Gedichten. Deel 3a. Apparaat

[604] Papier

Overlevering

M^1	Typoscript, collectie R. Tummers, H-23.
M^2	Typoscript, kopij Stof, collectie J. Vermeulen, H-24.
T	Criterium [5] (januari 1947), p. 27.
P	Proef D^1, H-48.
D^1	Sneeuwwitje, p. 17.
M^3	Kopij D^2, H-112.
M^4	Typoscript in kopij D^2, H-112.
D^2	Cryptogamen 4, p. 19.
M^5	Kopij D^3, H-122.
D^3	Verzamelde gedichten, p. 722.

Datering

Vóór 17 oktober 1945 (M¹)

Vóór 7 september 1960 (M⁴)

Leestekst

M¹

M⁴ b (zie p. 516)

Varianten en correcties

P a gedrukt, b potlood

M³ a gedrukt, b potlood (in de hand van D. Wolthers)

M⁴ a typemachine, b zw inkt

Titel	M^1-2		Papier
	T-D^3		Papyroline

1	M^1-D^1		Zij had een heup, waar ik niet omheen kon
	M^3	a	|	|
		b	Zij stond voor een krant, waar ik nog bij kon
	M^4-D^3		|		|

[p. 440]

2	M^1-2		in mijn droom, met mijn		hand,	en een kerm van weedom
	T-D^1		|	|	arm	|		|
	M^3	a	|					|
		b	in de droom met mijn hand, en een zucht van vrijdom
	M^4-D^3		|				|

3	M^1-D^1		brak uit haar mond tegen mijn mond.
	M^3	a	|		|
		b	slaakte haar mond tegen mijn mond,
	M^4-D^3		|	|
			[De volgende regel ontbreekt in M^1-M^3 a:]
			M^3 b-D^3, r. (4):

(4)	M^3	b	toen ik hem wegnam, voor zij het vond.
	M^4-D^3		|	|
			M^1-D^3, r. 4(5)-14(15):

4(5)

M^1-D^3

Is zij gestorven? Is dit een grond

5	M^1-D^1		om te gelooven de dingen		in	boeken:
	M^3	a	|				|
(6)		b	[	]	uit	[	]
	M^4-D^3		|				|

6(7)	M^1-M^3		dat	onze geliefden loopen te zoeken
	M^4-D^3		hoe	|	|

7(8)

M^1-D^3

en het papier van hun dood verlaten,

8(9)	M^1-M^3		om ons te vinden in		tusschenstaten,
	M^4-D^3		|	|	avondstraten,

9(10)	M^1-M^3		waar nog		gekust wordt en ademgehaald,
	M^4	a	|	|	opnieuw van de trein wordt gehaald		[x]
		b	[			],
	D^2-D^3		|				|

10	M^1-D^1		maar aan welke kant? en		gelag betaald
	M^3	a	|			|
(11)		b	[	]	terugvertaald
	M^4-D^3		het bijeenzijn als vorige keren bepaald

11	M^1-2		met	een liefdebrand		,		zóó	overreëel,
	T		|		|	◦		|		|
	P	a	|		|	,		zó	|	|
		b	[				]	z[o]	[	]
	D^1		|							|
(12)	M^3		|							|
	M^4-D^3		door	|						|

[p. 441]

12(13)

M^1-D^3

dat ik mijn eigen belevenis heel

13(14)

M^1-D^3

scherp in drukletters voor me zie staan,

14(15)	M^1-M^3	geschiedenis	al, met naam en toenaam		,
	M^4-D^3	bewijsstuk	|	|	;
		[De volgende regels ontbreken in M^1-M^3:]
		M^4-D^3 r. (16)-(17):

(16)

M^4-D^3

op het andere lichaam terugvertaald

(17)	M^4-D^3	tot braille, als de ogen zijn dichtgedaan;
		M^1-D^3 r. 15(16)(18)-16(17)(19):

15(16)(18)

M^1-D^3

en bij het ontwaken terstond het woord

16(17)(19)

M^1-D^3

de plaats inneemt die het toebehoort.

Commentaar

^1	Zie [586] ‘Lithosfeer’, noot 1. Dit gedicht werd wegens ruimtegebrek niet in Stof opgenomen. Toen Jan Vermeulen op 5 februari 1946 de drukproef aan Achterberg stuurde, schreef hij dat er ‘één gedicht te veel’ in de bundel stond en stelde hij voor dit gedicht weg te laten: ‘Dit lijkt mij een ouder gedicht, dat je uitsluitend omdat het ook een “Stof” vertegenwoordigt heb[t] opgenomen. Ik vind het echter een beetje uit de toon vallen.’ Op 7 februari verklaarde Achterberg zich hiermee akkoord. Zie verder § 23.3.
^2	Dit gedicht heeft behoord tot de verzameling gedichten uit Stof die Achterberg begin 1946 aan Criterium heeft gestuurd (zie [567] ‘Meel’, noot 3). In tegenstelling tot de andere gedichten heeft Achterberg dit gedicht niet teruggetrokken: het was op het laatste moment uit de bundel verwijderd (zie noot 1) en dus nog vrij voor publicatie. Het gedicht werd, onder de nieuwe titel ‘Papyroline’, gepubliceerd in de januari-aflevering 1947 van Criterium. Zie ook § 32.1.8.
^3	In de kopij voor Cryptogamen 4 heeft Daisy Wolthers, in opdracht van Achterberg, veranderingen aangebracht op de pagina uit Sneeuwwitje (M^3). Later is M^4 aan dit blad gehecht, een door Achterberg vervaardigd typoscript met een nieuwe versie van het gedicht. Zie verder § 49.2.
^4	Zetfout in T, r. 13: zien i.p.v. zie