Gedichten. Deel 3b. Apparaat

[p. 1237]

[1002] Zonneleen

Overlevering

M^1	Eerste manuscript D^1, H-95.
M^2	Tweede manuscript D^1, H-96.
M^3	Tweede typoscript, kopij D^1, H-97.
M^4	Doorslag van M^3, kopij T, H-99.
M^5	Derde typoscript D^1, collectie Ministerie van ok&w, H-102.
P^1	Proef T, H-101.
T	Maatstaf 4 (januari 1957), p. 674.
P^2	Eerste proef D^1, H-107.
P^3	Tweede proef D^1, H-108.
D^1	Spel van de wilde jacht, p. 56.
M^6	Kopij D^2, H-112.
D^2	Cryptogamen 4, p. 218.
M^7	Kopij D^3, H-122.
D^3	Verzamelde gedichten, p. 907.

Datering

Vóór 30 november 1956

Leestekst

M² b

Ontwikkelingsgang

In M¹ (zie de afbeelding op p. 1239) bestond de eerste aanzet tot dit gedicht uit slechts één onvolledige regel (M¹ a, r. 1). In fase b breidde Achterberg het gedicht uit tot en met r. 8 en bracht vervolgens (fase c) in deze regels veranderingen aan. In een duidelijk te onderscheiden ductus (fasen d-e) schreef Achterberg het sextet, noteerde daaronder eerst een nieuwe r. 7 (M¹ II) en hernam hier weer onder r. 12-14 (M¹ III, fase f). Tenslotte (fase g) noteerde Achterberg onder het gedicht verschillende titelvarianten, bracht hij in r. 10-12 nog veranderingen aan en schrapte hij vermoedelijk verschillende vraagtekens.

Varianten en correcties

M¹ a-g potlood

M² a-b potlood, c bl ballpoint (aangebrach ná M⁴)

Titel	M^1	a	[ontbreekt]
		g	Incunabel
		g	Zonneleen^+
		g	{Eenzaat}^+
	M^2	a	Eenzaat
		b	Zonneleen
	M^3-D^3		|	|

1	M^1	a	Het	grote goud	is uitgebroken
		b	[			]	tegen
		c	Groot	najaars[goud]	[			]^+
		c	[Het]	[				]
	M^2-D^3		|					|

+ [? na Zonneleen]

+ [? na Eenzaat]

+ [? door najaars]

[p. 1238]

2	M^1	b	het hemelblauw.		Een	middeleeuw begint.
		b	[	]	e[en]	[	]^+
	M^2-D^3		|	|	Een	|	|

3	M^1	b	Ik ga te paard over de bronzen wegen
	M^2-D^3		|	|

4

M^1

b

en

denk

dat ik u

eenmaal

wedervind.

c

[

]

{hoop}

[

]

{ergens}

[

]^+

c

[

]

[denk]

[

]

[eenmaal]

[

]

c

[

]

{ergens}

[

]

c

[

]

[eenmaal]

[

]

M^2-4

|

|

M^2

c

met

de

c

[

]

h[e]t idee dat ik u

[

]

M^5-D^3

|

|

4/5	M^1	b	[strofewit]
	M^2-D^3		|	|

5	M^1	b	Gestoken in het harnas en gezind
	M^2-D^3		|	|

6

M^1

b

tot

kruistochten,

met pauselijke zegen

b

[

]

{

de kerkelijke

}

[

]^+

c

[

]

[kruistocht][,]

[met] [de] [pauselijke] [zegen],

M^2-D^3

|

|

7

M^1

I

b

[

◦

]

meegekregen

c

is mij aan ander doel niet meer gelegen

c

[

]

weinig gelegen

II

f

is mij aan huis en hof

niet

meer gelegen.

f

[

]

[niet]s

[

];

M^2-D^3

|

|

[? door M^1 I, r. 7 meegekregen;???? door is mij aan ander; M^1 II, r. 7 werd met een pijl ingevoegd]

8	M^1	b	rij ik door deze stilte van een kind.
	M^2-D^3		|	|

8/9	M^1	d	[strofewit]
	M^2-D^3		|	|

+ [? door e van e[en]]

+ [? door ergens en eenmaal]

+ [? door de en met]

[p. 1239]

[1002] ‘Zonneleen’, M¹ (collectie nlmd

[p. 1240]

9	M^1	d	De verte nadert
		d	{Ik ben een plaat die langzaam}^+
		d	Voor hen die achterblijven		ben ik	al
		e	[	]	{is het}	[	]
		e	[	]	werd [ik]	[	]
	M^2-D^3		|				|
			[? door de eerste twee d-lezingen van M^1, r. 9; deze regels werden vervolgens tezamen doorgehaald;? na de regel geschrapt]

10

M^1

d

initiaal

en

zitten ze te lezen

d

[

]

{daar}

[

]^+

d

[

]

[en]

[

]

d

[

]

{D[aar]}

[

]

e

[

]

{

Vaak zitten ze

}

[

]^+

g

[

]

's Winters

[xx]

g

[

]

zullen ze lezen^+

g

[

]^+

M^2-D^3

|

|.

|

|

11	M^1	d	over			een dolend ridder uit die tijd.^+
		d	[	]	{[dolend]e [ridder]s en hun str[ijd.]}
		e	[	]	{ridders, getreden in het krijt.}^+
		e	[	]	[ridders, getreden in het krijt.]
	M^2-D^3		|				|
			[? strijd geschrapt;? na de regel geschrapt]

11/12	M^1	e	[strofewit]
M^2-D^3		|	|

12

M^1

I

e

Ik echter, in mijn cirkel werklijkheid,^+

II

f

{

^vergrootglas

}^+

III

f

Ik echter onder het vergrootglas tijd,

f

{

Ik, onder een vergrootglas ingewijd

}

f

{

[

]

het

[

]

uitgerezen

}

f

[Ik echter

onder het vergrootglas tijd,]

g

[

],

[

]

M^2-D^3

|

|

[? na de eerste f-lezing van M^1 III, r. 12;? door uitgerezen en ingewijd;? na de regel (mogelijk bedoeld na M^1 III, r. 12-13); alle vraagtekens werden vervolgens geschrapt]

13

M^1

I

e

blijf op het onbekende

aangewezen.

e

{ben}

[

]

{stomme toeval}

[

]^+

e

[

2

]

[

]

{de gulden weerschijn}

[

]^+

III

f

ben uit de dode letters opgerezen.^+

f

[

]

[letter]

[

]^+

M^2-D^3

|

|

+ [? na de regel]

+ [? door daar, d

+ [? door zitten ze]

+ [? door 's Winters]

+ [? geschrapt

+ [? voor de regel]

+ [? na de regel]

+ [? door werklijkheid]

+ [? door vergrootglas]

+ [? door toeval]

+ [? na weerschijn]

+ [? voor de regel]

+ [? geschrapt]

[p. 1241]

14	M^1	I	e	Het dorre blad krijgt een metalen schal.
		III	f	Het dorre blad krijgt een metalen schal.	|
	M^2-D^3			|	|
				[? door/na M^1 I, r. 10-14, vervolgens (fase f) geschrapt; M^1 I, r. 12-14 werden (fase f) tezamen doorgehaald]

Commentaar

1	Zie [971] ‘Dryade’, noot 1.
2	Dit gedicht is vertaald in het Italiaans door G. van Woudenberg/F. Nicosia en in het Spaans door F. Carrasquer (4×).
3	Literatuur over het gedicht: Vries, H. de, ‘Verlokking vanuit het hierna.’