Gedichten. Deel 3b. Apparaat

[916] ‘Stippen bewegen in een oertoestand’

Overlevering

M^1	Eerste manuscript D^1 (alleen r. 1-4 en r. 9-14), H-71.
M^2	Tweede manuscript D^1, H-72.
M^3	Typoscript D^1, H-77.
T	Maatstaf 1 (september 1953), p. 353.
D^1	Ode aan den Haag, p. 10.
M^4	Kopij D^2, H-112.
D^2	Cryptogamen 4, p. 120.
M^5	Kopij D^3, H-122.
D^3	Verzamelde gedichten, p. 821.

Datering

Tussen oktober 1952 en juni 1953

Leestekst

M²

Ontwikkelingsgang

In de hiernavolgende synopsis wordt M¹ afzonderlijk gepresenteerd. Daarna volgt de gecombineerde presentatie van M²-D³.

In M¹ schreef Achterberg eerst r. (1)-(3) van dit gedicht (M¹ I). Meteen onder deze regels noteerde hij een alternatief voor r. (1)-(2) en, na een witregel, een aanzet voor het sextet (M¹ II). Na enkele regels brak hij af, begon eronder (in dezelfde hand) opnieuw en voltooide het sextet (M¹ III). Tenslotte voegde Achterberg in de eerste strofe van het gedicht alleen nog de regels (3)-(4) toe. De tweede strofe van het gedicht (M²-D³; r. 5-8) is niet in M¹ overgeleverd.

[p. 946]

Varianten en correcties

M¹ a-e potlood

M² a zw inkt, b-d potlood

Titel	M^1		[ontbreekt]
	M^2	a	|	|
		b	Cassière
		b	Snakepit
		b	Bijenkorf
	M^3-D^3		|	|
			M^1 I/II, r. (1)-(4):

(1)	M^1 I	a	Stippen		bewegen	onder in het gat
		b	[	]	krioelen	[	]
	II	c	{Stippen bewegen in een oertoestand}

(2)	M^1 I	a	Namen weerklinken door		een telefoon
		b	[	]	[een] microfoon
	II	c	{De mensen gisten om u op te brengen}

(3)	M^1 I	a	Elk ogenblik	[			◦			]
		e	Mijnheer Van Dam		,	mevrouw van		[	◦	]
		e	[		]	{is onder onze massa}
		e	[		]	{bevindt zich in de massa}

(4)	M^1 I	e	[Elk ogenblik] kan die van u het zijn^+
			M^1 II/III, r. (9)-(14):

(9)	M^1 II	c	[	◦	]	massa
	III	d	{Elk ogenblik kunt gij er onder zijn}

(10)	M^1 II	c	Dan zal ik mij vervoegen bij de			chef^+
	III	d	{dan	|	|	cassa}

(11)	M^1 II	c	en naar u informeren		aan de cassa
		c	[	]	{voor de schijn}
	III	d	{en overwint de werklijkheid de schijn}

(12)

M^1 III

d

als ik mij plotseling aan u vertoon

(13)

M^1 III

d

en klinkt het antwoord dood en doodgewoon

(14)	M^1 III	d	wanneer ik mij van ver aan u vertoon
			M^2-D^3, r. 1-14:

1

M^2-D^3

Stippen bewegen in een oertoestand.^+

2

M^2-D^3

De mensen gisten om u op te brengen^+

+ [= M¹ I a, (3)]

+ [? door zal]

+ [← M¹ II c, (1)]

+ [← M¹ II c, (2)]

[p. 947]

3	M^2 I	a	met vitusdansen	.	Hogepriesters plengen
		b	[	],	door de snakepit zengen
	II	c	[	][.]		Witte jassen	plengen
		d	[		]	Hogepriesters	[	]
	M^3-D^3		|	|.		|		|

4	M^2 I	a	de rode wijn, steken offers in brand.
		b	geboortestuipen.	Het reukoffer brandt.
	II	c	een nieuwe odeur.	|	|
	M^3-D^3		|		|

4/5

M^2-D^3

[strofewit]

5	M^2	a	Kikker en		krokodil	klimmen aan land.
		b	[	]	hagedis	[		]
		c	Jongetjes jengelen aan moeders hand.
	M^3-D^3		|				|

6

M^2-D^3

Winkeldieveggen, zakkenrollers mengen

7

M^2-D^3

zich in 't gedrang. Aan lange navelstrengen

8	M^2	a	speelt		jong en oud	patertje langs de kant.
		c	[	]	groot en klein	[	]
	M^3-D^3		|				|

8/9

M^2-D^3

[strofewit]

9

M^2-D^3

Namen weerklinken door een microfoon.^+

10	M^2	a	Mijnheer	Van Dam bevindt zich in de massa.^+
		b	Men[eer]	[	]
	M^3-D^3		|		|

11

M^2-D^3

Elk ogenblik kunt gij er onder zijn.^+

11/12

M^2-D^3

[strofewit]

12

M^2-D^3

Dan zal ik mij vervoegen bij de cassa^+

13

M^2-D^3

en naar u informeren voor de schijn^+

14

M^2-D^3

en aan de juffrouw zeggen waar ik woon.

+ [← M¹ I b, (2)]

+ [← M¹ I e, (3)]

+ [← M¹ III, (9)]

+ [← M¹ III, (10)]

+ [← M¹ II c, (11)]

Commentaar

^1	Zie [913] ‘Ik loop in doodvacantie door den Haag’, noot 1 en 3.