Gedichten. Deel 3b. Apparaat

[1001] Rochade

Overlevering

M^1	Eerste manuscript D^1, H-95.
M^2	Tweede manuscript D^1, H-96.
M^3	Tweede typoscript, kopij D^1, H-97.
M^4	Derde typoscript D^1, collectie Ministerie van ok&w, H-102.
M^5	Doorslag van M^4 kopij T, H-104.
P^1	Proef T, H-106.
P^2	Eerste proef D^1, H-107.
P^3	Tweede proef D^1, H-108.
T	De gids 120.1 (maart 1957), p. 211.
D^1	Spel van de wilde jacht, p. 55.
M^6	Kopij D^2, H-112.
D^2	Cryptogamen 4, p. 217.
M^7	Kopij D^3, H-122.
D^3	Verzamelde gedichten, p. 906.

Datering

Vóór 30 november 1956

Leestekst

M² b

Ontwikkelingsgang

In M¹ (zie de afbeelding op p. 1234) werden eerst r. 1-8 in een regelmatig handschrift geschreven (fase a). In deze grondlaag bracht Achterberg (fase b) enkele veranderingen aan en vervolgens begon hij aan het sextet, waarbij hij r. 13-14 verschillende keren onder elkaar hernam (M¹ I/III, fasen b-f). Onder M¹ I b, r. 14 noteerde hij een eerste titel (fase c). Nadat Achterberg het sextet voltooid had (en vermoedelijk ook de uiteindelijke titel genoteerd had), bewerkte hij ten slotte - met scherper potlood en in een kleinere ductus - het octaaf (met name r. 5-8) nog ingrijpend (fase g).

Varianten en correcties

M¹ a-h potlood

M² a-b potlood, c bl ballpoint (aangebracht ná M³)

Titel	M^1	a	[ontbreekt]
		c	Domicilie
		f	Rocade
	M^2	a	|	|
		b	[Roc]h[ade]
	M^3-D^3		|		|

[p. 1233]

1	M^1	a	De dag		bevat ontleende				ogenblikken^+
		b	[	]	zit	vol		apparte	[	]
		h	[				]	[ap][arte]	[	]
	M^2	a	|							|
		b	[	]	hangt	[				]
		b	[	]	schiet	[				]
	M^3		|							|
	M^2	c	[	]	[zit]	[				]
	M^4-D^3		|							|

2

M^1

a

aan

uren

met

u doorgebracht

,

de

tijd

b

uit

[

]

g

[

]

{bij}

[

]

g

[

]

[bij]

[

]

h

[

]

{D[e]}

[

]

h

[

]

[D][e]

[

]

M^2-D^3

|

|.

|

|

[? door M^1 b, r. 1-2;? door M^1 g, r. 2 bij en met;? na D van De]

3	M^1	a	kan u alleen aan mijn		verlangen	kwijt
		g	[	]	{verwachting}	[	]
		g	[	]	{op[wachting]}	[	]
		g	[	]	[op][wachting]	[	]
	M^2-3		|				|
	M^2	c	[	]	[op]stelling	[	]
		c	[	]	positie	[	]
	M^4-D^3		|				|
			[? door M^1 g, r. 3 verwachting en verlangen]

4	M^1	a	en		penetreert	het heden met valstrikken;
	M^2	a	|				|
		b	[	]	{infiltreert}	[	]
		b	[	]	[penetreert]	[	]
	M^3-D^3		|				|

4/5

M^1-D^3

[strofewit]

5	M^1	a	gaat in 't geheugen				deuren openwrikken,
		b	[			]	metselwerk		los[wrikken,]
		b	[					]	ont[wrikken,]
		g	{krijgt handen}
		g	{staat}
		g	{[gaat]		op een deur in het geheugen tikken,}
		g	{[	]	[in 't geheugen] op een ruimte tikken}
		g	[gaat] op een zijdeur van de ruimte tikken,
	M^2-D^3		|							|
			[? door M^1 g, r. 5 krijgt handen en gaat in 't geheugen]

+ [???? door ontleende]

[p. 1234]

[1001] ‘Rochade’, M¹ (collectie nlmd

[p. 1235]

6

M^1

a

waar oude ruimte haar verlossing beidt,

b

{die ik

[

◦

]

niet onderscheid}

g

die

ik

alleen als richel

onderscheid,

g

[

]

in

perspectief niet

[

]

g

[

]

