Gedichten. Deel 3b. Apparaat

[864] Histologie

Overlevering

M^1	Manuscript, H-75.
M^1	Typoscript, kopij T, H-60.
P^1	Proef T, H-61.
T	De gids 115.1 (juni 1952), p. 381.
M^3	Typoscript, kopij D^1 H-76.
P^2	Proef D^1, H-78.
D^1	Cenotaaf, p. 17.
M^4	Kopij D^2, H-112.
D^2	Cryptogamen 4, p. 93.
M^5	Kopij D^3, H-122.
D^3	Verzamelde gedichten, p. 794.

Datering

Vóór 30 november 1951

Leestekst

M²

Ontwikkelingsgang

De reconstructie van de genese van dit gedicht is onzeker. Niet alleen is de fasering van de talrijke varianten problematisch, de reconstructie wordt ook bemoeilijkt doordat de verdeling van de regels op het papier zeer onregelmatig is. Aan de hierna gepresenteerde synopsis ligt de volgende hypothese omtrent de ontwikkelingsgang ten grondslag.

Met zacht potlood en een regelmatige, redelijk forse hand schreef Achterberg eerst r. 1-4, een zeer onvolledige opzet voor r. 5-8 en, wel volledig, r. 9-10 (fase a). In de volgende fasen bracht Achterberg verschillende veranderingen aan. Hij voegde onder andere een nieuwe r. 4 toe en vervolledigde de erop volgende regels. De precieze volgorde waarin deze varianten zijn aangebracht, valt

[p. 761]

niet met zekerheid aan te geven. Op grond van de ductus zijn om die reden slechts drie fasen (b-d) gespecificeerd.

Hoewel de genese van het sextet in vergelijking met het voorgaande gedeelte veel eenvoudiger verloopt, moeten hier - ook op tekstuele gronden - eveneens drie fasen onderscheiden worden (fasen e-g). Tenslotte schreef Achterberg in heel scherp potlood (fase h) de uiteindelijke regels 4 en 8, bracht hij op sommige plaatsen interpunctie aan en noteerde hij de titel.

Varianten en correcties

M¹ a-h potlood

Titel	M^1	a	[ontbreekt]
		h	Histologie
	M^2-D^3		|	|

1	M^1	a	Ik hoor		zingen	in de wonderen		hierbuiten.^+
		b	[	]	{waaien}	[	]	{daar[buiten.]}
		b	[	]	[zingen]	[	]	[hierbuiten.]
		b	[				]	{daar[buiten.]}
		c	[				]	daar[buiten.]
	M^2-D^3	c	|						|
			[? door M^1 b, r. 1 waaien en zingen;? door daar en hier]

2	M^1	a	Aangedaan		in	het		middenrif	begint
		b	[	]	bij	[				]
		c	[				]	[midde]l[rif]	[	]
	M^2-D^3		|							|

3	M^1	a	de keel klanken		te uiten
		a	mijn organisme		keelklanken	te uiten.^+
		c	[	]	{mond[klanken]}	[		]^+
		c	[	]	er op aan te sl[uiten.]
		h	[				],
	M^2-D^3		|				|

4	M^1	a	De lymphevaten stuwen				wit en blind
		b	[	◦		]	overwint.
		b	waarin de geest materie				[	]
		c	materie die		[xxxxxxx]		[overwint.]
		c	[	]	haarzelve		[	]
		c	alsof het de		materie		[	]
		h	waardoor het vlees vibratie ondervindt.
	M^1-D^3		|						|

4/5	M^1		[strofewit?]
	M^2-D^3		[strofewit]

+ [? door wonderen]

+ [? voor de regel]

+ [???? door klanken]

[p. 762]

5	M^1	a	[			◦		]	naar de tuiten
		b	[De		lymphevaten		stuwen wit en blind]^+
	M^2-T		|	|	lymphe-vaten		|			|
	M^3-D^3		|	|	lymphevaten		|			|

6

M^1

a

[

◦

]

b

[[

◦

]

naar

de tuiten,]^+

b

het

heldere

[

◦

]

water

[naar

de tuiten,]

b

[

]

bloed[water]

[

]

b

{de}

[

]

{[bloed]wei

}

[

]

b

[de]

dunne

[bloedwei]

[naar de]

rode

[tuiten,]^+

b

hun

[

]

b

haar

[

]

M^2-T

|

|

roze

|

|

M^3-D^3

|

|

rose

|

|

[M^1 b, r. 6 water en wei zijn d.m.v. een accolade met bloed verbonden]

7	M^1	a	[	◦	]	stuiten,
		b	die met een vliesje op de wereld			[	]
	M^2-D^3		|				|

8

M^1

a

[

◦

]

verbindt

a

[

◦

]

ondervindt.

b

en heel

[

◦

]

[2

]

b

{waarin}

[

◦

]

[2

]

b

[waarin]

het vlees

[

◦

]

[ondervindt.]

b

[

]

vibratie

[

]

b

terwijl

[

]

b

zodat

[

]

b

waaruit

[

]

c

[waar]mee

[

]

c

{[waar]langs}

[

]

c

waarvan

[

]^+

h

dat mijn gebeente met het al verbindt.

M^2-D^3

|

|

8/9	M^1		[strofewit?]
	M^2-D^3		[strofewit]

9	M^1	a	o	vertebraten	,	die het antwoord geven
		a	[		]◦	[	]
		c	O	[			]
	M^2-D^3		|				|

+ [= M¹ a, (4)]

+ [= M¹ a, (5)]

+ [? door rode]

+ [? door waarvan]

[p. 763]

[864] ‘Histologie’, M¹ (collectie nlmd)

[p. 764]

10	M^1	a	op schal van holten		nimmer	nog ontdekt
		b	[	]	{buiten}	[			]
		b	[	]	{aan uw dood ontdekt}^+
		c	[	]	tussen stof en geest
		d	[	]	[		◦	]
		e	[	]	[tussen stof en geest]^+
		h	[					]...
		h	[					],
	M^2-D^3		|						|

11	M^1	c	waar gij vertoeft [breekt af]^+
		d	ledigge ruimte tussen stof en geest^+
		e	inter-stellair		boven mij			uitgerekt
		e	[	]	{oneindig}			[	]^+
		f	interstellaire ruimte				uwer dood
		g	[			]	die u draagt
	M^2-D^3		|						|

11/12	M^1	f	[strofewit?]
	M^2-T		[geen strofewit]
	M^3-D^3		[strofewit]

12	M^1	f	tot		bij	de		ingangen	van mijn		wezen
		g	[	]	{voor}	[	]	{openingen}	[	]	{leven}
		h	[tot voor de openingen van mijn leven],
	M^2-D^3		|								|
			[? door M^1 g, r. 12 openingen en ingangen;? door leven en wezen]

13	M^1	f	zoals het eenmaal werklijk is geweest
		h	[	]:
	M^2-D^3		|	|

14

M^1

f

een mond

die

van

een mond vervulling

[

◦

]

g

[

]

{aan}

[

]

vraagt.^+

g

[

]

waar[aan]

[

]^+

M^2-D^3

|

|

+ [??? door de regels]

+ [= M¹ c, 11]

+ [? door vertoeft]

+ [? door de regel]

+ [? door de regel]

+ [? door aan en van]

+ [???? door de regel]

Commentaar

^1	Zie [858] ‘Droomlot’, noot 1.
^2	Zetfout in T, r. 13: werkelijk i.p.v. werklijk (in P^1 is deze fout met potlood gecorrigeerd; blijkbaar is de correctie over het hoofd gezien).