Foar de lins

[p. 68]

Antyk

Der waerd Douma's widdou fjouwerhûndert goune foar har kammenet bean. Mar al hoe âld as hja wie, Douma's Janke gyng noch sa moai aerdich lyk en wie sa fûl as in foarke, hja frege tûzen.

‘Dan kinne wy gjin saken dwaen, frou’, en Janke sei: ‘Dan net’.

Nuver wie't, doe't der ien west hie, kamen der mear, allegear makken hja gading oan dat kammenet, mar tûzen goune woe net ien hwat fan witte. Der wiene guon by dy't daelk fuortrounen as hja mar fan tûzen goune repte, oaren bisochten har by to bringen dat tûzen goune gjin priis wie. Guon waerden koart en seine dat hja har de gek net oanstekke lieten. Frou Douma foroare har der net om. ‘Ik haw tûzen goune yn 'e holle, kin 'k dat net krije dan giet it mar oer’.

It wie yn it minst net dat hja op dy tûzen goune siet to wachtsjen, mar it kammenet woe hja wol kwyt. Hwat oars, it bleau in moai stik húsrie, hja hie it yn'e efterkeamer mei trije greate readpersleinen koppen der op, mar it naem noch al hwat plak yn en kammenetten wiene út'e tiid. Dêr koe foar itselde in berchmeubel stean, it wie gâns hânsumer en dêrby, it each woe sines ha. Mar hja wie 'der noch net oan ta om dat kammenet foar in apel en in aei to forkwânseljen, dan bleau it mar stean, sûnder berchmeubel soe hja de ein ek wol helje. Hja moasten net miene dat hja mei hoazen en skuon oer har hinne rinne koene. Goed wêze wie moai, mar al to goed wie oarmans gek, dêr soe hja net oan meidwaen, dêr hie dat útdragersfolk goed om to tinken.

Tammes út'e Krússtrjitte kaem wol trije, fjouwer kear. ‘Ik haw der ien foar’, sei er, ‘dêrom wol 'k it jo ôfkeapje, ik wol dy lju der mei skewiele en ik jow jo fiifhûndert goune. Dy kast is dat net wurdich mar ik wol dy minsken graech towille wêze omt ik al jierren hannel mei har dien haw’.

Mar frou Douma liet har net fan sa'n Tammes bilêze en sei tûzen goune.

‘Jo moatte reedlik bliuwe’ pleite de keapman, ‘jo wolle dat kammenet wol kwyt, ik bied jo mear as in bêste priis, jo kinne it ûnmooglike dochs net fergje?’

Frou Douma wie yn it minst net om wurden forlegen. ‘Ik wol 't ek wol kwyt ja, mar as ik der tûzen goune foar ha wol, dan wol'k der tûzen goune foar ha, dat haw ik sels to witten net, of hoe sit dat? Is it myn kammenet of jowes?’

Tsjin safolle koartsichtigens en ûnforstân koe Tammes net op. Net dat er lilk waerd, it wie in guodlik man, mar al foarsei er: ‘As jo op tûzen goune wachtsje sille, bliuwt it kammenet hjir ten ivigen dage stean’. Sterk sizzen, mar op 'en dúdliksten lei syn oardiel dêr yn bisletten oer har grouwélich oerfreegjen.

[p. 69]

...ien fan de readpersleinen koppen...

[p. 70]

Sels frou Douma fielde dat oan en woe har rjochtfeardigje. ‘Jo moatte net forjitte, Tammes, it is âldersgoed. Dit kammenet is yndertiid noch by myn man syn folk weikommen, it is my neilitten, ik haw der noed foar to stean en kin it net heal forgees weijaen. Myn man is der net mear, ik kin 'm ynsafier oars net mear earje as yn it âldersgoed, mar dat doch ik dan ek’.

Tammes hie der wol oan dat er har neikomme koe, wol wie it him dúdlik dat er fan har kant neat forwadhtsje hoegde en dat er 'm de kast wol út'e holle sette koe.

Nochris sei er: ‘Wy moatte reedlik bliuwe’.

‘Dat moatte wy dochs, myn man hat al tsien jier wei west, nou stean ik der as frou allinne foar, dêrom’.

Oan Tammes wie wol to sjen dat hy hwat oars ûnder reedlikens forstie, hy bisocht net it har dúdlik to meitsjen, it soe bûter oan 'e galge wêze. Frou Douma foel noch yn in jeuzlich petear oer âldersgoed, dat hja to hoedzjen en to noedzjen hie. Tammes sei oans al net mear as: ‘It is ek sa, frou’, doe joech er 'm ôf.

Thús spriek er: ‘De teapert kin omheech fleane mei har âld kammenet’. Tammes wie ek mar in mins.

Der gyng wol in fearnsjier oerhinne, gjin mins kaem mear om it kammenet. En doe stie der op in moarntiid in heareftich persoan by de foardoar mei de fraech: ‘Binne hjir miskien ek noch âldheden to keap, mefrou?’

Frou Douma sei hoe't it der foarstie, hwat hja hie wie âldersgoed dat hja yn it minst net forkwânselje woe, hja hie der noed foar to stean. ‘Ik haw nochal in kammenet dat wol fuort kin’.

‘Soe 'k it ris sjen meije, mefrou?’

Dat mocht. Oan alles wie to fornimmen dat it de frjemdljing tinken wie. Net allinne dat er de kammenetsdoarren iepen hie, hy frege ek in kokenstoel dêr't er op stean gyng om dy kast fan boppen to bisjen. Achtleas hâldde 'r ien fan 'e readpersleinen koppen tsjin it ljocht, jusjes tikke 'r der mei de finger tsjinoan. Sûnder hwat to sizzen sette 'r 'm wer hoeden to plak. Hy roun nochris om it kammenet hinne en spriek der fan.

‘Hwat priis hawwe jo der op, mefrou?’ ‘Tûzen goune’.

‘In hiel stik jild....’ Frou Douma bigoun oer âldersgoed, de man knikte ta in teken dat er it folslein mei har iens wie.

‘Hwat ik sizze woe, dy trije kopkes binne der by?’ Frou Douma wist earst net iens sa gau hwert er it oer hie. ‘O dy koppen, ei ja, dy hawwe der altyd al op stien, dy kinne der wol by bliuwe’.

Wer knikte de man, hy naem dat kammenet nochris op as wist er net hoe't er soe, mar sûnder to tingjen sei er op it lêst: ‘Dan moat it mar oangean’. Frou Douma waerd der suver kjel fan. De frjemdling taestte yn'e bûs: ‘Ik sil fuort mar bitelje....’

[p. 71]

‘Dat hoecht net, man’.

‘Ik wol it sa ha, jo kenne my net mefrou, stel, ik soe net werkomme, dan hiiene jo gjin forhael’. Kalm lei er in briefke fan tûzen op 'e tafel.

‘It is my suver to mâl’.

‘Wy moatte saeklik bliuwe, mefrou. It kammenet sil 'k hjir wolris weihelje litte, dy trije kopkes kin 'k wol meinimme’.

Frou Douma hie der har niget oan hoe't er mei dy dingen ompankoeke, der kamen flanellen lapen oan to pas en allegear en dat foar in manspersoan.

De frjemdling fûstke. Mei it readperslein hoeden ûnder de earm stapte 'r it paedtsje del.

Om it kammenet moat er noch altyd komme.