Hoe Jaap Bekkers een fiets kreeg

[p. 208]

Negentiende Hoofdstuk.
Elf November - St. Maartensfeest - Lichtstoet.

Na het feest van den burgemeester, was Jaap in de oogen der dorpsjeugd nog meer de held van den dag geworden, ook de ouderen vonden Jaap een echten bollenboos, met zijn uitvindingen, en wenschten Notaris Borgermans geluk dat hij juist Jaap had verzocht voor het hoofdnummer van 't feest zorg te dragen. Geen wonder dus, dat Jaap's medewerking voortaan voor alle volksfeesten gevraagd werd.

In Steenvliet was het de gewoonte den elfden November, bekend onder den naam St. Maartensdag, met de kinderen te vieren.

Deze dag is genoemd naar St. Maarten, den bisschop van Tours, die ongeveer in het jaar 350

[p. 209]

leefde. Was St. Nicolaas een weldoener der kinderen, St. Maarten deed wel aan vele armen. Men vertelt zelfs van hem, dat hij eens een armen man ontmoette, die zeer schamel gekleed was, terwijl het toch hevig vroor. De heilige nam zijn zwaard, sneed zijn mantel midden door en gaf de helft aan den arme, opdat deze zich er mede kon verwarmen.

Sommige steden en dorpen hebben St. Maarten als hun schutspatroon aangenomen, zooals Utrecht, Domburg, het dorpje Vreeland a.d Vecht en verschillende andere plaatsen.

Op het domplein in Utrecht is St. Maarten afgebeeld boven het poortje dat den ingang tot de Domkloostergang aangeeft, hier ziet men hem bezig den mantel door te snijden.

In Vreeland kan men het wapen van dit dorpje vinden boven den ingang van het Gemeentehuis, waarop de afbeelding van St. Maarten voorkomt.

Tot de herdenking van dit feest nu, ging de jeugdige bevolking van Steenvliet zich voorbereiden.

Reeds lang van te voren werden allerlei toebereidselen gemaakt om vooral den avondoptocht goed te doen slagen, en wat vooral mede moest werken.... was het weer.

Het was dan ook een groote vreugde toen de 11e. November aanbrak en het niet regende; wel was het koud, maar dat hinderde niet, het was toch in ieder geval droog.

[p. 210]

's Middags om half vijf werd het al schemerig en zag men hier en daar een lampion, die spoedig door meerdere gevolgd werd, zoodat het tusschen vijf en zes uur zóó druk was, als men zelden in Steenvliet zag.

De kinderen gingen met hun verlichte lampions langs de huizen terwijl ze het volgende versje erbij zongen of liever opdreunden

Sinter, sinter Maarten
De kalvren dragen staarten
De koeien dragen horens
De klokken dragen torens
De torens dragen klokken
De meisjes dragen rokken
De jongens dragen broeken

Oude wijven

die kunnen kijven

Dragen schorteldoeken.
Hier woont een rijk man
Die veel geven kan,
Veel kan hij geven
Lang zal hij leven.
God zal hem loonen
Met honderd duizend kronen
Met honderd duizend rokjes aan
Daar komt Sinter Maarten aan,
Sinter Maarten had een koe
Die moest naar den slager toe
Was hij vet of was hij mager
Even goed moest hij naar den slager.

Terwijl dit gezongen werd, kregen de kinderen als belooning koekjes, pepernoten of soms ook wel één of meer centen.

Het was een alleraardigst gezicht al die kinderen

[p. 211]

gewapend met lampions. Zelfs heele kleintjes die nauwelijks konden loopen, zag men aan de hand der moeder een lampion torsen.

Zij waren haast niet in staat den stok goed in de hand te houden, zoodat zonder moeders hulp de lampion



telkens op de straat zou slepen.

De armste kinderen van het dorp vonden in dezen avond een mooie gelegenheid tot bedelen. Zij hadden een zakje met een touw dat zij om hun hals hingen, en de voorraad die zij ophaalden werd hierin geborgen.

De inwoners van het dorp vonden dit feest altijd

[p. 212]

zóó aardig, dat niemand in gebreke bleef iets in huis te halen om den kinderen te kunnen geven als zij kwamen zingen.

Notaris Borgermans, die andere jaren altijd boos werd als men bij hem kwam aanbellen en schold op dat verduivelde bedelvolk, was nu heelemaal veranderd. De geschenken aan Jaap Bekkers hadden hemzelf zooveel voldoening verschaft, dat hij niet kon nalaten, met geven voort te gaan.

