Foar de lins

It Tsjerkepaed

Doe't Bearends Boukje stroffele oer de balstiennen fan it Tsjerkepaed en opnommen waerd mei in stikken skonk, kaem it de biwenners fan it streekje fannijs yn it sin hoe skriklik min dat paed der hinne lei. Dy selde jouns noch roun Jochem by Markus' Ael efterom oan 'e tafel ta mei de fraech: ‘Kinne wy dit sa gewurde litte of moatte der earst deaden falle?’

Markus en Ael hiene beide fuort yn 'e rekken dat er op it paed doelde dêr't Boukje sa raer to pal kommen wie. Yneiarsten wie it Ael dy't him toreden stie. ‘It is in great skandael man, dat de gemeente hjir gjin hannen ynslacht. Wy wurde

[p. 31]

oan ús lot oerlitten, om't wy op it fuottenein sitte. As der bilêsting bitelle wurde moat, witte hja ús wol to finen, dan wurde wy net forgetten, o goede né, mar dat wy alle dagen oer balstiennen knoffelje kinne dy't der tûzen jier yn lein hawwe, is neat allegear. Dat Boukje, it stumper, forgiet fan pine en pal op 'e rêch lizze kin, gjin mins dy't 'm dêr om bikroadet’. Ael rattelle troch, Markus sei op it lêst sa kalmwei: ‘Oars moasten wy ús ris mei Jelle forstean’. It wie de oare buorman, Bearend koene hja yn dit stik net rieplachtsje om't er noch by Boukje yn it sikenhûs wie, mar sûnder mis soe't him o sa gefallich wêze dat syn buorren net stilsieten en fan oanpakken wisten.

Jochem en Markus stieken togearre nei Jelle, dêr't hja mei iepen earmen ûntfongen waerden. Jelle wie noch safolle better op it wurd biret as Ael en mear as redenryk. Jochem hie noch mar amper it paed en de balstiennen neamd, doe bigoun er al: ‘It is in himeltergjende tastân, dat wy it yn ús hjoeddeiske tiid noch dwaen moatte mei balstiennen fan 'e Batavieren of hwa't se der dan ek mar yn lein ha. Ut 'en treure hat Pleatslik Bilang adressen stjûrd, mar by de gemeente binne hja hearrende dôf. Foar de lju sels soe men hoopje dat it kriten fan Boukje ta har trochkringe mei, mar ik haw der swak moed op. It mei noch in great wûnder neamd wurde dat der al net folle earder ungelokken bard binne, mar Bearends Boukje' stikkene skonk is in oanklacht tsjin al ús gemeenteriedsleden en tsjin alle amtenaren dy't mei de útfiering fan publike wurken anneks binne’.

Foar Markus en Jochem gyng Jelle der djippernôch troch, mar dy beide mannen fielden dochs mâlle skoan hwat kant er út woe en dêr kaem it op oan.

‘Hwat soene wy dwaen kinne?’ frege Jochem.

‘It is net út to fieren’, forsuchtte Jelle, ‘mar ik soe alle gemeenteriedsleden nei it sikenhûs slepe wolle by Boukje' bêd en sizze: hjir leit in slachtoffer fan jimme wanbihear, mooglik soene hja dan ta ynkear komme’.

Jochem bleau mear mei beide fuotten op 'e groun: ‘As wy oars nochris in brief skreauwen?’ Dêr waerd fan Jelle fuort it near op lein. ‘Us brieven wurdt om lake, it hellet gjin grevel út, dat kin 'k jo yn it foar wol fortelle. Ik soe in died stelle wolle, of moatte ús froulju en bern earst ek opoffere wurde, ear't hjir foroaring komt?’

‘As wy oars ris by alle gemeenteriedsleden lâns gyngen?’ frege Jochem foarsichtich. Jelle skodholle tryst: ‘Wurk om 'e nocht, stik foar stik binne it jaknikkers. Thús sille hja dit en sille hja dat, mar op it gemeentehûs is it: ja mynhear en né mynhear. Wy soene der gjin stap fierder mei komme’.

En doe sei Markus yn syn ienfâldichheit: ‘Ik wie hjoed op 'e Ryp, dêr krije hja nije stien yn 'e buorren. As de âlde

[p. 32]

...doe't Bearends Boukje stroffele oer de balstiennen...

[p. 33]

hjir nouris yn it paed kamen....’ Suver mei tagedienens naem Jelle him op: ‘Dêr sizze jo sahwat. Op himsels is it treurich genôch dat it ôfeart fan 'e Ryp goedernôch is foar it Tsjerkepaed, mar oan 'e oare kant hawwe wy de desolate tastân ûnder eagen to sjen en moat ik tastimme dat alles better is as dizze prehistoaryske flinten’.

