Hein Stavast

[p. 206]

Veertiende Hoofdstuk.
Heins vertrek,

Het volgende jaar verliet Hein de school en mèt hem ook verscheidene jongens en meisjes van het oude speelclubje. Gonnie Lagerhof ging naar een kostschool, niet omdat ze daar zoo'n zin in had, maar misschien meer omdat zij de dochter van den burgemeester was, en haar broer Pieter vertrok naar de Hoogere Burgerschool te Arnhem. Dirk van Balen zou een handelsbetrekking zoeken, Koos van Dam wilde met alle geweld fotograaf worden en de eeuwig etende Willem Huizer, die nooit een mond opendeed, behalve als hij wat eetbaars wilde verwerken, ging zich op de banketbakkerij toeleggen.

Ieder kreeg z'n nieuwe bestemming, de jaren van schoolbanken en pretmaken in bosch en veld waren voorbij, méér ernstige tijden van werken en zorgen waren gekomen.

[p. 207]

En Hein?

Met bezorgdheid had oom Wout den dag tegemoet gezien, waarop Hein de school zou verlaten. Volgens den wensch zijner overleden ouders was de handel voor hem de aangewezen carrière, en oom maakte er reeds werk van, om Hein op een groot Duitsch handelsbureau geplaatst te krijgen. Soms ook sprak hij er met den jongen over, maar als oom daarover begon, werd Hein altijd treurig gestemd en liet hoofd hangen. Dan deed oom zijn best en redeneerde als een advocaat om Hein tot zijn plannen over te halen, maar het was alles tevergeefs. En dan werd oom wel eens boos en begon op zijn oude militaire manier te razen.

‘Honderd bommen nog toe, er is met jou geen redeneeren! Kijk eens naar Piet, den zoon van den burgemeester, die gaat naar de Hoogere Burgerschool en later wordt hij wellicht directeur van een groote maatschappij; en Dirk van Balen, die al dadelijk een handelsbetrekking zoekt en zich wil opwerken van jongsten bediende tot patroon! Ik verzeker je, dat zij menschen zullen worden, die later in de wereld wat te beteekenen hebben! En jij met je onzinnige geschilder, denkt dat je met 'n schilderijtje en een teekeningetje naam en carrière zult maken? Je denkt je daarmee een positie te veroveren? Neen, Heintje, dan heb je het vér mis hoor, héél ver.’ En als oom Wout zoo sprak, dan voelde Hein zich terneergeslagen, maar niet ontmoedigd. Met meewarigen blik zag hij dan naar z'n schetsen en teekeningen, dagen lang liet hij alle onaangeroerd. Hij had maar één

[p. 208]

doel, één wensch: kunstschilder worden. Het was geen opwelling van een oogenblik, neen, hij had het al jarenlang gewild en nooit was er een andere wensch in zijn leven geweest dan die ééne groote!

Eindelijk, toen oom Wout aldoor maar aanhield en reeds brieven van een kantoor te Hamburg als antwoord ontving, kon Hein het niet langer uithouden. Hij besloot, zijn Grootvader in Rotterdam ter hulp te roepen en schreef hem het volgende briefje:

Dennendal 10 Maart 19....
Beste Grootvader,
Toen ik het vorige jaar bij U gelogeerd was, hebben we samen dikwijls gesproken over het kunstschilders-vak. En daarbij heeft U mij beloofd, mij te zullen helpen, als ik van school ga. Beste Opa, nog altijd wil oom Wout mij naar een buitenlandsch handelskantoor zenden en ontvangt reeds brieven uit Duitschland. Ik vrees, dat ik zal moeten toegeven, als U mij niet ter hulp komt. En soms kan oom zoo hardnekkig aanhouden en zich vreeslijk boosmaken, dat ik dagenlang geen lust heb om pen of penseel ter hand te nemen.
Wilt U mij helpen, Opa?
Weest vriendelijk gegroet van
Uwen toegenegen
Hein Brander.

