Gedichten. Deel 3b. Apparaat

[p. 1043]

[947] Stenose

Overlevering

M^1	Manuscript, H-92.
M^2	Eerste typoscript D^1, H-93.
T	Maatstaf 1 (maart 1954), p. 771.
M^3	Tweede typoscript, kopij D^1, H-116.
M^4	Derde typoscript D^1, collectie Ministerie van ok&w, H-117.
D^1	Vergeetboek, p. 20.
M^5	Kopij D, H-122.
D^2	Verzamelde gedichten, p. 935.

Datering

Vóór maart 1954 (M¹)

Tussen 23 maart en 28 april 1961 (M³)

Leestekst

M² b

M³ (zie p. 521)

Ontwikkelingsgang

Op grond van verschillen in ductus in M¹ is de volgende ontwikkelingsgang te reconstrueren. In de eerste fase schreef Achterberg r. 1-4, een zeer onvolledige tweede strofe (r. 6-7 bleven nog open) en r. 9-12. Vervolgens schrapte hij hiervan eerst r. 9 (waardoor r. 10-12 de plaats van r. 9-11 innamen) en vervolledigde hij het sextet met de nieuwe r. 12-14 (fase b). Hierna bracht Achterberg in de eerste strofe enkele veranderingen aan en bewerkte hij r. 5-8 tot tweemaal toe, hieronder gepresenteerd als M¹ II/III. Eerst (M¹ II) schreef hij in de opengelaten ruimte van M¹ I, r. 6-7 de nieuwe r. 5-6 en r. 8 (de oorspronkelijke M¹ I, r. 8 werd hierdoor r. 7). Vervolgens (M¹ III) haalde hij hiervan r. 5-6 weer door en verving deze door de nieuwe r. 7-8 (waardoor M¹ II, r. 7-8 verplaatst werden naar r. 5-6). In dezelfde hand als deze laatste veranderingen bracht Achterberg ten slotte de titel aan (fase e).

M³-D² bevatten een sterk afwijkende versie ten opzichte van M¹-T (met name het octaaf is ingrijpend gewijzigd) en worden om die reden afzonderlijk gepresenteerd.

Varianten en correcties

M¹ a-e potlood

M² a typemachine, b bl potlood, c potlood (aangebracht ná T)

Titel	M^1	a	[ontbreekt]
		e	Stenose
	M^2-D^2		|	|
			M^2-T, r. 1-14:

1	M^1	a	Er komen lege		stukken	in mij staan,
		a	[	]	{delen}	[	]^+
		a	[	]	[stukken]	[	]
	M^2-T		|				|

+ [? door delen en stukken]

[p. 1044]

2

M^1-T

waarover ik niets meer te zeggen heb;

3	M^1	a	alsof ik		daar		langzamerhand	verlep
		c	[			]	hand[?]
		c	{of ik daar} langzaam plaatselijk					[	]
		c	[alsof ik]		[				]
	M^2-T		|						|

4	M^1	a	en	voor mijzelve moet verloren gaan.
		c	[ ]	in m'n eigen bijzijn [moet] ver[gaan.]
	M^2-T		|		|

4/5

M^1-T

[strofewit]

5	M^1 I	a	Van hier naar u breekt zich een						[ ◦ ]	baan
		a	[					]	lege	[	]^+
		b	Gehele	[	◦	]	breken zich baan
	II	c	Hoe minder ik de dagen onderschep
	III	d	[Verbindingsbuizen sluiten met een klep,]^+
	M^2-T		|								|

6	M^1 I	a	[	◦		]
	II	c	des te toevalliger breken zij aan
	III	d	[die aan de buitenkant werd			dichtgedaan.]^+
	M^2-T		|		|	dichtgedaan.
			[? door M^1 II c, r. 5-6]

7	M^1 I	a	[	◦	]
	II	c	[Verbindingsbuizen sluiten met een klep],^+
	III	d	Waar ik het licht niet langer onderschep
	M^2-T		|		|

