De Italiaanse postkoets

[p. 78]

Italiaanse vrouw: uitgesproken karakter

Een man kan met goed fatsoen en rustig geweten zeggen: ik houd van het proza. Maar hij kan niet met goed fatsoen en rustig geweten zeggen: ik houd van de Italiaanse vrouw. Het klinkt zo Casanova-achtig. Dan liever de gulden middenweg bewandeld en gezegd: ik houd van het proza van de Italiaanse vrouwennaam. Want dat proza is pure poëzie. Aida en Aidelina, Aurea en Aurora, Beatrice en Bettina, Claudia en Chiara, Graziella en Giazinta - maar laat ik niet doorgaan tot de Z want het is geenszins mijn bedoeling een klinkdicht te schrijven.

Het is mijn bedoeling iets over het karakter van de Italiaanse vrouw te schrijven. Al zijn er altijd nog lieden die menen dat een vrouw geen karakter heeft. Meestal zijn deze lieden telgen van het mannelijk geslacht die ernstig menen het patent te bezitten op alles wat karakter heeft. Vrouwen geen karakter! riep Heinrich Heine uit. Ze hebben veel te veel karakter. Ze hebben ieder ogenblik een ander karakter.

Het is omdat ik niet over een Italiaanse vrouw schrijf, maar over de Italiaanse vrouw, dat ik Heine rustig kan bijvallen. Want de Italiaanse vrouw is zo duizendvoudig in haar verschijningsvorm dat men in alle gemoedsrust van haar zeggen kan dat zij ieder ogenblik een ander karakter heeft. Wat het meest karakteristieke aan dat karakter is is het uitgesprokene. Zij heeft wat men in het noorden noemt, een uitgesproken karakter. De Italiaanse vrouw is, wat zij is, in extremis. Is haar karakter zacht, dan is het ongelooflijk zacht, en kan zij

[p. 79]

zo op de nominatie voor heilige gezet worden. Is het hard, dan is het diamanthard, en zij snijdt er even gemakkelijk mannenharten mee als een dief met zijn ruitensnijder winkelruiten. Een Italiaanse vrouw is nooit iets half. Zij is vroom als een Santa Chiara, edel als een Vittoria Colonna, meedogenloos als een Lucretia Borgia. Zij is dat alles. Poëtisch echter - ook al was Santa Chiara een gedicht, Vittoria Colonna een dichteres en Lucretia Borgia ongetwijfeld een lezeres van gedichten - poëtisch echter is zij niet. Zij is daarvoor te volstrekt en zonder geheim. Zij mist totaal het verdroomde en nevelachtige van het noorden. Vandaar waarschijnlijk, dat de grootste dichter-minnaar van Italië, Dante, niet een Italiaanse vrouw maar haar afwezigheid beminde. Beatrice zou nooit zo hoog in Dante's hemelse paradijs opgeklommen zijn, had zij van zijn huis een klein aards paradijs mogen maken.

Als regel echter laat de Italiaanse vrouw zich niet door de man in de zevende hemel zetten bij gratie van haar lichamelijke afwezigheid. Zij zorgt integendeel dat zij zeer duidelijk lichamelijk aanwezig is. Op straat en plein, in de tram of in de autobus kan men haar onmogelijk over het hoofd zien. In tram of autobus ziet men haar zelfs soms onder de oksel. Zij scheert zich daar nooit, gelijk zo menige noordelijke vrouw. Het okselhaar hangt kwistig omlaag als het nest van een wevervogel. Dit is alles goed en wel totdat de Italiaanse schone het hoofd blonderen laat: er ontstaat dan een eigenaardige discrepantie tussen hoofdhaar en okselhaar en dit brengt u tot de voor de hand liggende gedachte dat niet langer de wevervogel maar de koekoek het nest betrokken heeft.

[p. 80]

Is de Italiaanse vrouw als regel overduidelijk aanwezig, dit jaar is zij het ook nog in particularia. De mode wil dat zij dit jaar de Salomonitische tweelingen van de gazel zeer spits en geprononceerd draagt, ongeveer als de zeemeermin op de Friese stoeltjesklok of het vrouwelijke boegbeeld op het Oudhollandse fregat. Zij geeft daarom haar twee gazellenjongen in de hoede van een zekere Peter Pan, een verre verwant van de grote god der herders, satyrs en nimfen en verkrijgbaar in iedere winkel als vooruitstrevende b.h.

In de koekebakkerswinkeltjes van de Castelli ziet men prachtige staaltjes van koekebakkerswerk en daaronder zeemeerminnen en vrouwspersonen die niet slechts uitdagend met de tweeling van een gazel prijken maar met een drieling. De poppen zijn een late versie van een oude vruchtbaarheidsgodin, die er met de eeuwen steeds jonger en appetijtelijker op geworden is. De poppen zijn dan ook niet van taai-taai, maar van een roomblank deeg. Wanneer de Italiaanse mode het komend jaar een nog uitdagender apparatuur zoekt om de Italiaanse schone alomtegenwoordig te maken, dan stel ik een Peter Pan à trois voor. Het middelstuk van de drievuldige boezem is dan weliswaar niet meer dan een valse stelling, maar als de koekoek moe is van de oksel kan hij zich ongestoord nestelen in deze ijdele tuit. Hij hoeft er zelfs geen jong van een ander uit te gooien, want het is leeg.

Hij kan het echter vullen met zijn gezang: om het uur een korte melodie, zoals het een koekoek uit een goede koekoeksklok betaamt. Bona en Bianca, Orsela en Ortensia, Sabina en Simonetta, Marise en Marietta. Maar laat ik niet doorgaan, anders wordt het toch nog een klinkdicht. En in de bek van een koekoek is dat vreemd, daar hij de eentonigste onder de vogels heet te zijn.