Biographisch woordenboek der Nederlanden. Bijvoegsel

[Mr. Joannes Bosscha]

BOSSCHA (Mr. Joannes), zoon van Herman Bosscha en Helena Scheers, werd den 10 den Maart 1797 te Harderwijk, waar zijn vader toen Rector aan de Latijnsche school was, geboren. Hij verliet met het vaderlijke gezin eerst Harderwijk voor Groningen (1804), daarna Groningen voor Amsterdam, waar zijn vader tot rector der Latijnsche scholen was benoemd. Na de Latijnsche scholen in beide laatst genoemde plaatsen doorloopen te hebben, werd hij den 20 Maart 1812 gepromoveerd tot de Akademische studien en verwierf den 30 Nov. 1817 te Utrecht den graad van dr. in de letteren. Nog voor hij de Akademie verliet, werd hij aangesteld tot praeceptor in de laagste klasse der Latijnsche school te Amsterdam, en twee jaar later tot praeceptor te 'sHage. Tien jaren bleef hij in die betrekking, toen hij in 1828 tot hoogleeraar in de geschiedenis en letterkunde aan de Koninklijke Militaire Akademie te Breda werd benoemd. Hij vervulde die eervolle taak van 1828 tot in 1830, toen de Bredasche Akademie tijdelijk werd opgeheven, ten gevolge van den opstand van België, en van 1830, na de hervatting van de lessen aan de Militaire Akademie tot op het einde van 1838, toen hij het hoogleeraarambt te Amsterdam ontving. In die tusschenruimte van 1830 tot 1836 was Bosscha werkzaam als Auditeur Militair bij den krijgsraad binnen de vesting Breda.

Den 7 November 1838 werd Bosscha door den Amsterschen Gemeenteraad benoemd tot Hoogleeraar aan het Atheneum illustre in de Grieksche en Latijnsche letteren, geschiedenis en oudbeden.

Hij bleef aan die instelling werkzaam tot in Junij 1853, toen hij, tot lid der tweede kamer gekozen, zich gedurende eenige jaren aan de staatkunde heeft gewijd, eerst als volksvertegenwoordiger, later als minister van Hervormde eeredienst. Den 12 Maart 1861 trad Bosscha af als

[p. 145]

minister, zijne staatkundige werkzaamheden hielden toon op en het rustige leven ving voor hem aan, dat den 10 December eindigde.

Bosscha begon zijn letterkundige loopbaan met de voltooijing der uitgave van de werken van Appulejus naar de bewerking van Oudendorp en Rhnnkenius. In 1818 nam hij de voortzetting er van op zich en bragt die in 1823 geheel ten einde door het uitgeven van 2 lijvige kwarto deelen (het eerste deel was in 1786 te Leiden verschenen). Gedurende zijn verblijf te Breda schreef hij het klassieke werk ‘het gulden boek van onzen roem’: Neêrlands heldendaden te land, waarvan hij in 1868 een tweede geheel omgewerkte uitgave bezorgde. In het begin van 1865 volgde Het leven van Willem II, uitmuntend van stijl, meesterlijk geschetst, meer een lofrede dan geschiedenis. Ook van dit werk verschenen nog twee uitgaven.

Bosscha was reeds in zijn jeugd een niet ongelukkig beoefenaar der poëzy en behaalde in 1816 de zilveren medaille (aan Katherina Wilhelmina Bilderdijk viel de gouden ten deel) bij de koninklijke maatschappij van kunsten en wetenschappen met een cantate op den slag van Waterloo, en ofschoon hij later geen proeven van dit talent meer mededeelde, zoo toonde hij zijn gansche leven door een uitmuntend beoefenaar der schoone kunsten te zijn. Hiervan getuigt zijne (den 19 September 1840 tot voorzitter dor Holiandsche Maatschappij van fraaije kunsten en wetenschappen benoemd) in die maatschappij gehoudene redevoering onder den titel van proeve van beantwoording der vrage, welke verplichtingen rusten er op de regeeringen ten aanzien van kunsten en wetenschappen.

Reeds kort na zijne komst te Amsterdam was hij tot lid van den Raad van bestuur der Koninklijke Akademie van beeldende kunsten benoemd, en dat hij zich niet alleen met den titel tevreden stelde, blijkt uit zijne voordrachten van 1841 tot in den aanvang van 1845 gehouden over historische onderwerpen, toegepast op het gebied der schoone kunsten. Hij sprak niet slechts voor de leerlingen, maar ook voor de directeuren de vier kunstscholen en zijne medeleden in den raad van bestuur.

Ook gaf Bosscha, behalve zijn Akademisch onderwijs, gedurende 5 jaren (1842-1847) aan het Israëlitisch seminnrium te Amsterdam lessen over geschiedenis stijl en welsprekendheid. De beperktheid van ons bestek gedoogt niet dat wij ons bezig houden met de optelling van al de anonyme vlugschriften, waarin hij de vraagstukken van binnenlandsche staatkunde behandelde of waarin hij, even als Groen van Prinsterer, Nederlands recht op een onafhankelijk volks-

[p. 146]

bestaan verdedigde tegen de aanmatigingen der Duitsche geleerdheid, te vaak de dienaresse der Duitsche staatkunde, evenmin bij de eereblijken die hij gedurende zijn 78jarig leven van genootschappen die hem tot lid en van vorsten, die hem tot ridder benoemden, ontving.

Alleen mogen wij niet onvermeld laten, dat Bosscha zeer veel aandeel genomen heeft aan de stichting der vereeniging van het Roode Kruis.

Ook is hij de steller van het verslag van La Société Neerlandaise de secours aux militaires blessés pendant la guerre de 1870-1871.

Verg. Nederl. Spect. 1875, bl. 104 W.J. Knoop, Levensb. v.J. Bosscha in Jaarb. d. Kon. Akademie van wetenschappen 1875. Huberts enz. t.a.p.