De Italiaanse postkoets

[p. 104]

Giovanni Frontini en de engelbewaarders

Heel Italië leeft mee. Want Jantje is van de kerktoren gevallen. Italiaans Jantje in zijn mooie witte misdienaarssuperplie. Giovanni Frontini, acht jaar. Ik zal u de geschiedenis nauwkeurig verhalen.

Op school hadden de zusters aan de kleine Giovanni verteld dat de engelbewaarders niet naar de hemel terugkeren, wanneer het object van hun zorgen dit leven verlaat. Ze verblijven dan tijdelijk werkeloos op aarde, de geboorte van een nieuwe beschermeling beidend. In afwachting daarvan nestelen zij zich in de klokketoren. Kent gij de wonderlijke campaniles, de klokketorens van Italië? Zij staan strak op de hemel gericht als de pijlen uit de bogen van boogschutters. Zij zijn van steen maar nergens lijkt steen zo op kant. Iedere verdieping is geweven uit een Brussels kantwerk van fijne pilastertjes. In de bovenste verdieping nu, onder het dak, nestelen zich de werkeloze engelbewaarders. Er is echter maar een kort moment waarop men hen zien kan. Dat is het moment waarop het stoffelijk overschot van hun beschermeling de kerk wordt binnengedragen en doodsklokken beginnen te luiden. Want op datzelfde ogenblik wiekt de bewaarengel weg en wie dan op de bovenste verdieping van de campanile staat ziet hem binnenzwenken door de pilasters in al zijn majesteit en zoals Fra Angelico hem geschilderd heeft, met lange puntige vleugels waarin de pennen van steeds gloeiender coloriet zijn: parelmoer, pauwblauw, purper, paars.

Het verhaal hem door de zuster verteld het Giovanni Frontini niet meer los. Hij wilde niet zozeer de engelen

[p. 105]

zien als wel hun vleugels. Want van hun veelkleurige vleugels had hij wonderbare visioenen.

En spoedig deed zich een goede gelegenheid voor. Een van de parochianen van San Lazarro di Savena stierf. Op de dag dat hij begraven ging worden, trok Giovanni net als de andere misdienaartjes in de sacristie zijn misdienaarskleren aan: een zwart toogje en daarover een witte superplie. Maar toen Don Andrea, de dorpspastoor, met zijn koorknaapjes de kerk uitschreed naar het huis van de gestorvene was Giovanni er niet bij. En niemand die het merkte.

Giovanni was in een wip in de kerktoren. Hij was de engelbewaarder waarschijnlijk nog voor geweest, was het lijk op dat ogenblik binnengedragen en waren de klokken gaan luiden. Maar Don Andrea was eerst op weg en Giovanni zag hem in zijn rouwkazuifel als een zwarte mier over het plein gaan. Een mier die wat miereëieren achter zich aansleept. Een half uur later echter keerde een grote stoet mieren terug. En toen de klokken begonnen te luiden over het kerkplein wist Giovanni van spanning niet waar hij het eerst kijken moest. Hij keek nu eens naar de ene kant van de klokketoren, dan weer naar de andere. Maar er verscheen geen gevleugelde engel. Daarom begon Giovanni haastig van de ene kant van de toren naar de andere te lopen, hij boog zich naar buiten om te zien of de engel nog niet aan kwam zweven. Het moet toch de andere kant zijn, dacht hij vertwijfeld, en voor de zoveelste keer rende hij door de torenkamer. En dit keer vergat hij in zijn verbouwereerdheid het trapgat te vermijden. Hij viel tien meter omlaag in de campanile.

De koster die bezig was te luiden hoorde de kreet en de slag die erop volgde. Hij vond op de tweede verdieping

[p. 106]

van de campanile een half bewusteloos misdienaartje, dat stamelde: er nestelen zich geen engelbewaarders in de campanile. Daarop verloor het ventje het bewustzijn volledig. Tien dagen zweefde het tussen dood en leven.

San Lazarro di Savena is een zeer goddeloos dorp, want de meerderheid van de bevolking is uiterst links en zulks betekent in menig geval: communistisch. Maar mag in Italië iedereen aan politiek doen, een is er die er niet aan doet en dat is de Madonna. De ganse bevolking van San Lazarro di Savena bestormde dan ook de Madonna in de plaatselijke kathedraal met gebeden. En toen de toestand van Giovanni, die zo gaarne engelbewaarders wilde zien, nauwelijks vooruitging en de professoren van het ziekenhuis in Bologna er reeds over dachten de schedel van het ventje te lichten, toen trok Don Andrea, de pastoor, zijn stoute priesterschoenen aan, nam de trein en vertrok naar Lourdes. Maar hij vertrok niet alleen. Hij vertrok in gezelschap van de kardinaal. Want San Lazarro di Savena heeft een kardinaal. Die zette zijn kardinaalshoedje op en stapte mee in de trein naar Lourdes.

Giovanni genas. Toen kardinaal Leraro en Don Andrea in Lourdes waren kwam hij tot bewustzijn. Zijn eerste woorden waren precies eender als zijn laatste: Er nestelen zich geen engelbewaarders in de Campanile.

De kardinaal haastte zich naar zijn schrijftafel en schreef Giovanni een briefje waarin hij hem op het hart drukte veel en vaak tot de Madonna te bidden. Giovanni schreef een briefje terug: ‘Lieve Aartsbisschop, je zusters hebben me voorgelogen. De bewaarengelen nestelen zich niet in de campanile, maar in de hemel.

[p. 107]

Ik heb het zelf gezien.’

Heel San Lazarro di Savena heeft Giovanni ingehaald. Hij mocht in het park van de villa van de kardinaal komen en deze heeft hem omhelsd. Giovanni vertrouwelijk geworden door zoveel warme menselijkheid heeft op het rode kardinaalshoedje gewezen en de kardinaal gevraagd: Wilt u mij dat niet cadeau doen? Maar dat ging niet. Als ik kardinaal was... Maar dat gaat ook niet...

Men heeft Giovanni op de kansel van de kathedraal gezet. En Don Andrea heeft gesproken. Hij heeft tot zijn parochianen gezegd: Laten wij de Madonna danken voor de ‘grazia’, de genade. Van een ‘miracolo’, een wonder, wil ik nog niet gewagen, zei Don Andrea. De parochianen hebben hun schouders eens opgehaald. Want San Lazarro di Savena mag dan een goddeloos dorp zijn, waarvan de meerderheid uiterst links is, ja communistisch, soms weet het dorp het beter dan zijn dorpspastoor. Als dit geen wonder is, hebben de uiterst linkse bewoners tegen elkaar gezegd, wat is dan wel een wonder.

Ik had deze ware geschiedenis graag voorzien van een moraal. Maar men kan er wel twintig moralen aan vastknopen. En niet een ervan deugt. Want als het leven ons iets vertelt, dan vertelt het ons dit zonder moraal. En ik wil mij aan het leven houden. De moraal laat ik gaarne aan de moralisten.