Italië
(1914)–C.S. Adama van Scheltema–
Auteursrecht onbekend
bron
C.S. Adama van Scheltema, Italië. W.L. & J. Brusse, Rotterdam 1914
codering
DBNL-TEI 1
Wijze van coderen: standaard
dbnl-nr adam003ital01_01
logboek
-
verantwoording
gebruikt exemplaar
eigen exemplaar DBNL
algemene opmerkingen
Dit bestand biedt, behoudens een aantal hierna te noemen ingrepen, een diplomatische weergave van Italië van C.S. Adama van Scheltema uit 1914.
redactionele ingrepen
p. 385: de kop ‘Afbeeldingen.’ is tussen vierkante haken toegevoegd.
p. 385-386 ontbreken in de gebruikte scan en zijn aangevuld met pagina's uit exemplaar KB, signatuur 901 C 37
Bij de omzetting van de gebruikte bron naar deze publicatie in de dbnl is een aantal delen van de tekst niet overgenomen. Hieronder volgen de tekstgedeelten die wel in het origineel voorkomen maar hier uit de lopende tekst zijn weggelaten. Ook de blanco pagina's (II, IV, 384, 408) zijn niet opgenomen in de lopende tekst.
[pagina I]
ITALIË
[pagina III]
ITALIË
INDRUKKEN EN GEDACHTEN EEN CAUSERIE DOOR C.S. ADAMA VAN SCHELTEMA
IN MCMXIV UITGEGEVEN
BIJ W.L. & J. BRUSSE TE ROTTERDAM
[pagina VI]
De inhoudsopgave en de afbeeldingen zijn op pag. 380 en volgende bladzijden opgenomen.
[pagina 380]
INHOUDSOPGAVE.
| OP REIS. | Blz. | |
|---|---|---|
| Parijs. | Het vertrek - de bureaucraat | 1 |
| Genève. | Het Fransche landschap - het Rhône-dal - het meer van Genève - Dalcroze | 2 |
| Simplon-pas. | Brieg - de sneeuw - het ‘hospice’ - Italië | 5 |
| De boef. | Baveno - ‘On m'a volé!’ - de confrontatie | 9 |
| Isola Madre. | Het bloemeneiland | 13 |
| Castagnola. | De Schartens - Gandria - bezoek aan de ‘comtesse’ | 15 |
| Milaan. | De Dom - da Vinci's avondmaal - Mona Lisa - de ‘Brera’: Canova's Napoleon, Giovanni Bellini (Gentile en Jacopo Bellini), Mantegna, Lorenzo Lotto, Raffael's Sposalizio, Luini's graflegging van de heilige Catharina (afb. II) en der Kinderen's fresco-ontwerpen voor de Amsterdamsche ‘Kamer van Koophandel’ (afb. III), - Giardini Pubblici - het Vondelpark | 19 |
| FLORENCE. | ||
| Door de stad. | Florence en Rome - de koepel van Brunellesco - op zoek naar kamers - ‘Bello!’ - over schoonheid - smakeloosheden (Baccio Bandinelli) - de Dom - feest in de S.M. del Carmine - onbeschaafdheden - het visschertje | 29 |
| Musea. | De Uffizi: Moroni, Caroto, Mantegna's drieluik, Fra Filippo Lippi, Filippino Lippi, Botticelli, Michelangelo's ‘Sacra Famiglia’, Michelangelo en Beethoven, Luca Signorelli, Schopenhauer over Raffael, Raffael's Madonna met den distelvink, andere Raffaels, Tiziaan's rustende Venus (afb. IV), Cranach's Eva (afb. V), Lucas van Leyden, Dürer, de Venus der Medici, deworstelaars, de dansende Faun, Rembrandt, een onbekende Vlaming uit de XVIe eeuw | 45 |
| Palazzo Pitti: del Sarto, Fra Bartolommeo, portretten door Tiziaan: Engelsch edelman (afb. VI), Ippolito de' Medici, Pietro Aretino (afb. VII), Giorgione's ‘concert’, Both, Salvator Rosa, Venetiaansche portretten van Moroni | 57 | |
