Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 13

[Willem van Zuylen van Nyevelt]

NYEVELT (Willem van Zuylen van), oudste zoon van Frederik van Zuylen van Nyevelt, ridder, heer van Berg-Ambacht, Aertsbergen en Ammers, drost en ballliu van 's Hage en van Stephanie de Gruiter. Hij volgde zijn vader in deze heerlijkheden op en was ook heer van Darthuizen en andere plaatsen. Hij huwde in 1532 Agnes Foeyt, zuster van Elsabeth Foeyt, echtgenoot van zijn broeder Adriaan. Zij overleed in 1562, hij in 1543, en liet na

[p. 388]

Willem (die volgt) Jan, ongehuwd overleden, Gijsbrecht gehuwd met Bertha van Dompselaer, Marie gehuwd met Everard van Dompselaer, Antonie gehuwd met ..... van Westrenen van Noortwijck, (2) Margaretha van Wijnbergen, die kinderen nalaat, Niet zijn zoon Willem maar hij, gaf in 1540 in het licht:

Souterliedekens, ghemaect ter eeren Gods, op alle dye Psalmen van David: tot stichtinghè ende een gheestelijcke vermakinghe van allen Christen menschen. Gheprent Thantwerpen op dye Lombaerde veste, tegen de gulden bant over. By my Symon Kock. Anno MCCCCC ende XI den XII in Junio 12^o.

Hij was de eerste die Davids Psalmen in Nederduitsch rijm bragt op de wijze van bekende, meest wereldlijke liederen, die dan ook gretig door het volk, zelfs ten tijde der bloedigste vervolgingen in Nederland, gezongen werden. De aftrek was zoo groot, dat, volgens le Long, in dat zelfde jaar (1540) niet minder dan 6 onderscheidene drukken bij denzelfden uitgever het licht zagen. Het getuigenis van le Long en van den hoogleeraar J. Alberti stelt het boven allen twijfel, dat de eerste uitgave dezer Souterliedekens in 1540, en niet, gelijk sommigen willen, in 1539 is geschied. Ook werden zij gedrukt in 1550 te Campen bij Steven Jaenssens, in 1558 bij Jan Matthijszoon, in 1559 bij Jan de Laet, in 1564 bij Claes van der Wouwere, in 1613 te Utrecht bij Harman van Borculo, wonende onder den Doms Thoren in 't vliegende hart. Volgens Gailliard gaf hij in 1531 ook de Fonteyn des Levens in het licht.

Zie Willems, Verh. over de Ned. Tael- en Lett. No. 5, bl. 278. Collot d'Escury, Holl. Roem, D. IV. St. II. bl. 416, 419; Witsen Geysbeek, B.A.C. Woord. D. IV. bl. 535; Ypey, Ges. der Ned. Tale, D. II. bl. 415; Huydecoper, Proeve van Taal en Dichtk. pass. Huberts, Chron. Hard. bl 32; Snellaert, Schets eener Ges. bl. 81, 86; H.A. van Alphen, Voorr. der Verkl. van Psalm CXI; Bor. Ned Oorl B. IX. bl. 176; A.v.d. Capellen, Gedenks. A.D. II. voorr. bl. XXXIII; J. Omius, Prakt. Godgel D. I. bl. 230; J. le Long, Hist Verh. bl. 39; Goudhoeven, Chron. 1620 D. I. bl. 219, 236; van Leeuwen, Bat. Ill. bl. 392, No. 13. Andriessen, Aanm. over de Psalmen van Datheen, bl. 170; 's Gravesande, Ged. der Syn. van Wezel, bl. 204, 205; Ypey en Dermout, Ges. der Ned. Herv. Kerk, D I. bl. 543 aant. bl. 280, 281; Bachiene, Bes. Ned. bl. 1103; A. Pars, Index Bat. bl. 237, 431; te Water, Verb. der Edel. D. IV. bl. 447 verv. verg. met D. III. bl. 186; van Iperen, Kerk. Hist. van het Stab. D. I. bl. 98 volgg. Schotel, Verh. over het Wilhelmuslied, bl. 58. Dez. in Nijhoff's Bijdr. voor Vad. Ges. en Oudheidk. D. III. St. IV. bl. 217; Verslag van de 8^o Openb. Verg. der IV^o kl. van het Kon. Ned. Inst. bl. 28; v.d. Monde, Hist. Utr. bl. 41. d'Ablaing, Ridd. Vel. Wapenb. pl. 20; Kok, Woord. o.h.w. Dompselaar, D. XXX. bl. 177, 178; Ferwerda, Woord. Généal. Wijnbergen, Smallegange, Kron. Zeel. bl. 428; Boekz. der Gel. Wer. Sept. 1739; Cat. J. Koning (bij den Hengst, 1828

[p. 389]

bl. 17, 18; J. Alberti, Cat. Libr. No. 3590, 8^o. Cat. J. Koning, D. II. bl. 271. No. 1088; le Long, Bibl. Sel. No. 1173, 8^o. Burman, Orat. bl. 387, 390, 401; Freschot, Nobl. d'Utr. bl. 32. Snellaert, Prijsverh. p. 87, 88. More, Ubers. der Nied. Volksl. älter. Zeit, S. 162, 163. Kobus en de Rivecourt.