Foar de lins

Skoalmaster

It hûs wie leech, lykas meastal as er middeis út skoalle kaem. De wein wie fuort. Lize soe de stêd yn wêze of hjir as dêr oars hinne. Hy skou de fiets efterom.

Mei de tas ûnder de earm roun er de efterkeamer yn. Thé ûnder de mûtse op it dressoir. Mar net, fuort mar nei boppen, foar iten koe er noch in moaije hael dwaen.

De steapel skriften fan 'e fjirde klas lei er op 'e tafel. Mei in reade balpinne wiisde 'r de rigels lâns. Hjir en dêr kraste 'r in wurd oan. Routinewurk, mar it moast dien wurde en ferge tiid. Dêr lei ek noch wurk fan 'e fyfte klas dat er neisjen moast, dêr soe er nou net mear oan ta komme. Joun as er út 'e Hannelsskoalle kaem? Yndertiid hie er it wol dien mar it wie sa fier dat er der jouns nel tsienen gjin nocht mear oan hie. Moarnier mar in ûre earder fan 't bêd.

‘Dû kinst dy wol dea arbeidzje’, sei Leo. Dat foel wol hwat ta, in mins koe hiel hwat ha. Trije jounen yn 'e wike de Hannelsskoalle der by wie in moaije ynstruijinig. Leo koe wol sizze: jild is net alles. Jild wie ek net alles, mar it koe der net sûnder. It libben wie djûr, twa bern op 'e stúdzje wie net om 'e nocht en fierder wie der safolle dat gâns jild ferge.

Koe er Lize wite dat hja graech meidwaen woe en net efterbliuwe by oare froulju dêr't hja omgong mei hie? Né ommers. Hy gunde har in bûntmantel en nije klean en fan alles, mar it moast bitelle wurde. It jild woechs him net op 'e rêch. Hwat oars, hy hie in goed ynkommen, mar it waeide 'm net oan, der moast hwat foar dien wurde. Deis fiif ûren les jaen foar in greate klas wie bileaven langernôch. It ferge ûnwitend folle mear as in bûtensteander tocht. Net dat er it folk net oan koe, der wie mar ien baes yn 'e klas, dat wie hy. Mar it ferge ynspanning al fornamen de learlingen it dan net.

Stoareagjend siet er oer in skrift. Oan 'e oare kant stie in bêd op it plat dak. In frou mei in strûper oan en in doek om 'e holle, stie der by mei in matteklopper en in boarstel. Himmelje, tocht er ôfwêzich. Lize naem der altyd ien foar, hja wie net in minske om to himmeljen. Hy koe him har net foarstelle mei opstrûpte mouwen, in wiete skelk en it hier om 'e holle. Himmeljen wie neat foar Lize. Iten siede, ôfwaskje, bêd opmeitsje die hja wol, grif noch wol mear, hy wist it net krekt.

Lize wie noch altiid moai en sa jong, net ien woe leauwe dat hja al achtenfjirtich wie. Hy glimke in bytsje tryst. Moai bliuwe ferge ek al jild, mar moast er dat net foar har oer ha?

[p. 134]

Nou moast er joun ris thúsbliuwe kinne, net mear nei dy skoalle hoege. Hy tocht him yn hoe't it wêze soe. Mei in boek yn 'e stoel, Lize en hy togearre thús.... Ei hwat!, hy wie noch gjin fyftich, hwat died er syn tiid to fordreamen? Der moast hwat dien wurde.

Lize tripke de trep op en kaem troch de doar. ‘Hwat bin 'k skandalige let net? De kapper wie wer mei de tiid yn 'e war, ik hie goed mei him ôfpraet, fjouwer ûre. Mefrou Denis wie der ek wer, dy koe dêr alle wiken wol komme, ik leau grif dat dy it hier oan 'e siden byfervje lit. Ik bin Loes ek noch tsjinkomd. Hja frege oft wy sneontojoun kamen. Ik haw sein dat it goed wie. Mar ik moat hurd oan 'e gong, it measte is al klear hear, ik hoech it allinne mar mear waerm to meitsjen’.

