Gedichten. Deel 3b. Apparaat

[914] ‘De ogen glanzen en de wangen gloeien’

Overlevering

M^1	Eerste manuscript D^1, H-71.
M^2	Tweede manuscript D^1, H-72.
M^3	Typoscript D^1, H-77.
T	Maatstaf 1 (september 1953), p. 351.
D^1	Ode aan den Haag, p. 8.
M^4	Kopij D^2, H-112.
D^2	Cryptogamen 4, p. 118.
M^5	Kopij D^3, H-122.
D^3	Verzamelde gedichten, p. 819.

Datering

Tussen oktober 1952 en juni 1953

Leestekst

M²

Ontwikkelingsgang

In M¹ is dit gedicht op twee blaadjes tot stand gekomen (zie de afbeeldingen). Op het eerste blaadje schreef Achterberg het octaaf (M¹ I). Hiervan schreef hij r. 1-5 op het tweede blad nogmaals uit (M¹ II), zonder het oorspronkelijke tekstgedeelte door te halen. Eronder noteerde hij, in een afwijkende ductus, het sextet (M¹ III). Geheel onderaan het blad staat, afgescheiden door een streep, de eerste regel van [915] ‘De diepten van de warenhuizen in’.

Varianten en correcties

M¹ a-h potlood

M² a zw inkt, b potlood

[p. 939]

[914] ‘De ogen glanzen en de wangen gloeien’, M¹, blad 1 (collectie nlmd)

[p. 940]

[914] ‘De ogen glanzen en de wangen gloeien’, M¹, blad 2 (onderaan staat, afgescheiden door een streep, de eerste regel van [915] ‘De diepten van de warenhuizen in’) (collectie nlmd)

[p. 941]

Titel	M^1 I	a	[ontbreekt]
		c	Gading
	M^2	a	[ontbreekt]
		b	Gading
		b	Klant
		b	Clientèle
		b	Au bon-marché
		b	Bonneterie
		b	Gerzon
	M^3-D^3		|	|

1	M^1 I	a	De ogen		glanzen en de wangen gloeien
	II	d	|				|
	M^2	a	|				|.
		b	[	]	blinken	[	]
	M^3-D^3		|				|

2	M^1 I	a	een	zachte brand staat		[	◦	]
		a	E[en]	[				]
		b	[		]	om de handen heen
	II	d	|					|
	M^2-D^3		|					|.

3

M^1 I

a

die met de linten en

[

◦

]

stoe

b

[De klanten

worden

koningen meteen

.]^+

II

d

|

|

zijn als

|

|◦

M^2 I

a

|

|

worden

|

|

b

{[

◦

]

kopers drentelen dooreen}

II

c

Bezoekers zijn gegadigden meteen.

III

d

Wie winkelt

is

gegadigde meeteen,

d

[

]

wordt

[

]

M^3-D^3

|

|

4	M^1 I	a	De klanten worden koningen meteen.
		b	en laten zich door		[	◦	]	boeien
	II	d	|						|
		e	[	]	allerhande			[	]
	M^2 I	a	|						|.
		b	[						]^+
		b	[	]	maagd en mode			[	]
		b	[	]	galanterieën			[	]
		b	[	]	kostbaarheden			[	]
	II	c	Zij laten zich door het geringste boeien.
	III	d	want het geringste kan de aandacht boeien.
	M^3-D^3		|						|

+ [= M¹ I a, 4]

+ [? door allerhande]

[p. 942]

4/5	M^1 I	a	[strofewit]
	II	d	[geen strofewit]
	M^2-D^3		[strofewit]

5	M^1 I	a	Een etaleur staat met een pop te stoeien
		b	De	[					]
	II	d	een staat er met		[	◦	]	te stoeien
	M^2	a	Een etaleur staat met een pop te stoeien
		b	[						].
	M^3-D^3		|						|
			[M^1 I, r. 1-5 werden niet doorgehaald en moeten dus meegelezen worden]

6	M^1 I	a	Wij zien het aan door de vitrine heen
		b	en	waant zich met zijn eigen vrouw alleen
	M^2	a	|		|.
		b	Hij	|	|
	M^3-D^3		|		|

7	M^1 I	a	en	kunnen ons er kwalijk mee bemoeien
		b	W[ij]	[	]
	M^2-D^3		Wij	|	|.

8	M^1 I	a	De vreugde is		vandaag	voor iedereen
		b	[	]	gemaakt	[	]
	M^2-D^3		|	|	vandaag aan elk gemeen.

8/9	M^1 III	f	[strofewit]
	M^2-D^3		|	|

9	M^1 III	f	Wij zien het aan door de vitrines heen^+
		g	{Wij kijken door vitrines heen}
		h	[Wij zien het aan door de vitrines heen]
		h	{Naar alle kanten gaan [vitrines heen]}
	M^2-D^3		Naar alle kanten gaan vitrines heen.

10	M^1 III	f	Staande als grote prisma's opgesteld
	M^2-D^3		|	|

11	M^1 III	f	achter elkaar		verdichten zij het niet
	M^2-D^3		|	|,	|	|

11/12	M^1 III	f	[geen strofewit]
	M^2	a	[strofewit]
		b	[geen strofewit]
	M^3-D^3		|	|

12	M^1 III	f	tot op het voorwerp dat men liggen ziet
	M^2-D^3		|	|

13	M^1 III	f	Ze	halen u naar hier met lichtgeweld
	M^2-D^3		Zij	|	|

+ [← M¹ I a, 6]

[p. 943]

14	M^1 III	f	en variëren u					[		◦	]
		g	[				]	in vorm en doel^+
		g	{[			◦			]	vormgevoel}
		g	[	◦	]	oer[?]mensen[vormgevoel]}
		h	[en variëren u]					voor iedereen.
	M^2-D^3		|								|

+ [? door in]

Commentaar

^1	Zie [913] ‘Ik loop in doodvacantie door den Haag’, noot 1 en 3.
^2	Au Bon Marché (vgl. de titelvarianten), een goedkoop Parijs warenhuis, had in de vier grote steden in Nederland verschillende vestigingen (in Den Haag alleen al vijf). Gerzon was een betere modezaak, gevestigd in Amsterdam en Den Haag (aan de Venestraat).