De Italiaanse postkoets

[p. 150]

Hoe rond Napels de wonderen in de wereld komen

Pompeji, juli 1959

In de stadjes, de dorpen, de gehuchten en vlekken ten zuiden van Napels, gebeurt iedere dag die God geeft, iets vreemds en iets wonderlijks, iets Breugheliaans en iets Jeroen Boschachtigs, kortom iets dat men eerder in de Middeleeuwen thuis zou wanen dan in het atoomtijdperk. Vandaag weent er een Madonna, morgen bloedt er een Christus. Soms is zulk een gebeurtenis na een week vergeten, soms neemt zij zulke proporties aan dat zij een geheel nieuwe eredienst in het leven roept. In en rond Napels zou men iedere dag een boek kunnen schrijven over de belevenissen der eenvoudigen van geest. Meestal zijn die belevenissen triest, soms zijn zij zonnig en soms zijn zij boertig als een middeleeuwse klucht.

Zo hoort wat Antonio Perone en de zijnen dezer dagen overkomen is. Het is als de geschiedenis op een oude volksprent, waarnaast een verteller staat met een stok: een voor een wijst hij de taferelen aan en zingt met schorre stem het couplet dat onder het tafereel staat afgedrukt.

Eerste couplet: de familie Perone zit aan tafel rond een schaal spaghetti: Antonio, pater familias. Elena zijn vrouw. En de kinderen: Pepito en Assunta. Men ziet het huis in doorsnee en zo ziet men ook hoe een regen van stenen neerdaalt op het dak van de Perones. Zij kijken verbaasd omhoog. Zou de oude schoorsteenpijp het begeven?

Tweede couplet: Antonio en de zijnen staan op het erf en zien in uiterste verbazing hoe er af en toe een

[p. 151]

steen uit de hemel daalt. Hij maakt een zacht zoevend geluid, valt met een lichte tik op het dak, springt niet op. Het is of een magische hand de steen op het dak legt. De kinderen huilen. Het wordt avond, de maan komt op. De stenen blijven vallen.

Derde couplet: tientallen bewoners van het gehucht hebben zich rond het huis van de Perones verzameld. Zij bezien met open mond de regen van stenen op het dak. Gelukkig dat ze alleen maar op het dak vallen, anders zouden er zeker meerdere stenen door de wijdopen monden in de keelgaten der dorpelingen verdwijnen.

Vierde couplet: er gaat een gerucht rond door de nu honderdkoppige menigte. Het is een vendetta, een wraak, vertelt men elkaar. Het is de wraak van Zi Pelegrino Perone, zoals de dorpelingen hem tot voor kort noemden; want Zi Pelegrino stierf vier maanden geleden. Il vecchio Perone, Perone de Oude, vader van Antonio, was een groot vereerder van Bacchus en men zag hem bij tij en ontij aan deze blijmoedige godheid offeren. Hij doorkruiste het dorp dan ook gewoonlijk als een oude Sileen. Dorpskinderen hebben helaas weinig eerbied voor vereerders van Bacchus, ook al zijn zij nog zo oud. U kunt u dus dit vierde tafereel gemakkelijk voorstellen. Zie Pelegrino, naar de wijze der Silenen het dorp doorkruisend, langs de meest gecompliceerde lijn die men tussen twee punten trekken kan, en de halfnaakte kinderen hem op deze doling volgend met stenen in de hand. En wat erger is: men herinnert zich nu dat niet alleen kinderen oom Pelegrino met stenen gooiden, maar dat ook volwassenen de oude man plaagden, door hem stenen na te gooien. Alles is nu volkomen duidelijk. Dit is de vendetta van oom Pelegrino. Men gooide hem met stenen, nu gooit hij op zijn beurt terug. Rechtstreeks vanuit de hemel.

[p. 152]

Vijfde couplet: een dag later. Dezelfde mensenmenigte staat rondom het huis. Het gaat van mond tot mond: oom Pelegrino gooit niet zomaar met stenen, hij gooit stenen die nooit eerder op aarde zijn aangetroffen. Zij hebben een onschatbare waarde. Reeds moeten er drie Napolitaanse juweliers bij Antonio in huis geweest zijn. De eerste bood duizend gulden voor één steen. Een tweede het dubbele. De derde liet Antonio een schriftelijke verklaring tekenen waarin deze verklaarde alle gevallen stenen en alle stenen die nog zouden vallen aan hem te zullen leveren tegen een ongehoord bedrag.

U kunt in een hoek van dit vijfde tafereel, naast de gapende menigte, de drie juweliers gemakkelijk onderscheiden. Onberispelijk gekleed, veel brillantine in het haar, gitzwarte sluwe ogen.

Zesde en laatste couplet: dezelfde menigte, in spanning wachtend op een nieuwe steen, die uit de hemel valt. Daar komt hij.

‘Ik heb hem het eerst gezien,’ schreeuwt Guiseppe, ‘dus is hij van mij!’

‘Neen,’ schreeuwt Carlo, ‘ik zag hem eerder dus is hij van mij!’ Handgemeen tussen de toekomstige rijkaards. Handgemeen dat snel uitgroeit tot een ware handgemeenschap.

Vanzelfsprekend zijn wij voor u naar de Marechiallo gegaan. Hij heet Marechiallo de Spirito en hij is de commissaris van politie van de meest nabijzijnde politiepost.

‘Wat is uw mening over dit fenomeen, Marechiallo de Spirito?’ hebben wij hem gevraagd. ‘Gelooft u dat het de vendetta van oom Pelegrino is?’

‘Een vendetta is het wel,’ zegt Marechiallo de Spirito. ‘Iemand wil zich op Antonio Perone wreken, waarom,

[p. 153]

weet ik niet, want ik ken de dader niet. Maar ik heb een aantal manschappen naar het gehucht gezonden met het bevel het huis en iedere steenhoop in de buurt nauwlettend in het oog te houden. Maar wat gebeurt? In de namiddag achten mijn manschappen zich van hun taak ontslagen, zoals iedere rechtgeaarde Italiaan. Zij gaan in het defensief en trekken zich terug in de naburige trattoria. Wanneer zij later terugkeren vinden zij op het dak een oude fietsband en een verroest slot. Waarmee zonneklaar bewezen is dat hier sprake is van een vendetta, maar niet van de vendetta van Zi Pelegrino.’

‘Grazie mille, Marechiallo de Spirito,’ hebben wij bij het afscheid gezegd. ‘Wij weten nu in ieder geval hoe rond Napels de wonderen in de wereld komen.’