8	M^1 I	a	[		◦			]	onderschep^+
		a	Verbindingsbuizen sluiten met een klep.
	II	c	die aan de buitenkant werd dicht gedaan.
	III	d	breken de		uren	nog		bij	toeval aan.
		d	[	]	dagen	[				]
	M^2		|							|
	T		|				|	per	|	|
	M^2	c	[				]	per	[	]

8/9	M^1 I	a	[strofewit]
	M^2-T		|	|

9	M^1 I	a	Ik ben mijzelve al met		[	◦	]	kwijt^+
		a	[	]	met stukken			[	]^+
		b	[Vooral bij het betreden of verlaten]^+
	M^2-T		|					|

+ [? door lege]

+ [= M¹ II c, 7]

+ [= M¹ II c, 8]

+ [= M¹ I a, 8]

+ [? door onderschep]

+ [? door mijzelve]

+ [lees: al met stukken]

+ [= M¹ a I, 10]

[p. 1045]

10	M^1 I	a	Vooral bij het betreden of verlaten
		b	[der kamers, op de trap, in het portaal]^+
	M^2-T		|	|

11	M^1 I	a	der kamers, op de trap, in het portaal
		b	[trekt een gevoel van		anonimiteit]^+
	M^2	a	|	|	anonymiteit
		b	[	]	[anon]i[miteit]
	T		|			|

11/12	M^1 I	a	[strofewit?]
		b	[geen strofewit]
	M^2-T		|	|

12	M^1 I	a	trekt een gevoel van					anonymiteit
		a	[				]	[anon]i[miteit]
		b	door	het		bewijstzijn			en ik sta een tijd^+
		b	naar	[						]
	M^2-T		|		|	bewustzijn			|	|
	M^2	c	[							]
		c	{door}	[						]^+
			[? door M^1 I a, r. 12 gevoel;? door anonymiteit]

13	M^1 I	b	in tussendeuren voor		de grote	gaten.
		b	[	]	geheime	[	]
	M^2-T		|				|

14	M^1 I	b	Een ogenblik	is er geen overhaal.
		b	{Minutenlang}	[	]
		b	Momenten[lang]	[	]
	M^2-T		|		|
			[? door M^1 I b, r. 14 Minutenlang en Een ogenblik]
			M^3-D^2 r. 1-14:

1

M^3-D^2

Er komen lege stukken in mij staan^+

2

M^3-D^2

binnen 's levens decorverwisseling.

3

M^3-D^2

Zoals de lampen worden uitgedaan

4

M^3-D^2

in een lokaal, na een vergadering.

4/5

M^3-D^2

[strofewit]

5

M^3-D^2

Buiten hoor ik nog wel de ander aan,

6

M^3-D^2

maar ben gelijk m'n eigen sterveling;

7

M^3-D^2

met in de rug het vreemde ruimteding,

+ [= M¹ I a, 11]

+ [= M¹ I a, 12]

+ [lees: bewustzijn]

+ [? voor door en naar]

+ [← M¹-T, 1]

[p. 1046]

8

M^3-D^2

dat nu zijn ogen naar me op kan slaan.

8/9

M^3-D^2

[strofewit]

9

M^3-D^2

Vooral bij het betreden of verlaten^+

10

M^3-D^2

der kamers, op de trM, in het portaal^+

11

M^3-D^2

trekt een gevoel van anonimiteit^+

11/12

M^3-D^2

[strofewit]

12

M^3-D^2

door mijn vermogens en ik sta een tijd^+

13

M^3-D^2

in tussendeuren voor geheime gaten.^+

14

M^3-D^2

Momentenlang is er geen overhaal.^+

+ [ ← M²-T, 9]

+ [ ← M²-T, 10]

+ [ ← M²-T, 11]

+ [ ← M²-T, 12]

+ [ ← M²-T, 13]

+ [ ← M²-T, 14]

Commentaar

^1	Zie [945] ‘Tijdbarrière’, noot 1.
^2	Zie [930] ‘Deïsme’, noot 3.