Gedichten. Deel 3a. Apparaat

[65] ‘Aan het roer dien avond stond het hart’

Overlevering

M^1	Manuscript, in brief aan A. Dekker, 24 juni 1929.
T	Opwaartsche wegen 7 (1 februari 1930), p. 499.
M^2	Manuscript, kopij D^1, H-1.
P^1	Proef D^1 H-2.
D^1	Afvaart, p. [13].
P^2	Tweede proef D^2, H-58.
D^2	Oude cryptogamen, p. [6].
M^3	Kopij D^3, H-122.
D^3	Verzamelde gedichten, p. 22.

Datering

Vóór juni 1929

Leestekst

M¹

Varianten en correcties

M² a br inkt, b zw inkt, c zw-gr inkt (in de hand van R. Houwink)

M³ a gedrukt, b potlood (in de hand van D. Wolthers)

Titel	[ontbreekt] > Afvaart T > [ontbreekt] M^2 a > Afvaart M^2 c
2	in zich > in zich M^3 a > bij [zich] M^3 b-D^3
4	had > had M^2 a > [had], M^2 b
5	het > het M^2 a > [het], M^2 b
6	tuig > tuig M^2 a > [tuig], M^2 b

Commentaar

^1	Zie [61] ‘Nu strijdt het hart zijn laatste slag’, noot 1 en 2.
^2	In de kopij voor Afvaart (M^2) is dit gedicht in een later stadium als motto aan de bundel toegevoegd. In de linkermarge noteerde Achterberg de zetinstructie ‘cursief’ (zie de reproductie in Schrijvers prentenboek, p. 14). Vanaf P^1 is het gedicht cursief gezet, en is de titel weggelaten. Zie voor de verschillende bronnen van Afvaart verder § 4.2-4.4.
^3	In de eerste drukproef van Oude cryptogamen ontbreekt het voorwerk, inclusief de pagina met dit mottogedicht.
^4	Dit gedicht is vertaald in het Duits door R.W. Schnell/J. Walvis, in het Engels door P. Boyce en P. van de Kamp, in het Spaans door E Carrasquer en in het Zweeds door L.H. Svensson/L. Söderberg.
^5	Literatuur over het gedicht: Duinkerken, A. van, ‘Cytherea voorbij.’