's Middags was de notaris zelf naar de winkels gegaan om allerlei versnaperingen voor de kinderen te koopen en hij verheugde zich al bij voorbaat op de pret die hij zou hebben bij het uitdeelen.

Toen 's avonds de kleintjes op straat wandelden met de lampions gewapend, verscheen plotseling Notaris Borgermans en stopte, alsof hij St. Maarten zelf was, allerlei lekkers aan de kinderen toe. De kinderen begrepen eerst niet hoe die man, voor wien ze anders bevreesd waren, zoo veranderd kwam, maar al spoedig was het oude wantrouwen overwonnen, en uit dankbaarheid zongen ze in een kring om hem heen staande hun mooiste liedjes!

Daarna ging er een gejubel op van belang en de toeloop van kinderen werd zooals te begrijpen is, steeds grooter, zoodat notaris Borgermans op 't laatst niet meer wist hoe hij uit dien kinderkring vandaan moest komen, maar hij bedacht er wat op.

‘Kinderen,’ riep de notaris, ‘kijk eens, hier heb

[p. 213]

ik een zakje met lekkers, wie het pakt mag het hebben; en meteen gooide hij het in een boog de straat op. De zoetigheden vlogen natuurlijk naar alle kanten heen, doordat het zakje brak, en de kinderen verspreidden zich om iets buit te maken.

Dit was juist wat de notaris bedoelde, nu kon hij gauw en ongemerkt wegkomen.

's Avonds om half acht zou de lichtstoet beginnen.

Deze werd opgesteld op 't pleintje midden in het dorp.

Voorop gingen, netjes twee aan twee in de rij

[p. 214]

een twintigtal jongens die den kleppermarsch met hun kleppers zouden slaan.

Dan kwamen zij die allerlei aardige afbeeldingen hadden gemaakt van carton of hout. Sommigen hadden kerken, anderen huizen vervaardigd van carton, beplakt met gekleurd papier. Binnenin waren één of meer kaarsjes aangebracht, hetgeen een aardig lichteffect naar buiten gaf. De ramen en deuren bestonden namelijk uit gekleurd papier waardoor het licht goed kon schijnen. - Anderen hadden een sigarenkistje zonder deksel of bodem genomen, en die vervangen door gekleurd papier, waarop de afbeelding van een sleutel was geplaatst. Weer anderen hadden molens vervaardigd.

Deze optocht had men aan Jaap te danken. Andere jaren liep het St. Maartenfeest altijd af met het stoken van vuren en het trekken aan de bellen der huizen, kortom, 't was anders 's avonds meestal een echte herrie op het dorp. Dit begon den menschen te vervelen, en vooral de burgemeester wilde daar een eind aan maken, en liet Jaap eens bij zich komen om te vragen of hij iets bedenken kon voor dien avond. Na eenig nadenken had Jaap gezegd: ‘Ja, burgemeester, als er een wedstrijd werd uitgeschreven met een prijsje voor het mooiste doorschijnende figuur.’

Dit vond de burgemeester een uitstekend plannetje, en in overleg met eenige notabelen van het dorp werd hiertoe besloten.

[p. 215]

Jaap zou dien avond met nog eenigen van de jongens uit het dorp de orde in den optocht moeten bewaren. Dit vonden zij, zooals te begrijpen is, een groote eer.

Toen 's avonds de optocht 't dorp een paar



keeren was doorgegaan werd de prijs in een der schoollokalen uitgedeeld, en deze avond besloten met een aardig feestje waarbij allen die aan den optocht hadden deelgenomen werden getrakteerd. Dat Jaap weder een buitengewoon bedankje kreeg voor zijn aardige uitvinding behoeft zeker niet gezegd.

[p. 216]

Met al deze gebeurtenissen had Jaap in het dorpsleven een gelukkige jeugd die hij niet gaarne voor de genoegens der groote steden zou geruild hebben.

Eén ding echter bleef hem zorg geven en dat was zijn toekomst. Hoe gaarne had hij bij het ambachtsonderwijs ook nog les gehad in de talen en andere wetenschappen, maar Meester Witman kon hem daarin niet helpen, en bij zijn Steenvlietsche beschermers aankloppen om hulp, daarvoor was hij te trotsch van aard. Spoedig echter kon daarin op ongedachte wijze worden voorzien.