‘Soene wy hjirfoar by de direkteur fan gemeentewurken wêze moatte?’ frege Jochem. Mar o hwat wie er dêr fier mis mei. ‘Dat weardeleas produkt?’ rachte Jelle, ‘it soe myn allerlêste wêze. As it hwat úthelje sil, hawwe wy ús hjir persoanlik mei de boargemaster oer to forstean. Ik stel my biskikber om út namme fan 'e Tsjerkepaedbiwenners ús winsken dêr nei foaren to bringen, mar der moat ien mei’. Markus gyng der foar omlizzen, mar Jochem makke in man út: ‘Ik gean mei, wy kinne wol op myn brommer’.

Dat lêste woe Jelle neat fan witte: ‘Brommers binne by my útfinings fan 'e boaze, dêr kom ik net op, ik gean op 'e fyts’. Dêr hoegde 't net om oer to gean, hja stelden tiid en ûre. Doe't Jochem en Markus fan Jelle útlitten waerden, kaem Bearend krekt thús mei de drôvige tiding: ‘De skonk op twa plakken stikken’. ‘Men soe in pear balstiennen meinimme en hâld se de boargemaster as biwiisstik ûnder de noas’, winske Jelle, ‘mar wy sille 'm sizze hwer't it op stiet, Bearend, dêr kinne jo steat op meitsje’.

Dat waerd in misrekken. Doe't de beide mannen de oare deis kreas forklaeid op it gemeentehûs wiene, hearden hja dat mynhear in dei as hwat fuort wie. Syn amt waerd fan 'e wethâlder waernomd, dy't hja sûndermis thús fine koene. En hja founen him thús, in rintenierjende boer fan krekt yn 'e sechstich. Hja moasten ynkomme en waerden ûnthelle op kofje en koeke. Allegear goed en wol, mar dy man hoegde net to mienen dat er Jelle mei iten en drinken de mûle teamje koe. Mei't dy him yn it sin brocht dat it sloof fan in Boukje mei in dûbelbrutsen skonk yn it sikenhûs lei, hwat oan 'e balstiennen to witen wie, kamen wurden as: ‘himeltergjende needtastân’, ‘wanbistjûr’, ‘koartsichtigens’ en ‘ûnbigryp’ as fansels by him boppe.

De wethâlder knikte allerminlikst, yn alles joech er Jelle folslein gelyk. ‘It is it selde hwat ik faek tsjin 'e boargemaster siz’, sei er, ‘wy sjitte yn gâns dingen tokoart. Wy dogge it nei ús bêste witten en letter sizze wy faek: it hie dochs oars moatten. Dat Tsjerkepaed nou by jimmes, in frou de skonk brutsen sizze jo, och... Hoe giet it nou mei har?’, frege 'r fol dielnimming. It die dy mannen goed, hjir founen hja in harkjend ear en doe sei Jelle, hwat hja ‘eftertsjerke’ bidussele hiene, de ôftanke stiennen fan 'e Ryp yn it Tsjerkepaed.

‘Mar mannen’, bearde de wethâlder, ‘dat kin sa moai as hwat. Dy stien moat plak ha, jimme krije in fatsoenlik paed en it jaget de gemeente net op kosten. Ik soe sizze, mei in

[p. 34]

pear auto's fol sân komme wy al in hiel ein hinne. Hjir sil 'k opslach myn wunk fan meitsje, ik bin suver bliid dat jimme hjir west ha’.

Alle opstannigens foel ynienen by Jelle wei. Hoe soe men by safolle tagedienens noch dwars en forkeard wêze kinne? Fan 'e wethâlder waerden de mannen oan 'e doar tabrocht, beide hiene se in bokje oan!

De jouns brocht Jelle yn in blomrike tael wiidweidich forslach út ‘eftertsjerke’ hwat reis hja makke hiene. Markus en Bearend wiene ek yn it formidden. ‘Ik siz nochris, wy moasten it net mei ôftanke spul dwaen hoege, wy hawwe likefolle rjocht op nij as hwa ek yn 'e gemeente, mar better in heal aei as in lege dop en jimme kinne fan my oannimme dat it paed in ûnnoemlik stik opknappe sil. It bliuwt spitich, Bearend, dat Boukje earst to'n offer falle moast, mar efterôf bisjoen hat it net iens om 'e nocht west’.

Noch in skoftke wiene hja sa aerdich byinoar. Under de bidriuwen troch bineamde Jelle, dat er lang goed wie, mar dat it ien kear ophâldde en dat er dan fan yngripen wist. De buorren wiene der him tankber foar, Jochem gyng sels sa fier om to sizzen dat Jelle fan harren de iennichste wie dy't it wurd dwaen koe. In hulde dy't fan him yn needrigens oannommen waerd.

Och sa op it skik en moedich gyng elk nei syn eigen hûs. Dêrom foel it dûbel ôf doe't Markus twa dagen letter thús kaem mei it boadskip, dat de ôftanke Rypster stien mei auto's nei de Mieden brocht waerd om der in modderreed mei to forhurdzjen...