| Accademia: Gobelins, Ghirlandajo, zijn fresco's, zijn uitvaart van den heiligen Franciscus in de S. Trinità (afb. IX) en Giotto's fresco in de S. Groce (afb. VIII), Gozzoli's fresco's, Lorenzo di Credi, Perugino, Carlo Dolci's Christus (afb. XI) en de Christus in de Uffizi uit de XIIIe eeuw (afb. X) | 65 | |
| Bargello: de binnenplaats - Michelangelo: Adonis en de groote David, Bacchus, de kleine David, Brutus, grafbeelden der Medici, pietà in Palazzo Rondanini te Rome, graflegging in den Dom - Donatello: Niccolò da Uzzano, Johannes de Dooper, David, St. Markus | 71 | |
| Voor Benvenuto Cellini's Perseus | 75 | |
| Ons huis. | Mooie dingen in de stad - Rossini en Clorinda - Rossini's gasten - ‘de Amerikaantjes’ - architectuur | 77 |
| Wandelingen. | Fiesole - Monte Oliveto en Bellosguardo | 89 |
[pagina 381]
| Pisa. | Pisa en onze Zuiderzee-stadjes - het leven in Pisa - de markt - S. Stephano ai Cavalieri - het bleekveld - de scheeve toren - het Battistero - Niccolò Pisano - het levende orgel - de Dom - het Campo Santo - de fresco's van het Campo Santo - reclame | 100 |
| ROME. | ||
|---|---|---|
| Een woning. | Eerste indruk - op zoek in de binnenstad - de nieuwe wijken - een Romeinsche kachel - uitkomst - Frau Müller | 113 |
| Het volk. | De fabel van het Fransche volk - het Italiaansche volk: luiheid, achterlijkheid, vuilheid, gezondheid, onbetrouwbaarheid, misdadigheid, Burckhardt's opvatting (eer en verbeeldingskracht), individualisme, anarchie in de samenleving, de schijn, gemis aan het phantastische, welgemanierdheid, kinderlijkheid, matigheid, familiezin, onhuiselijkheid, zedelijkheid, ongegeneerdheid | 125 |
| Ruïnes. | Bij het Forum - historische romans - de geschiedenis van een ruïne - voor de poort van Septimius Severus (afb. I): Templum Faustinae, Templum Divi Romuli, Basilica Aemilia, Basilica Julia, Poggio en Raffael, verkeerde voorstellingen, Constantijn's basiliek, de bouw van het oude Rome, de Tituspoort, het onsterfelijke in den stijl, de bloemen van het Forum - de Palatijn - bewaarde zaalbouw: het Pantheon en de S.M. degli Angeli - de thermen van Diocletianus - de thermen van Caracalla - Taine en Goethe - het Colosseum - naar Ostia - de circus van Maxentius | 156 |
| Stad en kerken. | Oude kerken. - ‘Domine quo vadis’ - Porta S. Sebastiano - Lateraan-kerk - sarcophagen en inscripties in het Lateraan-museum - Lateraan-plein - het doodsche van Rome - S.M. Maggiore - de bouw van Rome - de stijl van Rome: de barok - Piazza di Spagna - de trap - panorama's voor SS. Trinità dei Monti en S. Pietro in Montorio - over torens - een kerk-theatertje - schilder-pelgrims naar Rome - twee Hollandsche kunstenaars - de kunstliefhebber, de kunstenaar en de kunsthistoricus - Rubens | 191 |
| Vervolg; - S.M. del Popolo: fresco van Pinturicchio, Cappella Chigi en Raffael's Sibyllen, Romeinsche badkuipen als altaren en andere combinaties, een heilige avond, - S.M. sopra Minerva: Gothiek in Italië, geslotenheid naar buiten van ouden en nieuwen bouw, grafmonument van Didacus de Coca, fresco van Filippino Lippi (afb. XII) en Raffael's ‘school van Athene’ (afb. XIII), Michelangelo's Christus, - S.M. in Trastevere: mozaïek-vloer, plafond, grafbeeld door Magister Paulus, - S.M. in Cosmedin: het pleintje, de campanile, het kerkje, - S. Sabina, - S. Alessio - de blinden | 209 | |
