Gedichten. Deel 3b. Apparaat

[865] Ontvoering

Overlevering

M^1	Manuscript, H-75.

[p. 765]

T	Singel 262. Zeventien dichters. Amsterdam, [november] 1952 p.51
M^2	Typoscript, kopij D^1, H-76.
P	Proef D^1, H-78.
D^1	Cenotaaf, p. 18.
M^3	Kopij D^2, H-112.
D^2	Cryptogamen 4, p. 94.
M^4	Kopij D^3, H-122.
D^3	Verzamelde gedichten, p. 795.

Datering

Vóór 14 mei 1952.

Leestekst

T

Ontwikkelingsgang

Bovenaan M¹ staan - in potlood en naderhand doorgehaald - de volgende notities, die niet tot de genese van het gedicht ‘Ontvoering’ behoren (zie de afbeelding op p. 766):

(1)	wegdroogte		Cenotaaf
(2)		noodrijp

Eronder begint, afgescheiden door een streep over de gehele breedte van het blad, het gedicht.

Gezien de afwijkende ductus van M¹, r. 4 is het aannemelijk dat deze regel in eerste instantie nog geen vervolg gekregen heeft. In een andere ductus - zo te zien één grondlaag - schreef Achterberg de rest van het gedicht (M¹ b, r. 2-14), waarbij verschillende regels in eerste instantie nog onvolledig bleven. Vervolgens bewerkte Achterberg vermoedelijk eerst r. 1-12 (fasen c-e), waarna hij - in verschillende stadia - de definitieve r. 13-14 schreef, in de synopsis gepresenteerd als M¹ I/IV (fasen f-k).

Varianten en correcties

M¹ a-k potlood

Titel	M^1	a	[ontbreekt]
		e	Ontvoering
	T-D^3		|	|

1	M^1	a	Bevroren zomeravond uit de bus
		d	[	].
	T-D^3		|	|

2	M^1	b	Landhuizen staan		als uit een boek		bekend^+
		b	[			]	g[ekend]
		b	[	]	alsof ik in een boek
		d	[	],	[			]
		e	Het landgoed ligt		[			]
	T-D^3		|					|

+ [? door bekend]

[p. 766]

[865] ‘Ontvoering’, M¹ (collectie nlmd)

[p. 767]

3	M^1	b	gelezen heb		dat de bewoner zoek
		d	[	],	[	]
		e	[	]◦	[	]
	T-D^3		|			|

4	M^1	b	en		daarna		[	◦	]	opgegeven is^+
		b	[			]	verder			[	].
		b	[			]	{langzaam}			[	]^+
		c	[			]	[langzaam]			[	]
		c	[	]	eigenlijk al					[	]
		e	[	]	later [langzaam]					[	]
	T-D^3		|								|
			[? door M^1 b, r. 2-4]

4/5	M^1	b	[strofewit]
	T-D^3		|	|

5	M^1	b	Diep in de		kamers	hangt geen oude flits
		d	[	]	[kamer]s	[	]
	T-D^3		|				|
			[? door M^1 b, r. 5 hangt; s van kamers tussen ( ); ( ) vervolgens (fase d) geschrapt]

6

M^1

b

van zilver

[

◦

]

in

een hoek

,

b

{van eigendommen}

[

◦

]

[

]

b

[van zilver]

voor de

dieven

[

]◦^+

d

[

],

[

]

d

[

].

I[n]

[

]

T-D^3

|

|

[? door M^1 b, r. 6 eigendommen en zilver]

7

M^1

b

is iets

te zien

[

◦

]

donkere

doek.

c

[

]

onder

een witte

[

]

c

staat

iets dat

leeft

[

]^+

c

staat

[iets]

gedrochtelijks

[onder een]

[doek.]

T-D^3

|

|

8	M^1	b	Het		park	draait door,		alsof	ik mij vergis.^+
		c	[	]	bos	[	]	zodat	[	]
		e	Dan		gaat het schuil,			[		]
	T-D^3		|							|

8/9	M^1	b	[strofewit]
	T-D^3		|	|

9	M^1	b	Lagunen licht	,	waaronder bloedsteden.
		d	[	]◦	[	]
	T-D^3		|			|

+ [? door daarna]

+ [? door langzaam en verder]

+ [? door de regel]

+ [? door dat leeft]

+ [? door draait;? door alsof]

[p. 768]

10	M^1	b	Haffen		met		koud geworden	dageinden.
		e	[	]	vol		[		]
	T-D^3		|			|	koudgeworden	|	|

10/11	M^1	b	[strofewit]
	T-D^3		|	|

11	M^1	b	De avond valt		in	een immense lus.
		b	[	]	met	[	]
	T-D^3		|				|

12	M^1	b	Ik		zie[?]	achter de ruit der autobus
		b	[	]	rij	[	]
		g	[				]
	T-D^3		|					|

12/13	M^1	b	[strofewit]
	T-D^3		|	|

13

M^1 I

b

zonder uw tussenkomst

b

{zelf een} [breekt af]^+

f

een silhouet, dat

[

◦

]

vergrijst,

II

g

Achter

het vierkant venster ingelijst

h

Binnen

[

]

III

i

geworden

tot een oud portret, gelijst

j

verduisterd

[

]

j

[ver]donkerd

[

]

IV

k

Signalement

waar niemand nog op wijst,

k

[

]

dat meer en meer vergrijst

,

k

[

].

T-D^3

|

|

14

M^1 I

b

even verlaten als het land [breekt af]^+

II

g

[

◦

]

een oud portret

[

◦

]^+

III

i

in sponningen

waarin het verder reist.

j

[

]

waarachter het

vergreist.

j

[

]

[vergr]ij[st.]

IV

k

op

last van de politie ingelijst.

k

O[p]

[

]

T-D^3

|

|

[M^1 I, r. 13-14 werden tezamen doorgehaald;?? door M^1 II, r. 13-14; M^1 II/III, r. 13-14 werden tezamen doorgehaald]

+ [? door de regel]

+ [? door de regel]

+ [? door oud]

Commentaar

^1	Op 12 mei 1952 verzocht Alice von Eugen-van Nahuys Achterberg om een bijdrage voor Singel 262, het jaarboekje van uitgeverij Querido. Op 14 mei stuurde Achterberg dit gedicht, dat samen met twee gedichten uit Sneeuwwitje en Mascotte werd opgenomen. Zie verder § 39.3.1.