Gedichten. Deel 3a. Apparaat

[706] Code

Overlevering

M^1	Typoscript, collectie J. Vermeulen, H-28.
D^1	En Jezus schreef in 't zand^1, p. 23.
D^2	En Jezus schreef in 't zand^2, p. 19.
P^1	Proef D^3, H-54.
D^3-4	En Jezus schreef in 't zand^3-4, p. 19.
P^2	Proef D^5, H-90.
D^5	En Jezus schreef in 't zand^5, p. 19.
P^3	Eerste proef D^6, H-88.
P^4	Tweede proef D^6, H-89.
D^6	Cryptogamen iii, p. 279.
M^2	Kopij D^7, H-122.
D^7	Verzamelde gedichten, p. 604.

Datering

Eind 1945/begin 1946

Leestekst

D¹

Varianten en correcties

M¹ a typemachine

P³ a gedrukt, b bl potlood

1	M^1	De levenskracht		,	die gij eenmaal bezat		,
	D^1-D^7	|	|	◦	|	|	◦

[p. 506]

2	M^1		verdeel ik	nu over het		abc.
	D^1-D^5		verdeelt zich	|	|	a b c.
	P^3	a	|		|	A B C.
		b	[		]	abc.
	P^4-D^7		|				|

5	M^1		Het		zijn, binnen het	vers, de		letters	God,
	D^1-D^7		|	|	is, in 't	|	|	figuratie:	|	|

6	M^1		liefde, gedicht, gedaante		en idee,
	D^1-D^5		te vinden met de letters		g-o-d,
	P^3	a	|	|	G-O-D,
		b	[	]	g,o,d,
	P^4-D^7		|			|

7	M^1	a	gespeld als G,o,d; i,d,e,e;
		a	{in deze volgorde maar niet per se,}^+
	D^1-D^7		in deze volgorde, maar niet per se,

12	M^1		De dichter, onder 't schrijven, weegt en wikt		;
	D^1-D^7		|	|	,

14	M^1-D^5		totdat de deur eindelijk		opengaat.
	P^3-D^7		|	|	open gaat.

+ [zie noot 1]

Commentaar

^1	De presentatie van M^1, r. 7 is onzeker. Op het door Jan Vermeulen vervaardigde typoscript is gespeld als G,o,d; i,d,e,e; in deze volgorde maar niet per se, als één regel getypt. Het is zeer onwaarschijnlijk dat een dergelijke, uitzonderlijk lange, regel door Achterberg is geïntendeerd. Uit het feit dat Vermeulen het eerste gedeelte van de regel (gespeld als G,o,d; i,d,e,e;) naderhand met potlood heeft omcirkeld, zou kunnen worden afgeleid dat de twee gedeelten op het oorspronkelijke manuscript als open varianten waren genoteerd. In de synopsis is voor deze reconstructie gekozen, al zijn andere combinaties denkbaar. Vanwege de problematische weergave van deze regel wordt M^1 niet als leestekst afgedrukt.
^2	Zie [704] ‘Damascus’, noot 1 en 2.
^3	Dit gedicht is vertaald in het Engels door P. Boyce en M. O'Loughlin (2x), in het Esperanto door J. Holtzer en in het Italiaans door G. van Woudenberg/F. Nicosia.
^4	Literatuur over het gedicht: Bolhuis, A.J., ‘Het vers, dat in u ligt.’ Doel, H.G. van den, ‘Achterbergs voorland.’ Jansen, J.F., ‘Het decoderen van de werkelijkheid.’ Janssens, M., ‘“Code”. Een sleutel voor Gerrit Achterberg.’ Kusters, W., ‘Ketenen tekenen.’ Kusters, W., Arenden, ketenen.