| Mozaïeken. - Over mozaïekkunst - voorbeelden van classieke mozaïeken (afb. XIV) - voorbeelden van christelijke mozaïeken (afb. XV) - school van Cosmas. - Renaissanceplafonds - plafond in de Venetiaansche Accademia - Maecenassen | 221 | |
| Profaanarchitectuur. - Het onmiddellijk verband der renaissancearchitectuur met het hervonden verleden (Brunellesco, Masaccio, Alberti) - hoogtepunt der renaissancearchitectuur (Bramante, Raffael, | ||
[pagina 382]
| Michelangelo) - Palazzo Venezia met S. Marco - Cancelleria - tempeltje bij S. Pietro in Montorio - binnenplaats bij de S.M. della Pace - Palazzo Farnese (Ant. da Sangallo en Michelangelo) - de Keyser - Van Campen - Palazzo del Laterano (Fontana) - Villa Aldobrandini (della Porta) - Villa d'Este - Tivoli en Frascati - gedachten over ons volk | 229 | |
| Barokkerken. - De barok - de leuze der doel-matigheid in bouw- en gebruikskunst - Taine en Burckhardt - barokke gedachten - nieuwe baroktendenzen, - de St. Pieter: Kerk en Borgo, Bernini's colonnades, Maderna's gevel, centraalbouw en lengtebouw, Brunellesco's en Michelangelo's koepel; de kerk, de lichtjes, de voet van St. Pieter, de crypt, de sacristie; de reliquieën, een processie, de verlichting, de vrijdenkers | 241 | |
| Vervolg; - de Gesù (Vignola en della Porta) - het leege van Italiaansche kerken - S.M. dell' Anima, - S. Ignazio - over plafond- en wandschildering - de marmerreliefs der barok, - S.S. Apostoli, - de Kapucijner - S.M. della Concezione - de kapelletjes van doodsbeenderen, - S.M. della Vittoria (Maderna) - Bernini's heilige Theresia - de Pietà onder de Corsini-kapel in de Lateraan-kerk, - S. Carlo al Corso - de prediker - Cicero | 260 | |
| Musea. | Schilderijen. - Achterlijkheid onzer populaire kunsthistorie - toekomstige musea - een kopie, - Galleria Barberini: Raffael Mengs, Guido Reni, - Galleria Doria: Velasquez' Innocentius X, Claude Lorrain en Turner, Claude Lorrain en Goethe, - Galleria S. Luca: een feestdag, Bronzino, Salvator Rosa, Josèphe Vernet, - Galleria Borghese: da Vinci's Leda, Correggio, Raffael, Tiziaan's ‘de heilige en de profane liefde’, ‘la Vierge à l'encrier’, Domenichino, - Galleria Corsini: Piero di Cosimo, Salvator Rosa, Luca Giordano, Ribera en Salvator Rosa, een Fabritius! - Vaticaansche pinacotheek: primitieven, St. Nicolaas van Bari, Melozzo da Forli, da Vinci, Raffael, Tiziaan, Caravaggio, de Bologneezen | 272 |
| Beelden. - Wat er over is uit de oudheid - de geschiedenis die zich herhaalt - antieken buiten Italië - de Cortile di Belvedere, - Vaticaansche musea: discuswerper van Alcamenes (afb. XVI), discuswerper van Myron, Millet's ‘Man met de Schoffel’ (afb. XVII), de Zeus van Otricoli en de Ludovisische Hera, Hercules, de roode Faun, Posidippus en Menander, ‘habent sua fata... statuae’, Calliope, Laocoon, voorloopers van het Christustype, Winckelmann en Lessing, Apollo van den Belvedere en Diana van Versailles, Apollo met de citer, Perseus en de vuistvechters van Canova, Hermes, een torso, Augustus, Niobide, Amazone, Sophocles Euripides (afb. XVIII) en Demosthenes (afb. XIX), Polycletes' lansdrager en Lysippus' Apoxyomenos; Egyptisch museum: regina Tucca; Etruscisch museum: wetenschappelijke en romantische rangschikking, Korinthische vazen, antiek vaatwerk, - antieke schilderkunst - Pompejaansche decoraties - overeenkomsten in het hedendaagsche en het antieke leven | 287 | |
