Waterland en omgeving
(1953)–J.F. van Agt–
Auteursrecht onbekendWormerveerDE HERVORMDE KERK is in 1639 gebouwd op de plaats van een in 1504 vanGa naar margenoot+ Westzaan uit gestichte en in 1574 door de Spanjaarden verwoeste B.M.V. Nativitaskapel. Tot 1654 hadden Wormerveer en Zaandijk tezamen eenzelfde predikant. literatuur. soeteboom, Saanl. Arc., blz 337; 490. - Oudh. en Gest., I, blz 428. - Teg. Staat,Ga naar margenoot+ VIII, blz 342. - loosjes, blz 231 vlg. - van der aa, blz 624. - N.H. Oudh., II, 1, blz 77. - Gen. en Herald. Gedenkw., V, blz 171 vlg. - 50 Jaren Zaanstreek, blz 77. - joosting en muller, II, blz 307. | |
[pagina 146]
| |
 Afb. 37. Wormerveer. Herv. Kerk
Ga naar margenoot+ Door een zuidwaartse uitbreiding in 1776 van het georienteerde driezijdig gesloten schip van 1639 heeft de kerk, afb 37, thans een T-vormige plattegrond. De oude baksteen meet overal 22 × 3,5; 10 lagen = 44 cm. Ga naar margenoot+ Het grotendeels gepleisterde schip heeft spitsboogvensters en een zadeldak, dat boven de dakschilden van de sluiting wordt afgesloten door een houten puntgeveltje en dat aan de westzijde voorzien is van een houten torentje. De steunberen van het 18de eeuwse gedeelte vertonen een ingezwenkte buitenlijn; de vensters zijn, met uitzondering van de twee spitsbogige vensters in de zuidgevel, rondbogig. Deze met een fronton bekroonde puntgevel volgt geheel en al het enigszins gewijzigde Vingboonstype na van eind-17de eeuwse kerkgevels, zoals die van de Herv. Kerk te Koog aan de Zaan en van de Westzijderkerk te Zaandam. De natuurstenen bekroningen van de beide steunberen en de aanzetkrullen vertonen echter rococovormen. Onder de geveltop bevindt zich een rond venster in een natuurstenen omlijsting, die tevens zonnewijzer is, met het jaartal 1776. Het portaal voor deze gevel is in de 19de eeuw gewijzigd. Ga naar margenoot+ De inwendige ruimte wordt overdekt door twee houten tongewelven met geprofileerde schinkels boven trekbalken met korbelen en gesneden sleutelstukken. Aan de oostkant van het schip bevinden zich onder de muurplaat voluutvormige houten consoles. De beide middelste trekbalken van het schip rusten aan de zuidzijde op de eerste trekbalk van de 18de eeuwse uitbouw. De drie galerijen zijn 19de eeuws; boven de westgalerij een houten balustrade, waaronder aan de zuidkant een gesneden console met druipermotief. De kerk bezit: Ga naar margenoot+ Rijkversierd doophek in Lodewijk XVI-stijl met vazen, palmtakken, linten en guirlandes, pl LXV, 155. Ga naar margenoot+ Koperen lezenaar met ster, XVIII. Twee koperen doopbogen, XVIIIc, pl LXV, 155. Ga naar margenoot+ Twee houten psalmborden, XVIII B, met getorste zijkolommetjes, een doorbroken fronton met vaas en onderaan een cartouche. Ga naar margenoot+ Orgel van 1846 door H. Knipscheer, Amsterdam. Ga naar margenoot+ Klok, diameter 82 cm, met het randschrift: door j h smit en j g de wit kerkmrn van wormerveer is dese clock alhier gebrogt f hemony me fec amstel ao 1662.
Ga naar margenoot+ DE DOOPSGEZINDE VERMANING, Zaanweg 57, is een klassicistisch gebouw uit 1830 met een Dorische ingangsomlijsting in een fassade, die afgedekt wordt door een fronton. | |
[pagina 147]
| |
DE ROOMS-KATHOLIEKE KERK uit 1915 bezit:Ga naar margenoot+ Ronde mahoniehouten preekstoel, XVIIId, versierd met verticale loofwerkrandenGa naar margenoot+ boven een sterk geprofileerde plintlijst. Palmhouten corpus, XVIII, van een crucifix.Ga naar margenoot+ Twee zilveren ampullen, diameter 18,5 cm, en een ovaal zilveren schenkblad, grootsteGa naar margenoot+ diameter 33 cm, in Lodewijk XVI-stijl; geschonken in 1798 door Regina Schultinck en Theodorus Schermer. Merken: Amsterdam, Holland, P (1798), meesterteken van Nathanael Teuter? (voet, 664). Zilveren oliebusje, XVIIId, hoog 8 cm; merken: Amsterdam, Holland, R, meesterteken van Hendrik Buysen? (voet, 581).
HET BLAUWHOFJE, aan het Hennepad, gesticht door Dirk Blauw in 1765 of '66Ga naar margenoot+ (van der aa, blz 625), bestaat uit twee vleugels van elf houten woningen aan weerskanten van een binnenplaats. De wanden bekleed met gepotdekselde planken; de ingangen voorzien van onder- en bovendeur, ramen in het begin van de vorige eeuw gewijzigd. In een der woningen een schouw met tegeltableau, een scheepstimmerwerf. De in de voorl. lijst genoemde deurkalf met 1663 is niet meer aanwezig.
Hennepad 2. Gepleisterd ingezwenkt geveltje met fronton, XVIII.Ga naar margenoot+ Markt 2. Houten huis - XVIII, ramen gewijzigd - van twee overgekraagde verdiepingenGa naar margenoot+ en voorzien van een puntgevel. Zaanweg 24. Ingezwenkt voorschot. |
|