Foar de lins

De forkearing

Alhiel yn 'e lytse loege kaem Fokje thús. Krekt de holle om 'e hoeke fan 'e keamersdoar. ‘Ik gean fuort mar op bêd’ en nei boppen.

Durkje waerd der suver kjel fan en frege binijd: ‘Hwat skeelt Fok?’ Jan siet mei de krante. Hy lies troch, mar in skoftke letter sei er: ‘Jongfammekueren’. Durkje woe der mear fan witte. ‘Ik mei wolris sjen.’

Dêr wie't al sa. Langút mei de klean oan boppe op 'e tekkens en gûle as in bern. ‘Hwat skeelt der oan?’

Hja frege ynnimmend genôch mar krige gjin antwurd. Nou wie Durkje wol goed mar de kop hie har noch nea in jelne lang

[p. 138]

west en fan har eigen bern woe hja sa net bihannele wurde.

‘Hâld nouris op fan grinen en siz hwat der is.’

In swier stik, mar Fokje koe der net foarwei. ‘Sipke hat it út makke.’

Durkje wie in pear tellen út it fjild slein, langer net. Hja krige twa grouwe tearen boppe de noas, har eagen stiene strang, de mûlshoeken loeken nei ûnderen. ‘En hwerom? Hingje dêr net as in sâltsek op bêd.’

‘Hy wol net mear.’

Durkje sei it har nei: hy wol net mear, mar hwat hearden dy ûnnoazele wurden doe in ûnnoemlik ein oars. Safolle koartsichtigens en ûnforstân hie hja net foar mooglik hâlden. Dat wie aenst fjouwerentweintich, krapoan trije jier forkearing, dat lei my dêr op bêd to snotterjen en wist oars net to sizzen as: hy wol net mear.

‘Is dy dan alles goed? Jimme binne forloofd, net? Ik tocht dat jimme oer trouwen praet hiene. Ast sels net better fan dy ôfbite kinst, sil ik wol.’

‘Mem!’ Eangst en kjellens en fan alles lei der yn bisletten. It wie oan Durkje net bistege, hja dragondere de trep del. Hja raemde in mantel fan 'e kapstok en die in alpino op. Jan kaem út'e hûs. ‘Hwat silste?’

‘Ik moat nei Sipke.’ Mei dat koarte biskied koe er it dwaen. Mei wisse stappen stiek Durkje de dyk lâns, rjocht op it doel ôf. De jonge stie as ûnderwizer yn skoalle en lei by de slachter yn 'e kost.

Durkje gyng efterom. ‘Is master ek thús?’

‘Ik leau dat er boppe is. Kom mar fierder, dan sil 'k 'm roppe.’

‘Ik gean wol nei him ta.’ Hja hie gjin forlet fan pottekikers. Slachters Bintsje hoegde der bileaven net op'e noas by.

Mei de hannen ûnder de holle siet Sipke by de tafel. ‘Frou Koster!’ Durkje gyng flak foar'm stean, in pear eagen om bang fan to wurden. ‘Hwat hastû ús fanke oandien?’

Hy woe der ek noch omhinne helje. ‘Neat wol?’ Mei sa'n ûnnoazele útflecht wie er by Durkje alhiel oan it forkearde kantoar.

‘Nou moat it al net folle mâller wurde, dû makkest de forkearing út en doarst noch sizze fan neat?’

Sipke hie in holle as in boei en koe mar min út'e wurden komme. Durkje hie mear fragen foar him efter de hân.

‘Ik haw it muoilikernôch hawn, mar ik doar it net mei har oan.’

Doe rekke Durkje earst goed op gleed. ‘Hwat muoilik? Ik wit net hoe'st it sizze doarst. En net oandoare? Moatst beide hannen tichtknipe dat se mei dy wol en sa'n fanke doarstû de koer opjaen?’

Hja bigoun sêfter to praten. Reinders Bintsje koe it spi-

[p. 139]

tigernôch net mear neikomme, mar Sipke waerd it fjûr nei oan'e teannen lein. Durkje krige in stoel mar har felle eagen stieken yn sines. Mei in finger fol groeven bitikke hja de tafel om har wurden to ûnderstreekjen.

Sipke siet foar syn rjochter en dy feint hie mar och sa'n bytsje ta fordigening by to bringen. Hy bisocht it earst ek noch, Durkje hie der oars net foaroer as in forachtlik lûken fan 'e mûle. Hja treau him alhiel yn'e hoeke dêr't er net it minste forwar mear hie.

‘En hwat soene dyn âlden sizze ast sneon mei sa 'n boadskip thús kaemst? By myn witten hawwe at altyd earbere lju west. Ik haw safolle wol heard dat se noch hwat foar dy opoffere ha. Hawwe dy goede minsken dit oan dy fortsjinne datst in faem yn'e steek litte soest dêrst mei op trouwen stiest?’ Dy en noch oare fragen woe Durkje wol in antwurd op ha.

‘Ik sil der nochris oer tinke.’

‘Hwat tinke? En, ús fanke fannacht gjin wink yn'e eagen tink? Sa sille wy hjir net.’ Mei in hurde knokkel bitikke hja de tafel om dy feint goed by to bringen hwat er to dwaen hie. De dwarsbongel woe't earst ek noch net iens leauwe. Soe men sa'n hurdkop nou net? Mar Durkje wie noch net oan'e ein. Hja wie dêr kommen om alles yn oarder to praten, nou soe't ek yn oarder. Hwat miende dy Sipke wol?

‘Ik kom hjir foar dyn eigen bêst. Der is nou noch gjin mins dy't wit hwatst dien hast, dat moat ek net. Tinkris ta hwat de lju dy neijaen soene as dit ruchtber waerd. Soest sels de berntsjes op skoalle net rjocht mear yn'e eagen sjen kinne. It bliuwt dwaes fansels hwatst dien hast, mar ik wol fan dy oannimme datst der net by neitocht hast.’

Sa kaem hja him tomjitte mar praette op it stik oan. It duorre langer as hja tocht hie, mar moast in mem net alles foar har bern oer ha? Doe't hja by de trep del kaem, seach hja boppe oer slachters Bintsje hinne.

‘Jo kinne der wol even ynkomme, Durkje.’

Hwat ynkomme? Mei de noas yn'e wyn der út, op hege skonken de buorren lâns. Thús fuort nei boppen dêr't Fokje noch siet to lipen.

‘Hâld mar op mei dat gesnotter, waskje dy hwat en kom ûnder. Sipke komt daelk, it is wer yn oarder.’