Gedichten. Deel 3b. Apparaat

[983] Aanstalte

Overlevering

M^1	Eerste manuscript D^1, H-95.

[p. 1151]

M^2	Tweede manuscript D^1, H-96.
M^3	Tweede typoscript, kopij D^1, H-97.
M^4	Derde typoscript D^1, collectie Ministerie van ok&w, H-102.
M^5	Doorslag van M^4, kopij T, H-104.
P^1	Proef T, H-106.
T	De gids 120.1 (januari 1957), p. 10.
P^2	Eerste proef D^1, H-107.
P^3	Tweede proef D^1, H-108.
D^1	Spel van de wilde jacht, p. 23.
M^6	Kopij D^2, H-112.
D^2	Cryptogamen 4, p. 185.
M^7	Kopij D^3, H-122.
D^3	Verzamelde gedichten, p. 880.

Datering

Vóór 30 november 1956

Leestekst

M² b

Ontwikkelingsgang

In de grondlaag van M¹ schreef Achterberg de eerste twee strofen van dit gedicht (M¹ a, r. 1-8). Bij het aanbrengen van veranderingen in dit gedeelte zette Achterberg onder meer r. 5-6 om en noteerde hij een nog onvolledig alternatief voor r. 7-8 onder de tweede strofe (M¹ II c). In ongeveer dezelfde ductus schreef Achterberg vervolgens het sextet (fasen c-d), waarbij hij in tweede instantie ook r. 7-8 vervolledigde. De slotregel van het gedicht hernam Achterberg nog eens apart onder het gedicht (M¹ III e). In scherper potlood (fase f) bracht hij tenslotte in het gehele gedicht nog enkele veranderingen en interpunctie aan.

Varianten en correcties

M¹ a-f potlood

M² a-b potlood, c bl ballpoint (aangebracht ná M³)

Titel	M^1	a	[ontbreekt]
		b	Aanstalte
	M^2-D^3		|	|

1	M^1	a	Buiten valt		zijdeachtig	licht naar binnen.
		c	[	]	{suiker-[?][achtig]}	[	]
		c	[	]	[zijdeachtig]	[	]
	M^2-D^3		|				|

2	M^1	a	Er is iets		met u gaande in de nacht		,
		b	voorval	is	[		]
		b	Een ding	[		].
	M^2-D^3		|				|

[p. 1152]

3	M^1	a	misschien	een		armbeweging		bij het zacht
		b	[		]	{hand}[beweging]		[	]^+
		c	[		]	romp[beweging]		[	]
		f	't Kan zijn	[			],	[	]
	M^2-D^3		|						|

4	M^1	a	zich	op een aangelegenheid bezinnen
		b	u	[	]
		f	[		],
	M^2-D^3		|		|

4/5

M^1-D^3

[strofewit]

5	M^1	a	- een speldeknop die in het donker wacht -
		c	[welker tenuitvoerlegging		wil	beginnen.]^+
		c	[	]	{mag}	[	]
		c	[	]	{mocht}	[	]
		c	[	]	{zou}	[	]
		c	[	]	[wil]	[	]
		f	[				],
	M^2-D^3		|				|;
			[M^1 a, r. 5 werd (fase c) met een pijl verplaatst ná M^1 a, r. 6; de open varianten noteerde Achterberg in fase c aldus op één regel: mag, mocht, zou?]

6	M^1	a	welker tenuitvoerlegging			kan	beginnen.
		b	[		]	{moet}	[		]^+
		b	[		]	wil	[		]
		c	[-] de	[speldeknop die in		het donker			wacht -]^+
		c	[][een]	[						]
		f	[een]	[						]◦
	M^2-3		|							|
	M^2	c	[		]	de schemer		[		]
		c	[		]	[het donker]		[		]
	M^4-D^3		|							|

7	M^1 I	a	tot de		trompetten			het vanaf de tinnen
		b	[	]	{bazuinen}			[	]
		b	{[			◦	]	tijd te winnen}
	II	c	{[			◦	]	om tijd te winnen}
		d	tussen het stiltestof					[om tijd te winnen]
		f	[						],
	M^2-D^3		|				|,	|	|
			[? door M^1 I b r. 7 bazuinen en trompetten]

+ [? door hand en arm]

+ [= M¹ b, 6]

+ [? door moet en kan]

+ [= M¹ a, 5]

[p. 1153]

8	M^1 I	a	zullen verkondigen: het is volbracht
	II	c	{[	◦			]	gedacht}
		d	of ik wellicht	hetzelfde		heb		[gedacht]
		d	[tot ik met u}	[					]
		d	[of ik] bereids	[					]
		f	[						].
	M^2	a	|						|
		b	[		]	over[dacht.]
	M^3-D^3		|						|
			[M^1 I, r. 7-8 werden tezamen doorgehaald;? door M^1 II, r. 7 zwinnen en r. 8 gedacht;? vervolgens (fase d) geschrapt]

8/9	M^1 II	c	[strofewit]
	M^2-D^3		|	|

9	M^1 II	c	De kruinen		van de bomen	waaien mild.
	M^2-3		|				|
	M^2	c	[	]	der kastanjes	[	]
	M^4-D^3		|				|

10	M^1 II	c	Een zee gaat door		mij	heen van zekerheid.
	M^2-D^3		|	|	me	|	|

11	M^1 II	c	De vensters krijgen ogen in het		grijze
		d	[	]	{lege}^+
		d	[	]	[grijze]^+
		f	[			].
	M^2-D^3		|			|

11/12	M^1 II	c	[geen strofewit]
		d	[strofewit]
	M^2-D^3		|	|

12	M^1 II	c	Te zijn		bedrogen	maakt geen onderscheid
	M^2	a	|				|
		b	[	]	begoocheld	[	]
	M^3-D^3		|				|

13	M^1 II	d	[			◦		]	bewijzen
		d	met wat ik		vroeger		ook niet kon		[	]^+
		d	[	]	{eertijds}		[			]^+
		d	[	]	[vroeger]		[			]
		f	[							].
	M^2-3		|							|
	M^2	c	[	]	eerder		[			]
	M^4-D^3		|							|
			[? door M^1 II c-d, r. 11-13;? vervolgens (fase d) geschrapt]

+ [? na lege en grijze]

+ [? geschrapt]

+ [? na de regel]

+ [? door eertijds]

[p. 1154]

14

M^1 II

d

De voormorgen is

[

◦

]

vervuld

d

[

]

{verstild}

d

[

]

{overvuld}

d

[

]

tot een tuin

[3

]

d

[

]

{van vroegte}

[

]

d

[

]

{[van] voornemen}

[

]

III

e

Voormorgen

wordt van voornemen

vervuld

e

[

]

{staat in}

[

]

{ge[vuld]}

e

[

]

[staat in]

[

]

gehuld

e

[

]

[ ◦ ]

e

[

]

[gehuld].

M^2-D^3

|

|

gehuld.

[? door M^1 II d, r. 14 is;? door overvuld, verstild en vervuld;? na overvuld;? door tot een tuin;? door voornemen en van vroegte; de open varianten [van] voornemen, van vroegte en tot een tuin werden tezamen doorgehaald, evenals overvuld, verstild en vervuld;? na de eerste e-lezing van M^1 III, r. 14;? door staat en wordt;? door ge en ver[vuld];? na gehuld;? vervolgens geschrapt]

Commentaar

^1	Zie [966] ‘Nebo’, noot 2.