Gedichten. Deel 3a. Apparaat

[p. 678]

[836] Katalisator

Overlevering

M^1	Manuscript, H-49.
M^2	Typoscript, kopij D^1, H-50.
P	Proef D^1, H-51.
M^3	Manuscript, oorspronkelijk collectie B. Bakker, 15 oktober 1950, H-52.
T	Podium 6 (oktober/november/december 1950), p. 540.
D^1	Mascotte, p. 21.
M^4	Kopij D^2, H-112.
D^2	Cryptogamen 4, p. 61.
M^5	Kopij D^3, H-122.
D^3	Verzamelde gedichten, p. 762.

Datering

Vóór 12 oktober 1949

Leestekst

M²

Ontwikkelingsgang

De eerste aanzet van dit gedicht in zwarte inkt (M¹ a, r. 1-5) dateert wellicht van vóór 1947, gezien de spelling De Vries en Te Winkel. Later heeft Achterberg het gedicht uitgebreid, eerst in anilinepotlood (M¹ I, r. 5-7) en vervolgens in potlood: hij haalde M¹ I, r. 5-7 door en schreef eronder een nieuwe versie (M¹ II, r. 5-9). Onder r. 9 noteerde hij twee alternatieven voor het begin van r. 7 (M¹ III). Van het sextet (M¹ IV) schreef hij eerst r. 9-12, voegde vervolgens een nieuwe r. 10 toe en schreef tenslotte r. 14.

Varianten en correcties

M¹ a zw inkt, b anilinepotlood, c-h potlood

Titel	M^1	a	[ontbreekt]
		h	Katalisator
	M^2-D^3		|	|

1	M^1	a	Voor		kroon en zweep				immuun in eendre mate
		b	[	]	v[xxxx] of m[xxx]				[	]
		b	[	]	hoop		[of]	vrees	[	]
	M^2-D^3		|			|	en	|		|

2	M^1	a	ga ik het donker		binnen	waar gij zijt
		c	[	]	tegen	[	];
	M^2-P		|					|
	M^3-T		|				|,
	D^1-D^3		|				|;

[p. 679]

3	M^1	a	katalisator om		de		tusschentijd
		c	[			]	[tuss][entijd]^+
		d	[	]	u		wagenwijd
	M^2-M^3		|					|
	T		|	|	U		|	|
	D^1-M^4		|	|	u		|	|
	D^2-D^3		|	|	uw		|	|

4	M^1	a	niet zonder		uw		bevestiging	te laten
		c	[	]	{een}	[		]
		c	[	]	{de}	[		]^+
		d	[	]	dit	[bevestig]en	[	]
	M^2-D^3		|					|

4/5

M^1-D^3

[strofewit]

5	M^1 I	a	het zij		in [breekt af]
		b	[	]	het zelfde
		b	[	]	te uwen of te mijn[en] bate
	II	d	van ons bijeenzijn in grotere staten^+
		d	[			]	{groter formaten}^+
		d	[			]	{wijdere [staten]}
		e	[			]	[grotere staten]
	M^2-D^3		|					|

6	M^1 I	b	het is het zelfde in dit wijd en zijd
	II	d	dan in 't gestrekte raam van ruimte en tijd
	M^2-D^3		|	|

7	M^1 I	b	vooronderstellen van de eeuwigheid
	II	d	mogelijk		bleef	voor		zoveel eeuwigheid
		e	[	]	[blee]k		nu	[	]^+
	III	f	voorgoed		bezweek		[		]
		f	{bezwijken moest}				[		]
		f	[bezwijken moest],				[		]
	M^2-D^3		|						|
			[? door M^1 III f, r. 7 bezwijken moest en voorgoed bezweek; M^1 I, r. 5-7 werden tezamen doorgehaald]

8	M^1 II	e	naar		binnensloeg		[	◦	]	gaten
		f	[			]	met een paar hand[g]r[a]naten,
	M^2-D^3		|	|	binnen sloeg		|				|

8/9	M^1 II	e	[strofewit]
	M^2-D^3		|	|

9	M^1 II	e	dat al het praten [breekt af]
	IV	g	dat de soldaten hun slagorde sluiten
	M^2-D^3		|	|

+ [? door tussentijd]

+ [? door de, een en uw]

+ [? door grotere]

+ [? door formaten]

+ [? door mogelijk]

[p. 680]

10

M^1 IV

g

om

door

de bressen

naar u op te

d[xxx]gen,

g

[

]

in

[

]

[d]rin[gen].

h

nu

de

commando['s]

worden

doorgegeven

h

als

[

]

M^2-D^3

|

|

commando's

|

|

11	M^1 IV	g	Ik hoor ze achter deze regels zingen
		h	[om in de bressen naar u op te dringen.]^+
	M^2-P		|				|
	M^3-T		|	|	U	|	|
	D^1-D^3		|	|	u	|	|

11/12	M^1 IV	g	[strofewit?]
	M^2-D^3		[strofewit]

12	M^1 IV	g	van liefde, die [	◦	] zichzelf ging te buiten
		h	[Ik hoor ze achter deze regels zingen]^+
	M^2-D^3		|			|

13	M^1 IV	h	[van liefde] en dood	die [zich]		[ging]en	te buiten^+
		h	[van dood en liefde]	[				]
		i	[		]	gaan	[	]
	M^2-D^3		|					|

14	M^1 IV	h	aan een illusie sterker dan het leven.
	M^2-D^3		|	|

+ [= M¹ IV g, 10]

+ [= M¹ IV g, 11]

+ [= M¹ IV g, 12]

Commentaar

^1	M^1 vertoont overeenkomsten (papiersoort en schrijfstof van de eerste aanzet) met de manuscripten van [844] ‘Avond’ en [846] ‘Velodroom’.
^2	Zie [834] ‘Nabeeld’, noot 1. De publicatie van dit gedicht in Podium werd uitgesteld. Op 15 augustus 1950 stuurde Achterberg nog twee gedichten - [847] ‘Erfvijand’ en [848] ‘Vrijgezel’ - aan Gerrit Borgers en informeerde hij, ‘met het oog op een a.s. bundeling’, wanneer de gedichten gepubliceerd zouden worden. Zie verder § 36.3.6.
^3	M^3 is afkomstig uit het bezit van Bert Bakker en bevat de opdracht: ‘bij ons eerste bezoek in het nieuwe [/] huis van Bert en Vic, 15 October 1950’. Het manuscript is (met weglating van de opdracht) gereproduceerd op het achterplat van Nieuw kommentaar op Achterberg.
^4	De lezing uw in D^2-D^3, r. 3 is vermoedelijk een zetfout.