Gedichten. Deel 3a. Apparaat

[412] Droomschuim

Overlevering

M^1	Manuscript, uit correspondentie Ed. Hoornik, ongedateerd.
M^2	Typoscript, oorspronkelijk collectie A.L.C. Palies, H-13.
M^3	Manuscript, kopij T, collectie J. Vermeulen, H-15.
T	Groot Nederland 39.11 (juli 1941), p. 27.
D^1	Sphinx, p. 30.
M^4	Typoscript D^2, Querido-archief, H-56.
P^1	Eerste proef D^2, H-57.
P^2	Tweede proef D^2, H-58.
D^2	Oude cryptogamen, p. 194.
M^5	Kopij D^3, H-122.
D^3	Verzamelde gedichten, p. 489.

Datering

Vóór 20 november 1940

Leestekst

M¹

Varianten en correcties

P¹ a gedrukt, b bl ballpoint (in de hand van S. Heynemann)

Opdracht	[ontbreekt] > voor Mr J. Thomassen D^1-M^4> Voor Mr J. Thomassen P^1 a > [doorgehaald] P^1 b
3	vlug, > vlug M^3
9	acht, > acht: M^3-D^3
10	bevonden > ontstonden M^3-D^3
11	plattegronden > plattegronden, D^1-D^3
12	vogelvlucht, in > vogelvlucht. In M^3-D^3
12/13	[strofewit] > [geen strofewit] M^2
18	lokken. > rokken. M^3-D^3

Commentaar

^1	Volgens een mededeling van Achterberg aan Jan Vermeulen is dit gedicht geschreven naar aanleiding van het verzoek van A.L.C. Palies aan Achterberg

[p. 273]

[412] ‘Droomschuim’, M³ (collectie J. Vermeulen)

[p. 274]

	om zijn dromen op schrift te stellen. ‘Gerrit zei mij dat hij direct de volgende dag naar Palies was gegaan, niet met een prozaïsch verslag van wat hij die nacht had gedroomd, maar met het gedicht “Droomschuim”.’ (Mededeling (mijn transcriptie) op geluidsband bij W. Hazeu, Gerrit Achterberg. Culemborg, 1984.)
^2	M^1 is afkomstig uit Achterbergs correspondentie met Ed. Hoornik (zie de reproductie in Achterberg-Hoornik, p. 45). Achterberg heeft het gedicht vóór 20 november 1940 aan Hoornik gestuurd, want op die datum schreef hij in verband met de samenstelling van Osmose: ‘Winteravond en Dood paard zijn nieuw. Misschien kunnen die (met Droomschuim, dat ik je zond) er bij?’ (Zie ook [413] ‘Winteravond’ en [414] ‘Dood paard’.) Ook in zijn twee volgende brieven (van 25 en 28 november 1940) informeerde Achterberg naar Hoorniks plannen met dit gedicht. Zie verder § 9.2.2.
^3	M^3 heeft deel uitgemaakt van Achterbergs tweede inzending voor Groot Nederland (zie [368] ‘Angriff’, noot 2).
^4	In D^1 is dit gedicht geïllustreerd door C.A.B. Bantzinger en opgedragen aan J. Thomassen (1907-1951) - een vriend van de psychiater H. Keilson -, die op 16 oktober 1941 schriftelijk contact had gezocht met Achterberg en hem daarna verschillende malen heeft bezocht. In 1945 zou Achterberg ook Limiet aan hem opdragen. (Zie Biografie, p. 354-355.) In P^1 is de opdracht geschrapt.
^5	Zie [366] ‘Sphinx’, noot 2.
^6	Dit gedicht is vertaald in het Engels door P. Boyce.
^7	Schrijffout in M^3, r. 10: herroepelijk her (her direct doorgehaald).