De Italiaanse postkoets

[p. 113]

De Romeinse dierentuin

Een dierentuin is een onverbeterlijke portrettengalerij en ge vindt er al uw goede buren en verre vrienden karikaturaal geportretteerd. Soms bestaat de karikatuur uit een geheel dier, soms niet meer dan het gebaar, de oogopslag, het geluid van een dier. De zwetsers van uw kennissenkring vindt ge in de volière, de goedzakken in de berenkuil, de listigaards in de vossenkooi, de dikhuiden in de afdeling dikhuidigen.

Als het nijlpaard bovenkomt herkent ge onmiddellijk de kroegbaas, die zelf het best weet wat er in de flessen zit en die het aan dit feit en de daaruit voortvloeiende vetaanwas te danken heeft dat zijn oogjes zo klein en zo waterig in zijn hoofd staan. De giraf is een verre kennis die nog wat blauw bloed in de aderen heeft en die u daarom altijd toespreekt vanuit de hoogte en ook dat is al een hele eer, want hij moet er zich diep voor buigen.

Een dier lijkt altijd wel op iemand. Maar niemand lijkt eigenlijk op een leeuw. Tenzij Homerus, die als halfgetemde en blinde leeuw de manengelokte kop luisterend opsteekt uit het oerwoud der voorhistorische poëzie.

In de dierentuin van Rome kan men zich op een foto laten zetten met zijn lievelingsdier. De fotograaf heeft zijn meestgeslaagde foto's aan een houten bord bevestigd. Een klein mannetje met een gouden bril en sneeuwige sik heeft zich laten fotograferen met Pippo, de raaf. Pippo zegt tegen iedereen die zijn kooi passeert: ‘Ciao Professore,’ ‘Dag professor’. Dat hoort het kleine mannetje waarschijnlijk de godganse dag, want iedere Romein noemt een mannetje met gouden

[p. 114]

bril en witte sik: professore. Maar uit de bek van een raaf klinkt het verrassend nieuw. En ongeveinsd. En dat maakt een raaf tot lievelingsdier van een gepensioneerde bankbediende.

De vier olifanten uit de Romeinse dierentuin heten Romeo, Giulietta, Roma en Babar. Stuk voor stuk grote figuren dus. Geen wonder dat de Romeinse vrouw zich gaarne laat fotograferen, leunende tegen de flank van een hunner. Liefst in badpak. Een mooi vraagstuk voor psychologen. De olifant heeft dan nog minder aan en toch blijft hij het meest geklede dier ter wereld. Een duiker in asbest is niet gewapender gekleed. Misschien wil de Romeinse signora (signorina) - op grond van deze tegenstelling - doen uitkomen hoe ontwapenend zij is. Misschien wil zij ook wel het tegendeel bewijzen, en zoekt zij daar steun bij een olifant. Misschien ook zijn beide zaken in wezen een en hetzelfde ding en legt een vrouw het harnas af als zij het aantrekt.

Fritz, de fameuze bruine beer in de Romeinse Zoo, kan ik u helaas niet meer tonen. Hij is in ballingschap gestorven aan indigestie. Toen de wilde dieren uit voorzorg voor een mogelijk bombardement op Rome naar Sabaudia geëvacueerd werden, ging Fritz mee. Hij stond toen reeds bekend als de grootste collaborateur, die de wereld ooit te zien gaf. Hij was de lieveling der fascisten geweest. Want voor een appel en een ei bracht hij de fascistische groet. Maar nauwelijks waren de Duitsers Rome binnengemarcheerd of hij bracht de Nazigroet. Fritz dacht, als een goed collaborateur, in de eerste plaats met zijn maag. De evacuatie naar Sabaudia werd een zwarte dag voor hem. Maar zie, nauwelijks arriveerde aldaar het Amerikaanse bevrij-

[p. 115]

dingsleger of Fritz salueerde als een doodgewone G.I. voor de Generalissimus Eisenhower. Het goede leven werd hem tenslotte noodlottig maar desalniettemin overleefde hij het fascisme en het nazidom en lei zijn hoofd eerst ter ruste - na de grootmachten dezer wereld om zijn berenvinger gewonden te hebben - op het kussen der Italiaanse democratie. Men zegt dat beren dikke huiden hebben. Fritz had daarbij een veeleisende maag. En een dikke huid die een verbond aangaat met een veeleisende maag weet het ver te brengen. Fritz bewijst het. De wereld telt dan ook vele Fritzen.

Niet voor niets bestaat de dierentuin - evenals het volle leven - voor het merendeel uit bedelaars en ogendieners. Hoe bedelen de apen, hoe bedelen de zeehonden, heupwiegend als mannequins, om een visje ter grootte van een pink. Hoe bedelen de olifanten, deze Alpen van burgerlijke braafheid. Tabee, de neushoorn uit India, die in de Romeinse Zoo arriveerde met een aureool van prehistorische ongenaakbaarheid rond zijn geneushoomde kop, bedelt reeds. Zelfs de adellijke giraffen bedelen reikhalzend en de blauwadellijke tong ver uitstekend naar de niet-adellijke bezoeker. En toch krijgen zij allen meer dan genoeg te eten van hun oppasser. Alleen de leeuwen en tijgers bedelen niet. Zij zijn daarom zo moeilijk thuis te brengen in de karikaturale portrettengalerij der menselijke familie. Alleen die ene blinde leeuw lijkt op Homerus. Maar Homerus was meer dan een mens.

En ook Pippo, de sprekende raaf uit de Italiaanse dierentuin bedelt niet. Hij zegt alleen tegen iedere voorbijganger: ‘Ciao professore!’ Maar hij neemt er niets voor aan in ruil. Hij voegt er alleen zacht aan toe, door een bijna gesloten bek: ‘Fesso! Stommerd!’