Foar de lins

Skiepfleis

Yn it slachthûs stiene de blommen tsjûk op 'e ruten. Fleiswaer, dat wol, mar yn dy slachterij wie mar amper to forkearen, it wie in iiskelder. Mei blauwe, knoffelige hannen feegde Teake Felthof yn syn lêste tritich poun skiepfleis om. Dat skiep hie er net ha moatten, hy wie der omskik oankomd, mar as er mei tritich poun sitten bleau waerd it djûr ûnder hannen. De tiid wie wol foargoed foroare, fan it djûrste en bêste hiene de lju it leafst. Gjin fet, bileaven gjin fet, dêr wiene hja sa bang fan as fjûr.

Yndertiid iin forsûpt skiep? Sa mar fuort.

‘Ik haw in hanneltsje frou, allerprachtichst blank skiepfleis, it hat hwat wiet west, jo kinne it foar in bytsje krije’.

Dan rekke'r it kwyt, der wie gjin mis op. Nou hie er in bêst skiep dêr't gjin forsûpen oan to pas komd wie en hja soene'm mei it lêste sitte litte? Mei it great mes yn'e hân bleau er yn it slachthûs stean. As er de hiele boel ris op'e slide smiet, op redens nei de Ripen. De Thomessleat del, rjocht út, rjocht oan, dan hoegde'r de hiele faeljekant net om, oer iis wie it to dwaen. Yn'e Ripen wenne noch folkje dat leaver in ryksdaelder útjoech as fjouwer goune. Yn earder jierren hie er der hiel hwat binne sleept; it soe'm al raer binije as er dy tritich poun fan it skiep dêr net kwyt waerd.

Yn syn bluodrige blauwe klean roun er nei foaren. ‘Wy moatte mar net to let ite, mem’.

‘Hwat hast yn'e holle?’

Afke makke biswieren. ‘Is it iis fortroud? Soe't dy net smoarch ôffalle yn'e wyn op? Dû bist gjin jongkeardel mear en dan alhiel nei de Ripen mei dizze kjeld’.

[p. 128]

...op redens nei de Ripen...

[p. 129]

Frouljuspraet dêr't er net iens antwurd op joech. Hy heakke syn jas fan'e spiker.‘Ik sil om in slide’.

Under iten frege Afke al wer: ‘Soe't dy net oer de meuch gean? Moatst der al om tinke datst foar tsjuster thús bist, it is gjin nachtiis’.

Sa'n eintsje nei de Ripen, it soe ek al hwat. Hie er yn '29 de alve stêdden net biriden mei hurde wyn en froast fan fjirtjin graden?

De jekker kaem oan, de fellen mûtse op, wanten hoegde 'r net. Mei wisse halen streke'r de Wjittering út nei Thomessleat. It waeide hurder as er tocht hie, mar hoe soe er net ride kinne? Afke mei har liuwen en bearen, mei in goed healûre wie er dat al in moai ein út.

By Heida oan'e Ringfeart, boun er 'm ôf.

‘Heden, Teake, haw wy jo dêr, dat is lang lyn, kom yn man, ik haw de thé klear’.

Wiger kaem fan efteren, al sa beare. ‘Jo doare it noch wol oan, foar aerdichheit haw ik juster de redens nochris ûnder boun, dêr gyng in nuvere wize op, ik siz it jo, it koe neat wurde’.

‘Ik haw skiepfleis, Roelfke, in pûrbêst skiep’.

‘Hwat sil'k sizze? Wy binne mar mear togearre, de bern binne der út, twa poun kin'k al ha’.

Hy sutele de Ringfeart del fan it iene hûs nei it oare. By âlde kunde moast er ynkomme en opdrinke. Alles naem syn tiid, hy gyng ek fierder as er tocht hie om de boel mar kwyt to wurden. Doe't er der op tsien poun nei troch wie, waerd it al aerdich tsjuster en foel der hwat fynguod. Moast er mei dat lêste protsje werom? As er nou oan Jeninga's ta ried, dêr wiene noch greatjonges yn 'e hûs. Hy koe't mei Sybrichje hwat skikke, dan wie er der troch.

