It Freark Jabiks Folk

X

Frearkje har winsk dat Teade mei ienkear syn bekomst hawwe soe, wie net yn ferfolling gien. Och myn leave sei! Hy wie dwers troch alles hinne. It wie Wytske foar en Wytske nei. Net dat er soks in bulte ûnder wurden brocht, hy wie foar it uterlike deselde fan alearen, mar Frearkje fernaam it wol, mei syn tinzen wie er aloan op Pean. Earst wied er dêr trou om 'e fjirtjin dagen hinne reizge, dat hie net sa lang duorre doe waard it alle wiken, en doe't it in dei of wat sterk iis west hie, wie hy der alle dagen nei iten oan ta riden, mar it wie yn 'e liddige tiid; dan hie hy der wat teedronken, och, winliken oars ek neat, en wie dan wer ôfstutsen. Frearkje hie der raar guod fan spuid, mar om 'e nocht. Teade die syn dingen, hy waard net lilk of it ien of oar, mar steurde him oan hiele Frearkje ek net.

Nijjiersdei hie Wytske der op besite west; hja hienen almeast by Auke-en-har tahâlden, dêr hienen se wat mear earmslach. Hja hienen ek in reis dien nei it skip fansels, soks koe net oars, mar och, och, de heale roef hie fol west mei dat frommes allinnich, en Frearkje wie suver mislik wurden hoe grien en lij as Teade har op side kroep. En wat hie dy dikke moeke sein? ‘It liket my wol moai ta yn sa'n skip, Teade. Neat gjin rompslomp, alles sa handich by elkoar!’

Frearkje hie tocht by Auke stipe te finen, mar dy hie it mei syn flauwe praatsjes beslein, en oars neat sein as: ‘Dêr kinst wol waarm by wurde, Teade!’ Soks wie lef en ôfwaaid praat. Frearkje skodholle noch no't se al dy tinzen yn har omgean liet. Hja siet allinnich yn it foarûnder en hie tiid ta prakkesaasjes.

Moarn soenen se wer farre, in frachtsje takken út Lippenhuzen foar Jentsje bakker. It wie ein febrewaris, de dagen lingen al wer gâns en it wie sok moai himmel waar.

Wa soe soks tocht hawwe, en Frearkje mike in stoptried troch de nudle foar Teade syn nassauske sokken. As se it har foar in healjier ferteld hienen, hie se it net leauwe wollen, en no leinen de saken der ta. En hja leaude it grif, as se sûn bleauwen soe dit trouwen wurde, dêr wie gjin mis op. Wat soe men der fan sizze? Net dat se wat op dat grou frommes tsjin hie, alhiel net, mar dat sa'nien Teade' wiif wurde soe, dat seach se in gat yn 'e kop. Lykwols, hja moast it oerjaan.

[p. 54]

Wa wit foel it ek noch net wat ta; dat soe men mar hoopje. Mar wêr't hjasels dan ris belânje moast? Frearkje glimke. Hja hie der dochs nei útsjoen om hjirút en wat oars; no krige se dan skielk faaks de gelegenheid, en no wie it wer net goed. Sa wie in minske no ienkear. Mar mei weemoed tocht se oan Klaze Hiltsje, in widdo no ja, mar oars kalm en sêft, in evenredich minske, dy't dochs wist wat se woe, en dêrnjonken dy grouwe Wyts, wol goed, mar nochteren as in bern en de holle mar wakker skril omheech. Teade hie de lêste foar kar nommen; hy moast der sels mei oanpiele, mar it wie har broer dochs, en op 'e nij rekke se yn prakkesaasjes.

‘Sitst noch yn it tsjuster?’ sei Teade doe't er efkes letter oan board kaam.

‘Och ja, 'k hie wat skimere, mar Teade,’ sei Frearkje rêd, ear't er ljocht meitsje koe, ‘ik tocht krekt sa, as ús folk no noch libbe hie, wat soe heit sein hawwe fan dizze faam?’ It bleau efkes stil. ‘Dêr fregest my wat, Frearkje. Wat sil men dêr folle fan meitsje; wel ik soe sizze, Wytske is goed tsjerksk en dêr plichte heit nochal wat op te stean, soks witstû ek wol, dat hy soe hjir wol mei ynnommen west ha.’