| Vervolg; - Thermen-museum: het meisje van Anzio, jongelingstors, realisme, de beschildering der antieken, - Capitolijnsch museum: clas- |
[pagina 383]
| sieke typographie, de stervende Galliër, portretbusten (Caracalla, Socrates, Scipio), over portretkunst, de Capitolijnsche Venus, edele en onedele Venus-typen, gerestaureerde antieken, - Lateraan-museum: de restauratie van Myron's Marsyas, Myron Polycletes en Phidias, de Barberinische Faun als voorbeeld van ont-binding der Hellenistische sculptuur, het leege museum, - Museo Barracco, een museum van scherven, op zoek naar photo's | 310 | |
| Fresco's. - De fresco's in Rome - het ontbreken van da Vinci - in de Sixtijnsche kapel - de classieke en de nieuwere gevoelswereld - het kristal der menschheid - ontbrekende facetten aan Michelangelo's ziel: het Dionysische, het natuurgevoel (Toulouse-Lautrec, Rodin) - wat mede Michelangelo toevoegde aan de facetten der ouden: de persoonlijk verdiepte bezieling der renaissance tegenover de onpersoonlijke simplistische bezieling der ouden - Michelangelo's ‘Avondschemering’ (afb. XXI): de bewustwording der ziel - de Nijl (afb. XX) - bij Michelangelo's graffiguren in de nieuwe sacristie van S. Lorenzo - wijsgeerige interpretaties - Bollandiaansche dialectiek - het zien der schoonheid als het verwante - Michelangelo als bouwmeester - Michelangelo was beeldhouwer - hij dacht in brokken - over veelzijdigheid - het Sixtijnsche plafond - Savonarola - Michelangelo's en da Vinci's ontwerpen voor de Signoria te Florence - het laatste Oordeel - de Christus van Michelangelo en van da Vinci | 325 | |
| Vervolg; - de kunstenaar in de renaissance - Raffael en Michelangelo - de kunstenaars onderling - Raffael en de toekomst - over de waterdraagster uit den ‘Brand in den Borgo’ (afb. XXII) en een teekening van Steinlen (afb. XXIII) - Raffael dacht in lijnen - de humor als modern cultuurproduct - de Stanza della Segnatura - Goethe en de fresco's - zien en kijken - de photographie - de Disputa - de Scuola d'Atene (afb. XIII) - de architectuur in de schilderkunst (Francesco Cossa, Altdorfer, Moreau) - de architectuur van de lijst - de Parnassus - het Recht en de Sibyllen - de composities der renaissance - de mis van Bolsena en de verjaging van Heliodorus - de fresco's van Pinturicchio in de kamers der Borgia's - Galatea - de geschiedenis van Psyche - de humor - Michelangelo en Raffael | 346 | |
| Het vertrek. | Rome in den zomer - een begrafenis - een processie - de armelijke feesten - lawaai - het beest-achtige en praehistorische - het leelijke - herfstluchten - (Dujardin en Berchem) - Pompeji en Paestum - het afbrokkelen van de wereld - straatzang - de muzikanten - het onlogische - de weduwe van Messina - na de ramp - de cholera - het bijgeloof - een geval - Pepina en de ‘stupido’ - vertrek - naar Holland | 360 |