Gedichten. Deel 3b. Apparaat

[936] Villégiatuur

Overlevering

M^1	Manuscript, H-92.
M^2	Eerste typoscript D^1, H-93.
T^1	Nieuw Vlaams tijdschrift 7 ([september of oktober] 1953), p. 1080.
M^3	Tweede typoscript, kopij D^1, H-116.
M^4	Derde typoscript D^1, collectie Ministerie van ok&w, H-117.
T^2	Met geen pen te beschrijven. Red. N. Noordzij. Amsterdam, [oktober] 1961, p. 13.
D^1	Vergeetboek, p. 10.
M^5	Kopij D^2, H-122.
D^2	Verzamelde gedichten, p. 925.

Datering

Vóór 4 juni 1953

Leestekst

M²

Ontwikkelingsgang

In M¹ is met name de genese van r. 1-10 gecompliceerd, doordat Achterberg in dit gedeelte een groot aantal veranderingen heeft aangebracht, waarvan niet altijd met zekerheid bepaald kan worden tot welke fase zij behoren. De fasering is in deze gevallen zo terughoudend mogelijk aangegeven. Globaal is de ontwikkeling van dit gedicht in M¹ als volgt verlopen: Achterberg schreef eerst r. 1-6, hernam onder deze regels r. 5-7 (M¹ II) en noteerde vervolgens twee regels (M¹ III), waarvan de eerste met een pijl op de plaats van M¹ I, r. 4 werd gezet (r. 5 werd doorgehaald). Het gedicht bestond in dit stadium dus uit r. 1-7. Een aantal regels lager, op de onderste helft van het blad, noteerde Achterberg twee nieuwe regels (M¹ IV, r. 7-8); de oorspronkelijke M¹ II, r. 7 plaatste hij erná (M¹ IV, r. 9). In dezelfde hand schreef hij ten slotte onderaan het blad r. 10-15.

Varianten en correcties

M¹ a-h potlood

M² a typemachine, b potlood (aangebracht ná T¹)

[p. 1006]

[936] ‘Villégiatuur’, M¹ (collectie nlmd)

[p. 1007]

Reekstitel	M^1-M^4		[ontbreekt]
	T^2		Longa palus
	D^1-D^2		[ontbreekt]

Titel	M^1	a	[ontbreekt]
		h	Vilegatuur^+
		h	Villégiatuur
	M^2		|	|
	T^1		Villegiatuur
	M^3-D^2		Villégiatuur
			M^1-D^1, r. 1-15:

1	M^1	a	Een dorpsstraat in de middag - wezenloos.
		b	[	],	[	]
	M^2-T^1		|			|

2	M^1	a	Aan de gezichten				is	hetzelfde dood^+
		b	{Achter de ruiten}			[			]
		b	[2		]	{gaat}		[	]
		b	Over de stenen ging					[	]
		b	Aan[?] alle stoepen staat					[	]
		b	Voor	[					]
		b	Bij	[		]	is	[	]
	M^2-T^1		|						|
			[? door M^1 b, r. 2 Achter de ruiten en Aan de gezichten]

3	M^1	a	[xxx]	zich tegen de gevels		aan	vergroot
		b	dat	[	]	op	[	]
		b	w[at]	[				]
	M^2-T^1		|					|
	M^2 II	b	wat soms tegen de torenklokken stoot

4	M^1 I	a	zodat de huizen al een hele poos
		b	elk huizenblok		schijnt	[al een hele poos]
	III	d	en aan de gang		is	al een hele poos
		e	[	]	schijnt	[	]
	M^2-T^1		|				|

4/5	M^1		[geen strofewit]
	M^2-T^1		[strofewit]

+ [? door Vilegatuur]

+ [? door de regel]

[p. 1008]

5

M^1 I

a

schijnen

geworden tot een lege doos

a

[

]

{te lijken op}

[

]

II

b

alleen

te staan, een

leege

[

◦

] doos,

c

[

]

{diepe

blokke[doos,]}^+

c

[

]

{blinde

[

]}

c

{tehuur}

[

]

[3

]^+

III

e

{in ieder huis}[breekt af]

IV

f

in ieder huis[,] [een

leege

[

◦

]

doos,]^+

f

[

]

[blokke][doos,]

M^2

|

|

lege

|

|

T^1

|

|

blokkendoos,

[? door M^1 I, r. 4-5;? door M^1 III, r. 4-5; M^1 III, r. 4 werd met een pijl ingevoegd in M^1 I; M^1 III, r. 5 werd doorgehaald]