'[k] door de

[

]

M^2-D^3

|

|

7	M^1	a	om zich		daarmee opnieuw		samen te schikken
		b	[			]	te		nevenschikken
		g	[	]	{[opnieuw] aan u		[	]	onder[schikken]}
		g	[	]	uw stip [opnieuw]		[	]	[onder][schikken]
	M^2-D^3		|							|

8

M^1

a

[

◦

]

totaliteit^+

a

[

◦

]

en aanwezigheid

b

tot de

gekende

samenhorigheid.

b

[

]

be[kende]

[

]

b

[

]

{solidariteit}

g

wanneer

gij tevoorschijn

gekomen zijt.

g

[

]

[g]e aan het licht

[

]

M^2-D^3

zodra

|

|

[? door M^1 b, r. 8 solidariteit en samenhorigheid]

8/9	M^1	[strofewit]
	M^2-D^3	|	|

9	M^1	b	De modehuizen staan wagenwijd open^+
		b	[W]agenwijd] [staan] [[d]e modehuizen] [open]
		b	[De modehuizen staan wagenwijd open]
	M^2-D^3		|	|

10	M^1	b		en		ook de kerken kunt ge binnenlopen.^+
		b		E[n]	[		]
		b		en	[		]
	M^2-D^3		|				|
			[? door M^1 b, r. 9-10]

10/11	M^1	b	[geen strofewit]
	M^2-D^3		[strofewit]

11	M^1	b	De klokken doen hun best	[	◦	]
		b	Precisie tijdseinen accentueren^+
	M^2-D^3		Precisieseinen interveniëren

+ [? door totaliteit]

+ [? door totaliteit]

+ [? door en]

+ [? door de regel]

[p. 1236]

12

M^1

b

de

ogenblikken

dat

ge

kunt

passeren

b

[

]

[ ◦

]

plaatsen waar

[

]

{moet

}

[

]

b

[

]

open

[

]

[ 2

]

[

]

b

[

]

lege

[

]

b

{

de punten waar ge veilig kunt passeren

}

b

{ de

dode

punten waar ge moet passeren

}

b

{ [

]

lege

[

] }

b

[de] [dode] [punten waar ge moet passeren]

g

wanneer [de dode punten] u [passeren]

g

[de dode punten waar ge moet passeren]

M^2-D^3

wanneer de dode punten u passeren.

[? door de tweede b-lezing van M^1, r. 11 en de eerste b-lezing van M^1, r. 12;? door M^1 b, r. 11-12 (door accentueren t/m moet passeren);? door M^1 b, r. 12 moet en kunt;? door lege en dode]

12/13	M^1	b	[geen strofewit]
	M^2-D^3		[strofewit]

13

M^1

I

b

Politie

surveilleert^+

b

[

]

wandelt rakelings voorbij

II

d

^zebrastrepen

d

{^[zebra]lijnen}

III

e

en

zeem

e

[

]

[zee]brastrepen wissen u nog uit^+

f

[Politie

aan de overkant

beduidt.]^+

f

[

]

bij de stoplichten

[

]

f

[

]

geeft een stopsignaal;

[

]

M^2-D^3

|

|

14

M^1

I

b

[

◦

]

neemt notitie van mij

b

zonder dat hij notitie neemt van mij

c

{zijn notitieboekje zit opzij}^+

II

d

in zijn notitieboekje over de straat

d

{^e[xx] en mij}

III

e

Politie aan de overkant beduidt.

f

[en

z[e]brastrepen

wissen u nog uit.]^+

f

[

]

{schakelen u uit[.]}

f

de

[

]

schaken [u] vooruit.

f

D[e]

[

]

M^2-D^3

|

|

zebrastrepen

|

|

[M^1 II, r. 14 werd tussen haakjes geplaatst en vervolgens doorgehaald; voor M^1 III e, r. 13-14 noteerde Achterberg in fase f respectievelijk ‘2’ en ‘1’;? door M^1 III f, r. 13-14 (door u en be van beduidt)]

+ [? door surveilleert]

+ [lees: zebrastrepen]

+ [= M¹ III e, 14]

+ [? na de regel]

+ [= M¹ III e, 13]

Commentaar

1	Zie [966] ‘Nebo’, noot 2.