Foar tsjuster thús redde'r net mear, mar fan'e wyn ôf wie er der yn jin smook.

Sybrich koe min út'e rie komme. ‘Tsien poun is my suver tofolle’.

‘Hwat tofolle? Mei dit waer ûntkomt it jo net en dan foar dy sinten. Minske jo moatte beide hannen tichtknipe’.

‘Ik wit hast net’. Jannes moast der noch by komme: ‘Hwat seiste?’

It moast dan dochs mar. Doe't er bûten kaem wie't alhiel tsjuster, de wyn gûlde om it hûs en it snijde yn tichte flokken. Goed dat er foar de wyn hie, mei dy sniebringst seach men in bytsje. Afke soe wol yn noed sitte, it wie ek hwat let wurden, mar syn fleis wie er kwyt!

De bearende wyn treau'm suver foarút, dit gyng fansels. Allinne dy snie wie in misliken lêst, twirjend wynderen de flokken om him hinne, hy hie in bytsje sicht. In skoft ried er troch, doe sette er kjel in reed yn it iis, hie er al net lang by

[p. 130]

Thomessleat wêze moatten? Hy moast trochriden wêze, dat koe hast net oars, In pear tellen stie er yn bistân, doe gyng er werom yn'e wyn en de jachtsjende snie op. Hy bleau deun oan'e kant dat de Thomessleat 'm net wer ûntkomme soe. Mar de giseljende snie sloech'm de eagen ticht, fluitsjend gûlde de izige wyn troch it deade reid en jage de snie foar 'm út oer it swarte glêdde iis.

Hie er dochs fierder fan'e wyn ôf moatten om by de Thomessleat to kommen?

Nochris gyng er werom, gjin sleat to bikennen. Doe boun er 'm ôf, rinnend efter de slide skou er muoisum yn'e wyn op. Hy wist net mear hwert er wie, hy hie gjin gefoel mear yn hannen en fuotten, oer tiid hie er gjin doel, it koe wol nacht wêze. Hy wist nog mar ien ding, trochrinne, oars soe er ynsnije en net wer oerein komme.

Hy wist mar amper mear dat er noch roun, sa minlike graech soe er justjes bikomme wolle, mar dat koe net, hy moast ommers nei Afke, nei hûs. De giseljende flokken twirren tichter om him hinne as soe er der ûnder bidobbe wurde. Der sieten wûndere kleuren troch, read en giel en oranje. En doe, o wûnder, seach er de wynderjende snie yn it ljocht fan in lampe. Op hannen en fuotten kroep er trooh de snie by de wâl op. Der wie in lampe boppe in bûthúsdoar. Mei stive skonken en nuvere dwyl yn'e holle roun er der hinne.

Triljend oer alle lea siet er fuort letter op in bûthúsbank.

‘Hwer bin 'k hjir?’

‘By Age Bos oan'e ringfeart, mar hoe komme jo hjir?’

Hy trille noch bot mar die syn forhael en frege: ‘Hawwe jimme telefoan?’

‘Wy net, mar by Toering wol, fierderop’.

Hy woe oerein gean. ‘Bliuw nou mar sitten, man, jo soene omkomme, sa jaget it noch, Iede sil wol. Hwer moat er hinne skilje en hwat moat er sizze?’

It duorre in goed healûre ear't Iede werom wie. ‘Ik wie krekt op'e tiid, hja soene mei de mannemacht om jo út’.

Dy nacht bleau er op'e pleats, dat koe net oars. In frjemd bêd mei in gleone krûk, it wie him in woldied. De wyn bearde om'e hege foarein. Hwat lei er dêr allerkostlikst en syn skiep wie er kwyt!