Hja draeide der út. Glimkjend seach er har nei. Lize!

Wer bûgde 'r him oer de skriften. It woe ynienen helte better. Sa mar hie er dien. Soe er ek noch mei de oaren bigjinne? Lize hie noch net roppen, hy hearde har sjongen yn 'e koken. Fuort dan mar, dien wie dien.

Doe't er ûnder kaem seach er op 'e klok. De iterij moast hwat koart om 'e hoek, healwei achten moast er yn skoalle wêze.

‘Hoechst de wein joun net to brûken wol?’ frege 'r doe't er de jas al oan hie.

‘Ja skat, ik soe nei Els ta. Mar witste hwat? Ik bring dy nei skoalle, tsien ûre stean 'k wer foar de doar, dan ride wy nei hûs’.

‘Toe dan mar’.

Hy krige it stjûr, hja skou neist him.

‘Ik sil sels noch wolris in weintsje ha moatte, dan hingje wy sa net mear fan inoar ôf, it is foar dy ek helte nofliker’.

‘As it skip mei jild komt’.

Lize glimke, dat hie er al sa faek sein, it wie ien fan syn sprekwurden.

‘Nou jonge, meitsje't dy mar net to drok, tsien ûre bin'k hjir wer’.

Hy lei it boek iepen op 'e lessener en seach it hear oer. ‘Joun bihannelje wy bûtlanske valuta’. Hy roun nei it boerd en krige in stik kryt. De les wie bigoun.

Tsien ûre gjin Lize to bikennen. Hja tocht grif om gjin tiid. Hy soe dy kant mar útrinne. It wie to kâld om to stean, hja kaem him wol efteryn.

Ut en troch seach er om, auto's genôch, Lize wie der net by. Hy krige de tas ûnder de oare earm, op 'e lange ein woech it ding der yn.

Hy hie dochs better op 'e fyts gean kind, dan hie er gauwer thús west. Mar mooglik die 'm in eintsje rinnen ek wol goed. Hy siet to folle binnendoar.

It ein foel 'm net ta. Dat wie ûngewoante, rinnen wende ôf.

[p. 135]

Wurch foel er yn in stoel, bigearich rikte 'r nei in sigeret, djip helle 'r de reek yn 'e longen.

Hy die de eagen ticht. Fan njoggen ûre ôf hie er oanienwei yn 'e baen west. Hwat oars, it wie wol to dwaen, hy wie noch net oan syn pensioen ta, mar it bleauwen hiele skoften. Leo sei: ‘Dû hast in dûbel ynkommen’. Sa slim wie 't net, o heden né. Hy soe net kleije, hoefolle wiene der net dy't mei gâns, gâns minder ta moasten. Mar fansels....

Hark, Lize mei de wein, hy skikte rjochter. De mantel noch oan kaem hja der yn. ‘Bist al thús skat?, ik sei al tsjin Els..’ Hja lei 'm in earm oer it skouder. ‘Skande om dy sa to forjitten. Bist mei ien riden, oars koest sa gau net thús wêze wol? Hast al kofje set? Né, dû bliuwst sitten hear, hast hjoed al genôch dien. Ik sil hurd mei de kofje oan 'e gong, it is daelk klear’. Sa wie hja ek wer, altyd ré stean, it soe har genôch yn 'e wei wêze dat hja net op tiid by skoalle wie.

‘Nou hjir is 't al, hast it wol fortsjinne’. Hja striek him troch it hier.

‘Moatst bigripe, by Haeije en Els hawwe hja nou kleuretelevisy. Fantastysk gewoan. Haeije hat hurd syn âld tastel ynruile, nou krige 'r der noch hwat foar. Wy moatte der ek net to lang mear mei wachtsje, dy âlde tastellen is aenst de priis alhielendal ôf, dat soe bigreatlik wêze. Sa'n swart-wyt ding is nou al efter de moade....’

Hja rattele troch, hy sakke wer hwat ûnderút yn 'e stoel, de eagen ticht. De wurgens woech 'm yn alle lea.