6	M^1 I	a	waarin n
	II	b	waar niemand woont, die iemand eenmaal sloot
	IV	f	[	],
	M^2-T^1		|	|

7	M^1 II	b	[			◦	]	voor altoos.
		b	om het alleen te laten					[	]
	IV	f	[	◦	]	in de voorkamer ontbloot^+
		f	[	◦	]	tot op het hemd ontbloot^+
		f	nadat hij zich tevoren had ontbloot						,
		f	[						]◦
	M^2-T^1		|						|
			[Onder M^1 II, r.7 staat onder dit gedeelte - waarschijnlijk aangebracht in fase e - de losse notitie leeg en loos (mogelijk een alternatief voor r. 5 of r. 7), die vervolgens echter wederom werd doorgehaald]

8	M^1 IV	f	zijn lichaam werd hem plotseling te groot
		f	-[	]-
	M^2-T^1		|	|

9	M^1 IV	f	en in de velden vluchtte [voor altoos.]^+
	M^1-T^1		|	|
			[M^1 II, r. 7 werd met een pijl verplaatst naar M^1 IV, r. 9]

9/10	M^1 IV	f	[strofewit]
	M^2-T^1		|	|

10	M^1 IV	f	Over het wegdek		loopt	een lange scheur
		f	[	]	{zit}	[	]
		g	[	]	[zit]	[	]
	M^2-T^1		|				|

+ [? door diepe]

+ [? door te huur]

+ [= M¹ II

+ [?? door de regel]

+ [? door de regel]

+ [= M¹ II, 7;? door de regel]

[p. 1009]

11	M^1 IV	f	van de notaris naar de pastorie.
		g	[	]^+
	M^2-T^1		|	|

12	M^1 IV	f	De burgemeester is een bolleboos
	M^2-T^1		|	|,

13	M^1 IV	f	want hij		[	◦	]	het dagelijks gezeur.
		f	[	]	weerstaat			[	]
		f	[	]	{bezweert}			[	]
		g	[	]	[bezweert]			[	]
	M^2-T^1		|						|
			[? door M^1 IV f, r. 13 bezweert en weerstaat]

14	M^1 IV	f	De dienstmeid		van de		secretaris,		Toos,
		f	{Het meisje}		[	]	{bovenmeester[,]}		[	]
		f	Het meisje [van de] [secretaris,] [Toos,]
	M^2-T^1		|					|
			[? door M^1 IV f, r. 14 Het meisje en De dienstmeid;? door bovenmeester en secretaris]

15	M^1 IV	f	loo
		f	stapt	met		een	mandje in de pas van drie.
		f	loopt	[	]	haar	[	]
	M^1-T^1		|					|
	M^2	b	{stapt}	[				]
			[? door M^1 IV, r. 10-15]
			M^3-D^2, r. 1-14:

1	M^3-D^2		Een dorpsstraat in de middag, wezenloos.^+
2	M^3-D^2		Aan alle stoepen staat hetzelfde dood^+
3	M^3-D^2		wat soms tegen de torenklokken stoot^+
4	M^3-D^2		en schijnt begonnen al een hele poos^+
4/5	M^3-D^2		[strofewit]
5	M^3-D^2		in ieder voorhuis, groeiend eendekroos,^+
6	M^3-D^2		dat langzaam over de bewoner sloot,^+
7	M^3-D^2		nadat hij zich tevoren had ontbloot;^+
8	M^3-D^2		zijn lichaam werd hem plotseling te groot.^+
8/9	M^3-D^2		[strofewit]

+ [? door notaris]

+ [← M¹-T¹, 1]

+ [← M¹-T¹, 2]

+ [← M¹ II, 3]

+ [← M¹-T¹, 4]

+ [← M¹ IV-T¹, 5]

+ [← M¹ IV-T¹, 6]

+ [← M¹ IV-T¹, 7]

+ [← M¹ IV-T¹, 8]

[p. 1010]

9	M^3-D^2	Over het wegdek zit een lange scheur^+
10	M^3-D^2	van de notaris naar de pastorie.^+
10/11	M^3-D^2	[strofewit]
11	M^3-D^2	De burgemeester is een bolleboos,^+
12	M^3-D^2	want hij bezweert het dagelijks gezeur.^+
12/13	M^3-D^2	[strofewit]
13	M^3-D^2	Het meisje van de secretaris, Toos,^+
14	M^3-D^2	stapt met haar mandje in de pas van drie.^+

+ [← M¹ IV-T¹, 10]

+ [← M¹ IV-T¹, 11]

+ [← M¹ IV-T¹, 12]

+ [← M¹ IV-T¹, 13]

+ [← M¹ IV-T¹, 14]

+ [← M¹ IV-T¹, 15]

Commentaar

^1	Zie [933] ‘Stenografie’, noot 1.
^2	Zie [930] ‘Deïsme’, noot 3.
^3	Zie [935] ‘Nostalgie’, noot 3.