Gedichten. Deel 3b. Apparaat

[p. 1165]

[986] Potentieel

Overlevering

M^1	Eerste manuscript D^1, H-95.
M^2	Tweede manuscript D^1, H-96.
M^3	Tweede typoscript, kopij D^1, H-97.
M^4	Derde typoscript D^1, collectie Ministerie van ok&w, H-102.
M^5	Doorslag van M^4, kopij T, H-104.
P^1	Proef T, H-106.
T	De gids 120.1 (januari 1957), p. 11.
P^2	Eerste proef D^1, H-107.
P^3	Tweede proef D^1, H-108.
D^1	Spel van de wilde jacht, p. 26.
M^6	Kopij D^2, H-112.
D^2	Cryptogamen 4, p. 188.
M^7	Kopij D^3, H-122.
D^3	Verzamelde gedichten, p. 883.

Datering

Vóór 30 november 1956

Leestekst

M² c

Ontwikkelingsgang

In M¹ a schreef Achterberg in een zeer regelmatige ductus de eerste tien regels van dit gedicht. Vervolgens noteerde hij verschillende titelvarianten boven het gedicht en bracht hij in de tot dan toe geschreven regels veranderingen aan (M¹ b-c). Daarna schreef hij - op de onderste helft van het blad -het vervolg, waarbij drie fasen onderscheiden kunnen worden (M¹ d-f, r. 11-14). Omdat deze regels nogal onregelmatig over het papier zijn verdeeld, is de strofe-indeling van dit gedeelte onduidelijk. Onderaan het blad noteerde Achterberg vervolgens nog een alternatief voor r. 1 (M¹ II g, r. 1), waarna hij uiteindelijk de oorspronkelijke r. 1 nog veranderde (M¹ III h, r. 1).

Varianten en correcties

M¹ a-h potlood

M² a-c potlood, d bl ballpoint (aangebracht ná M³)

Titel	M^1	a	[ontbreekt]
		b	Potentieel
		b	{[Potenti]aal}
		b	Potentieel]
		b	{Evenwicht}
		b	{Arrangement}
		b	[Potentieel]
	M^2-D^3		|	|

[p. 1166]

1

M^1 I

a

Ik blijf u abstraheren als voorheen.

c

Al

doet

[

◦

]

geheugen u onthemen^+

c

[

]

ging

ook het

[

]

c

[

]

{zou}

[

]

c

[

]

{gaat}

[

]^+

II

g

{Al gaat mij het geheugen u ontnemen}^+

III

h

Mocht ge aan de gedachte ook onthemen

M^2

a

|

|,

b

[Mocht]en

de Nornen u in mij

[

]

b

Hoe ook

[

]

b

{Hoe ook de wraakgodinnen

[

◦

]}^+

c

[Hoe ook de]

schikgodinnen

[u]

[onthemen,]

M^3-D^3

|

|

[M^1 III, r. 1 werd met een pijl ingevoegd]

2	M^1	a	Laten de jaren komen en verstenen
		c	[Ik	blijf u		abstraheren	als voorheen.]^+
	M^2	a	ik	|				|,
		b	[		]	corporeren	[	]
		b	[		]	[abstraheren]	[	]
	M^3-D^3		|					|

3	M^1	a	tegen	het standpunt dat ik in moet nemen
		c	krachtens	[	]
	M^2-D^3		|		|

4	M^1	a	tegen het		standpunt	in van iedereen,
		c	[	]	{[stand]recht}	[	]^+
		c	[	]	[standpunt]	[	]
	M^2-D^3		|				|

4/5

M^1-D^3

[strofewit]

5	M^1		dat gij,		hoewel	alles veranderd scheen,
	M^2-3		|				|
	M^2	d	[	]	ofschoon	[	]
	M^4-D^3		|				|

6	M^1	a	dezelfde zijt,		dat gij niet				kunt verkleinen
		c	[	]	{en niet meer}				[	]
		c	[	]	[dat gij niet]				[	]
	M^3-D^3		|			|	ge	|		|

7	M^1		binnen de eenmaal vastgestelde lijnen
	M^2-D^3		|	|,

+ [? na de regel]

+ [? door gaat, zou en ging]

+ [? na de regel]

+ [? na de regel]

+ [= M¹ I, 1]

+ [? door recht]

[p. 1167]

[986] ‘Potentieel’, M¹ (collectie nlmd)

[p. 1168]

8

M^1

a

waaraan ik deze regelen ontleen.

b

[waaruit alleen uw

[

◦

]

verdween}

b

{die}

c

[waaruit

alleen

uw

[

◦

]

verdween]

c

[

]

de voorstelling

[

]

c

[

]

{de stippeling}

[

]

c

[

]

[de]

vlakvulling

[

]

c

[

]

achtergrond

[

]

c

[

]

{ondergrond}

[

]

c

[

]

[achtergrond]

[

]

M^2-3

|

|.

M^2

d

[

]

enkel

[

]

d

[

]

[alleen]

[

]

M^4-D^3

|

|

[? na de eerste b-lezing van M^1, r. 8; deze regel werd tussen ( ) geplaatst; vervolgens (fase c) werden het? en) geschrapt;? door M^1 c, r. 8 stippeling;? na ondergrond en achtergrond, vervolgens geschrapt]

8/9	M^1		[strofewit?]
	M^2-D^3		[strofewit]

9

M^1-D^3

Over de hongervlakte van de tijd

10	M^1	a	hunkert de ruimte naar						[breekt af]
		b	[					]	genoegzaamheid^+
		b	{vibreert de ruimte om een oud profijt}
		b	[vibreert	de		ruimte	om een oud profijt]
		b	{wervelt}	[						]
		b	{roteert}	[						]
		b	[roteert]	[						]
	M^2-3		|							|.
	M^2	d	[		]	verte	[			]
	M^4-D^3		|							|
			[? na de tweede b-lezing van M^1, r. 10;? door vibreert en hunkert; het? na de regel werd vervolgens geschrapt;? door roteert, wervelt en vibreert]

10/11	M^1	d	[strofewit?]
	M^2-D^3		[geen strofewit]

11	M^1	d	Uw koudefronten naderen vannacht.
	M^2-D^3		|	|

11/12	M^1	d	[geen strofewit]
	M^2-D^3		[strofewit]

12	M^1	d	De ijzel buiten laat zijn spelden vallen
	M^2-D^3		|	|.

+ [? na de regel]

[p. 1169]

12/13	M^1	d	[strofewit?]
	M^2-D^3		[geen strofewit]

13	M^1	d	[	◦		]	als ik lang genoeg wacht^+
		e	Diep in		het huis waken de priemgetallen
		e	{rondom}		[			]
		e	[Diep in]		[			]
	M^2-D^3		|					|
			[? door M^1 e, r. 13 waken;? na de regel;? door rondom en Diep in; het? na de werd vervolgens geschrapt]

14

M^1

e

[

◦

]

van kracht

e

en blijft het kloppen van het hart

[

]

e

{fundamenten

[

◦

]

dommekracht}

f

en

houdt

het fundament zijn

[dommekracht].

f

[

]

{heeft}

[

]

f

[

]

[heeft]

[

]

M^2-D^3

|

|

[? na de eerste twee e-lezingen van M^1, r. 14, vervolgens geschrapt;? door fundamenten en door dommekracht;? door heeft en houdt]

+ [? door de regel]

Commentaar

^1	Zie [966] ‘Nebo’, noot 2.