Gedichten. Deel 3a. Apparaat

[763] Quadratuur

Overlevering

M^1	Typoscript, H-47.
T	Criterium [5] (januari 1947), p. 29.
P	Proef D^1, H-48.
D^1	Sneeuwwitje, p. 19.
M^2	Kopij D^2, H-112.
D^2	Cryptogamen 4, p. 21.
M^3	Kopij D^3, H-122.
D^3	Verzamelde gedichten, p. 724.

Datering

Vóór januari 1947

Leestekst

T

Ontwikkelingsgang

M¹ bevat een eerste, onvolledige aanzet in typoscript (M¹ a, r. 1-8). In eerste instantie schreef Achterberg in potlood (fasen b-c) een vervolg op deze regels, hieronder afzonderlijk gepresenteerd als M¹ I/II, r. (9)-(14). In dit tekstgedeelte bracht hij vervolgens in anilinepotlood enkele wijzigingen aan; daarnaast voegde hij r. 13 toe en breidde hij het gedicht verder uit met r. 16-17 (M¹ III). In potlood (fase h) markeerde hij ten slotte een doublure in r. 9 en 13 (die in T is opgeheven) en haalde hij een open variant in r. 12 door.

Varianten en correcties

M¹ a typemachine, b-c potlood, d-g anilinepotlood, h potlood

Titel	M^1	a	[ontbreekt]
		g	Quadratuur
	T-D^3		|	|

1	M^1	a	Een hooge		loop over de steenen
		b	[	]	harde [loop over de steenen]
	T-D^3		|	|,	|	|

[p. 552]

2

M^1-D^3

heeft mij vanavond toegeschenen

3

M^1-D^3

haar gang te zijn, ik stormde naar

4

M^1-D^3

de deur: een leege straat, alleen

5

M^1-D^3

een been, dat om de hoek verdween.

5/6

M^1-D^3

[strofewit]

6

M^1-D^3

Zoo zal het altijd wezen waar

7	M^1	a	ik wonen zal: een straat en gij
		b	[ik] [wo]on[:] een eenzaam huis [en gij]
	T-D^3		|	|

8	M^1-D^3		komt midden in de nacht voorbij
			M^1 I/II, r. (9)-(14):

(9)	M^1 I	b	een werklijkheid, die van mij is
	II	c	als van een afgelegd bezoek^+

(10)	M^1 I	b	- ik weet, dat ik mij niet vergis, -
	II	c	uw [werklijkheid, die van mij is]^+

(11)	M^1 I	b	[	◦	] gestrekte hoek^+
	II	c	[- ik weet, dat ik mij niet vergis, -]^+

(12)

M^1 II

c

maakt met mijn hart een rechte [hoek]^+

(13)

M^1 II

c

ik loop de huizenblokken om:

(14)	M^1 II	c	hetzelfde been staat andersom.
			[Hier eindigen M^1 I-II]
			M^1 III-D^3, r. 9-17:

9	M^1 III	d	[als van een afgelegd bezoek]^+
		d	{waarom of ik u niet vervloek?}
	T-D^3		als van een afgelegd bezoek:
			[M^1 III d, r. 9 waarom of ik u niet vervloek? is in de marge geschreven en met een pijl verbonden met als van een afgelegd bezoek. Een mogelijkheid is ook dat de regel bedoeld is als nieuwe regel 10. In potlood (fase h) plaatste Achterberg een vraagteken door de regel en verwees hij met een pijl naar de verwante regel M^1 III d, 13]

10	M^1 III	d	[uw werklijkheid, die] gaande [is]^+
	T-D^3		|	|,

11	M^1 III	d	[- ik weet, dat ik mij niet vergis		, -]^+
	T		|	|	-,
	P-D^3		|	|	,-

+ [? na de regel]

+ [= M¹ I b, (9)]

+ [? na hoek]

+ [= M¹ I b, (10)]

+ [= M¹ I b, (11)] [??? door rechte hoek]

+ [= M¹ II c, (9)]

+ [= M¹ II c, (10)]

+ [=M¹ II c, (11)]

[p. 553]

12	M^1 III	d	[maakt		met		mijn hart	een rechte hoek]^+
		d	[			]	{^de tijd}	[	]^+
		d	[	]	{plotseling}			[	]
		h	[	]	[plotseling]			[	]
	T-D^3		|						|,

13	M^1 III	d	het uur		waarop ik u vervloek
	T-D^3		|	|,	|	l:

14	M^1 III	d	[ik] hol [de huizenblokken om:]^+
	T-D^3		|	|

15	M^1 III	d	[hetzelfde been staat andersom		.]^+
	T-D^3		|	|	◦

15/16	M^1 III	d	[strofewit?]
	T-D^3		[geen strofewit]

16	M^1 III	d	tusschen ons		is	de muur alleen.
		d	[	]	staat	[	]^+
		e	een lange rechte lijn van steen.
		f	[een lange rechte] muur [van steen.]
		g	[en] [lange] stukken [muur van steen					.]
	T-D^3		|				|	◦

17	M^1 III	e	ligt		vierkant om mijn voeten heen.
		f	gaat	[		]
		f	{staat}	[		]^+
		g	[{gaa[n]/staa[n]} vierkant om mijn voeten heen.]
	T-D^3		staan vierkant om mijn voeten heen.

+ [= M¹ II c, (12)]

+ [? door de tijd]

+ [= M¹ II c, (13)]

+ [= M¹ II c, (14)]

+ [? door staat]

+ [? voor staat]

Commentaar

^1	Zie [761] ‘Hoonte’, noot 1.
^2	Dit gedicht is vertaald in het Engels door J. Brockway (2x).
^3	Literatuur over het gedicht: Louw, P., ‘Sirkel en reghoek in die gedig “Creatie” van Gerrit Achterberg.’