‘Dêr is it allinnich net goed mei,’ sei Frearkje noch, mar fierder swijde se der oer; hja fernaam it wol, it joech allegearre neat. Hja socht om lúsjefers.

‘Mar no nochris wat oars, Frearkje. Wy hawwe al oer trouwen praat sneintejûn, wat seist dêrfan?’

Frearkje waard kjel en ear't se der op fertocht wie sei se: ‘Der is dochs gjin haast by, Teade?’

‘Nee, nee, lokkich net! Fij Frearkje, wêr sjuchst ús no foar oan?’

‘Nee, neat,’ en hja wie alhiel feralterearre. ‘Mar ik tochte it is sa gau. Jim kenne elkoar kwalik.’

‘No, kwalik, kwalik? Dat is no wer tefolle sein.’

Mar Teade wie bliid dat it tsjuster wie, it foel him net ta dit boadskip Frearkje oer te bringen, sûnt de moandeis hie hy der al mei omrûn. ‘Dû moatste tinke, Frearkje, wêr sille wy op wachtsje? Ik haw it allerjongste al hân en Wytske stiet poer allinnich op 'e wrâld; dêrby...’ en sels yn it tsjuster doarst Teade net opsjen, ‘wy miene it elkoarren, dat 'e...’ ‘Dit giet my winliken stoefernôch om dy de wierheid te sizzen.’ Frearkje kaam wat ta harsels en fûn alteast wer wurden. ‘Dat hat my hjir in blaumoandei ferkearing en begjint my staf en af oer trouwen te praten! Ik stean soks net, dêr moat wat efter sitte.’

[p. 55]

Doe ynienen wie it as gyng har in grut ljocht op, hja hong suver oer de tafel, en sei: ‘Sis ris, Teade, it is har dochs net om dyn stikmannich sinten te dwaan?’

Yn 'e stilte dy't dêrop kaam, klonk Teade' lûd hast plechtich, as wie it in hillige ferklearring dy't er ôflei: ‘Wytske hat in goed tûzen gûne mear as ik.’

Teade joech him wer foaroer, hjir koe Frearkje dan mar ris oer neitinke. Dy koe it der dan ek mei dwaan; hja foel fan 'e iene ferheardens yn 'e oare.

‘Wat seiste my dêr, Teade? Heden, heden! Wa hie dêr soks sykje sillen!’ Teade joech der neiere taljochting op yn koarte stroefe wurden, wylst Frearkje ien en al ear wie. ‘En no woenen jim trouwe?’ Frearkje begûn wer by it begjin, mar Teade warde it ôf mei de hân: ‘Net sa hals oer de kop, dat moatst net miene, mar as der ris wat komme mocht, dat gaadlik liket, woenen wy it mar weagje.’

‘Hoe woest sizze, ju?’ Mei gjin mûglikheid koe se him folgje:

‘No, wy hienen tocht in oar skip, in izeren en in slach grutter as dit...’

Frearkje sloech de hannen yn elkoar. ‘Sokke plannen, sokke plannen! En dêr wit mèn no neat fan.’

‘Ik sis it dy dochs?’

Frearkje skodholle en besaude har. Sa'n Teade hie der fansels gjin euvelmoed yn, hoefolle fuotten soks allegearre yn 'e ierde ha soe, dy siet my dêr te praten oer trouwen en in izeren skip as soe er in pear nije klompen keapje. ‘Wy sille de lampe opstekke,’ sei se en dêrmei wie dit petear út, it wie ek te healwiis om der langer oer te praten. Teade krige syn krante. Frearkje wist it no, soks wie him in pak fan it hert; fierder soe er wol op syn iepenst wêze, der koe sa gau wat komme.

Frearkje koe der noch hast net by. Sa'n Wyts hie sinten, hja woenen trouwe en in izeren skip hawwe; wat dit allegearre nochris wurde moast?