild him dwers yn 'e mage. It wie no foarelkoar, mar foar de twadde kear hie er it grif net wer dien.

De earste opteinens oer it nije skip wie in amerij oer; aanst ‘De Jonge Teade’ fuort, der hie al ien om west! Frearkje fuort, wêr't er safolle jierren mei fearn hie! En dat wie no foarby. Frearkje koe him sa troch en der troch; hja wie it dy't him oer syn weemoedige prakkesaasjes hinne holp. It wie oft hja foar harsels der suver sin oan hie om skielk by frjemd, en sa'n Teade wist hyn ofte nei net wat it har koste, want noch helte mear as hy hong hja oan alles wat har heit en mem yn it sin brocht, en al stie it skip dan no ek al in jier as wat op Teade' namme, it bleau by har heite skip. Sa rekken se sûnder dat se it sels woenen wer yn prakkesaasjes. It waard stil yn it lytse foarûnder, der gyngen safolle dingen oan harren foarby. Teade iet swijend syn brochje, Frearkje skonk opwaarme kofje. No en dan frege se him it ien of it oar oer syn reis; koart joech er beskied, as woe hy dêr no leaver mar net mear oer prate.

Doe hearden se ien oan board kommen, en ear't se der erch yn hienen, dêr stiek sa wierliken Wyts de holle troch de kape.

‘Heden, heden! Bistû dat, Wytske?’ Teade libbe alhiel op. It mankearde der noch mar oan dat se elkoar net om 'e hals fleagen, tocht Frearkje, doe't Wyts har dan einlings yn 'e roef sakje litten hie; soks gyng net sa hiele flot. En doe koe Teade wol prate, men soe yn 'e goedichheid dan dochs sizze, en dat om sa'n faam!

‘Ik tocht, ik moat ris hearre,’ sei Wyts mei har djip en donker lûd.

‘It is foar elkoar, fanke, wy kinne it keapje!’ Doe rekke Teade oan it

[p. 60]

ferhaal en wie fuort net útpraat. Doe't it einlings efkes stil wie, sei Wyts ynienen: ‘It wurdt it allerminst foar jo,’ en hja kearde har alhiel nei Frearkje, ‘jimme hawwe salang tegearre west; wêr sille jo no keare moatte?’

‘Ei bern, soks komt wol klear!’ Mar dat sizzen fan sa'n Wyts die Frearkje och sa goed, en foar it earst fielde se wat fan tagedienens foar it grutte en grouwe frommes, dat fan jierren op 't lêst noch in jongfaam wie.

‘'k Hie oars tocht,’ en Wyts grommele hast, ‘as der yn it nije skip dochs safolle romte is as Teade seit, dan koenen jo ommers bêst by ús bliuwe.’

‘Dû hellest my de wurden út 'e mûle, Wytske,’ sei Teade fol fjoer.

Dêr waard sa'n Frearkje dochs oars fan. It wie sleau fansels, mar it moed skeat har fol; hja woe it net wêze. ‘Jim binne wol wizer, dat kin neat wurde, ik set in advertinsje yn 'e krante om in plak as húshaldster, dêr ha 'k altyd al nei útsjoen.’

Dêrmei wie dat út, mar fan dat eagenblik ôf seach se Wyts mei oare eagen; dy hie in plak krige yn har hert. Hja soe noch in bulte leare moatte, mar Teade koe der in goed wiif oan krije.

Hja setten noch mei elkoar nei Auke en Durkje, oars gjin praat as oer it nije skip fansels, ‘it izeren skûtsje’ sa't Teade sei.

‘No is der noch ien ding,’ sei Teade, doe't se dan alles en alles bepraat hienen, ‘dêr't wy noch foar riede moatte. It skûtsje moat noch in namme ha. “Johanna Jacoba”, stiet der op, nei de oare skipper syn wiif leau 'k hast foar 't neist. Dat kin der net op stean bliuwe, no?’

‘Dêr binne wy gau klear mei, soe 'k sizze.’ En Auke gnyske en knypeage sawat spotsk nei Wyts. ‘“De goede verwachting”, soks is alhiel tapaslik.’

Fan sok lef en dûbelsinnich praat koe Frearkje wol spuie, hja begriep Auke wol, hy hie dat mear by de ein. It like dat Wyts de bedoeling ek snapte, hja nokkere sawat guodlik, mar Teade hie nearne gjin erch yn.

‘'k Haw der alris oer prakkesearre, hjoed ûnderweis ek noch...’ Hy draaide sawat om 'e kant; Frearkje hâlde har hert fêst, der soe wat moais komme grif: ‘De Vrouwe Wytske’ of in oare healwizichheid. Mar it foel ta.

‘'k Tochte as wy it ris “Vertrouwen” neamden...’ Teade seach wat ferlegen om him hinne, mar Frearkje foel him fuortynienen by. ‘Dat is

[p. 61]

moai, Teade, wis al jonge, dat moat wêze!’ Betrouwen, tocht se, soks mocht der trouwens wol by.

Dan wie dat ek al wer klear. It wie al aardich let doe't Teade de fytsknipers omdie en Wytske nei Pean brocht.

Teade sette it skip fan 'e wâl; Wyts stie by it roer en Frearkje op 'e kant. Hja wiene troud. Hjoed de hiele dei hie der in grutte flagge boppe yn 'e mêst hongen, en no gyngen se har earste reis oan, har houliksreis, nei it fean om in fracht boppegrinzer.

Frearkje die de hân omheech, rôp noch wat; Wyts weau werom.

‘Oare wei, Wytske!’ rôp Teade, mar hja seach him oan as prate er Dútsk. Frearkje skodholle, dy soe no gâns leare moatte. Sêft glied it skip troch it fan gouden sinneljocht oergetten, spegeljende wetter; gleon gloeiden de giele blêden fan 'e linebeammen op 'e feartswâl. Nochris kamen de hannen omheech, doe waarden se wei efter it spultsje fan Ruerde Sytske. Frearkje suchte; dat wie foarby. Noch efkes stie se stil en begrutlik op 'e feartswâl; hja bidde sûnder wurden foar Teade en Wytske. Doe kearde se har om, it waard tiid; har spullen stienen klear by Auke en Durkje.

Mei de fjouwer oere bus moast se nei de Gordyk, en dan mei de tram nei Lippenhuzen; dêr waard se húshâldster by in komelker fan in goed sechstich, in widner, efter oan in sânreed by de tredde wyk.