[p. 209]

Tot groote verwondering van oom Wout bracht de postbode twee dagen later een briefkaart, die aldus luidde:

R'dam 12 Mrt. 19....
Beste Wouter,
Met deze meld ik je, dat ik morgenmiddag met den trein van 3.12 te Dennendal aankom en daar eenige dagen denk te blijven. Als je mij niet kunt bergen, wil ik gaarne in 'n logement gaan.
Met groeten
Uw Vader
H. Brander.

Daar had oom Wouter in het geheel niet op gerekend! Niettemin vond hij het heel aardig, dat de oude heer eens over kwam en gaf dadelijk order aan de oude Bet, om de logeerkamer in orde te maken. Werkelijk verscheen Grootvader den volgenden dag met den afgesproken trein en na de ontvangst en het middagmaal ten huize van oom, werd al spoedig de zaak ter sprake gebracht, waarvoor Opa eigenlijk was overgekomen.

Hein was geen getuige van het gesprek tusschen de beide heeren, maar wat hij wel te weten gekomen is, was dat oom zijn handelskantoor-plannen opgaf en de verdere leiding van Hein in handen stelde van Grootvader.

Opa bleef nog een week in Dennendal. Er was nu afgesproken, dat Hein na afloop van den schoolcursus, dus over twee weken, bij Opa te Rotterdam zou komen

[p. 210]

wonen, teneinde daar de Academische lessen te volgen en zijn opleiding tot kunstschilder te voltooien.

Hein verzuimde niet, gedurende den korten tijd, dat hij nog in z'n mooie dorpje woonde, van alle vrienden en kennissen afscheid te nemen, en ook bracht hij speciaal een bezoek aan veldwachter Wolf en zijn Blond Aafke. Inmiddels naderde de dag van zijn vertrek. Zijn koffers stonden al lang gepakt. De oude Bet liep zenuwachtig heen en weer, ze kon zich niet verzoenen met het denkbeeld, dat ze Hein niet meer in huis zou hebben. Zijn vroolijk gefluit zou niet meer in huis klinken, ze mocht z'n vuile voeten op het gangkleed niet meer opvegen, hij zou niet meer met haar stoeien en in de keuken op zijn hoofd gaan staan, dat ze haar hart vasthield voor haar vaatwerk, ze zou hem niet van de leuning zien glijden en nooit meer z'n kapotte kielen en broeken mogen repareeren. Oude Bet was er stil van!

En oom?

Oom raasde en mopperde zoo'n beetje op Hein en zei dat hij blij was, als de jongen vertrokken zou zijn. Maar in stilte bleef oom peinzend staan voor ieder teekeningetje dat Hein in de kamer gehangen had, en dan voelde oom iets in zijn oogen komen, waarvoor hij zich als oud-militair wel een beetje schaamde.

Eindelijk was het uur van scheiden geslagen. Oom bracht zijn jongen naar het station. Ze spraken weinig onderweg, ieder had zoo zijn eigen gedachten. Want hoe Hein ook verlangde naar het nieuwe leven, dat hij tegemoet ging, hij voelde toch dat het verlaten van dit

[p. 211]

dorp, dat bijna tien jaren zijn woonplaaats was geweest, hem pijn deed.

‘Hein, m'n jongen,’ sprak oom, toen hij z'n neef in de coupé had gezet, en zijn stem klonk wel wat bevend, ‘ik hoop, dat je goed je best zult doen, en bereiken wat je als doel hebt voor oogen gesteld. Het ga je goed, jongen! Vergeet ons hier in Dennendal niet, zul je?’

‘Ik zal U dikwijls schrijven, oom!’ sprak Hein, ‘neen, ik zal U nooit vergeten, hoor. Dag oom - tot ziens.... bij aankomst zend ik U al een briefkaart....’

‘Heel goed, Hein, heel goed. Heb je nu wel alles? Doe de complimenten aan de oudelui, niet vergeten, hoor.....’

Een fluitje..... een stoomgil..... De trein zette zich in beweging. Nog even meeloopend, drukte oom Hein de hand.

‘Dàg jongen.... dàg Hein.’

Toen snorde de trein het station uit. En het leek Oom Wout, als of van nu aan alle vroolijkheid uit zijn leven verdwenen was.