De Italiaanse postkoets

[p. 67]

Door Rome lopen als een kip in de rui

‘Dat kunnen niet anders dan vreemde toeristen zijn! Wij Italianen hebben nu wel ongeveer een voorstelling van de buitenlandse toerist. Maar steeds weer wordt onze stoutste fantasie door de werkelijkheid overtroffen’.

Zo begint een artikel over de kleding van de vreemdeling-toerist in een der Italiaanse bladen. De vreemdeling, of liever gezegd de wijze waarop deze zich kleedt, is reeds lang een probleem voor de Italianen. En in het bijzonder voor de Romein.

In april reeds komen ze: de vreemdelingen uit Duitsland, Nederland, Denemarken en al die andere landen waar het met de zon maar zelden boteren wil. In Rome en in de rest van Italië is het dan nog guur maar de koukleumen uit het noorden hebben het zich in het hoofd gezet dat Italië een warm land is. Zij nemen een garderobe met zich mee die overeenstemt met dit waandenkbeeld. En die garderobe wordt al maar lichter en luchtiger naarmate het later in het jaar is. In mei reeds loopt menige toerist er in Rome bij alsof hij in een badplaats loopt. De avonden zijn dan nog koud, maar de toerist zocht tevergeefs naar iets warms in zijn bagage. Rillende loopt hij door de tochtige en frisse straten van de Eeuwige Stad. De Romein ziet het met enige verbijstering aan. Hijzelf loopt een groot deel van het jaar des avonds gelijk een schaap in de wol.

De verbijstering van de Romein richt zich niet in de eerste plaats op de rillingen van de toerist. Maar op zijn ongekleedheid. Hij ziet daar dan ook de meest vergevorderde staaltjes van. Menige buitenlandse toeriste schijnt het idée fixe te hebben dat Rome een Kurort

[p. 68]

is. Zij kuiert er rond zoals zij in Scheveningen zou rondkuieren of in Zandvoort aan Zee. Het is alles wel best te begrijpen: wie in Italië is geweest, wil bruin terugkomen, nietwaar. Hij wil waar voor zijn geld en bij terugkomst met zijn huid aan de achtergeblevenen bewijzen dat hij tweeduizend kilometer diep naar het zuiden is doorgedrongen.

Zo arriveert dan de toeriste met die bleke huidskleur die de winter haar heeft bezorgd en die zij wijselijk aan de ogen van haar landgenoten onttrekt. In Rome echter wordt zij bezeten door een verlangen naar zonnebrand en zij ontbloot zich in de eerbiedwaardige straten van Rome voor de ogen van de Romeinen voor zover dit mogelijk is. Haar huidskleur is die van de uitlopers van aardappelen die een jaar lang in een donkere kelder hebben gelegen. Voor de verbaasde Romein ziet zij er dan ook uit als een kip in de rui, die zich blootgeeft op de naargeestigste plekken. De tweede dag reeds gelijkt zij een uitslaande brand van infrarood. Eenmaal weer thuis is zij inderdaad gebruind en in Italië geweest. Maar vraag niet wat de Romein van haar denkt.

Is de Romein dan zulk een zedemeester? Neen, dat is hij niet. De kwestie is dan ook nauwelijks een kwestie van openbare zedelijkheid te noemen. De bouwvakarbeiders en wegwerkers in Rome werken naakt tot aan het middel en het stadsbeeld van de Eeuwige Stad is ondenkbaar zonder hun gebruinde torso's. De helft van de ontelbare openbare beelden van Rome zou geen genade vinden in de ogen van de gemeenteraadsleden uit de landen waaruit de toeristen afkomstig zijn. Neen, de kwestie is geen kwestie van openbare zedelijkheid in de zin die wij er in het hoge noorden aan geven. Het is een kwestie van stijl. Een kwestie van beschaving.

[p. 69]

Er is geen stad ter wereld met meer gevoel voor traditie dan Rome, de stad der in draperieën gehulde Vestalinnen en in toga orerende orators. Het Romeinse besef van stijl en stand is identiek met gekleed zijn. Nog geen twintig jaar geleden werd men in Rome door de conducteur van de tram verwijderd indien men op een zomerdag geen jasje droeg. Niet omdat de man zulks onzedelijk vond. Hij vond het eenvoudig geen stijl.

Wanneer een magere Engelsman op leeftijd door Rome dribbelt in een short en zijn bleke benen prijsgeeft aan de algemene aandacht, dan zal geen Romein het woord onzedelijk gebruiken. Hij denkt eenvoudig dat de Engelsman geen geld genoeg heeft om zich een behoorlijke broek aan te schaffen. Zijn gebrek aan broekspijpen is voor de Romein een gebrek aan standing.

Half ontbloot door Rome lopen kan niet. Het druist in tegen de geest en het stijlgevoel van de bevolking. Het druist ook volkomen in tegen de geest van de stad zelf, het is in tegenspraak met het Colosseum, het Forum en zelfs, hoe vreemd het moge klinken, met de in de ogen van noorderlingen zozeer gewaagde beelden. Misschien wel juist daarom. Wie bruin wil worden en zonnebaden wil, bezoeke de Italiaanse Azurenkust. Maar wie Rome of Florence bezoekt, klede zich naar 's lands eer. Anders loopt hij wel in Rome maar eigenlijk loopt hij niet verder dan Zandvoort aan Zee.