Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 13

[Gerrit van Zuylen van Nyevelt]

NYEVELT (Gerrit van Zuylen van), 3de zoon van Jacob en Odo de Roever van Montfoort, werd te Dordrecht voor keizer Maximiliaan tot ridder geslagen, in 1477 met Geerestein en in 1525 met Hoevelaken beleend. Hij behoorde tot de edelen, die den 21 Julij 1468 werden afgevaardigd om Karel den Stouten, hertog van Bourgondië engraaf van Holland te 's Gravenhage te verwelkomen. In 1481 werd hij met Cornelis van Dorp door den magistraat van Delft afgezonden om zich met den heer van Vere, stadhouder van Holland, die aan het hoofd van 7000 man naar 's Hage trok, om zich van die stad meester te maken en zijn gezag te herstellen, te verstaan. Hij was een der voornaamste hoofden der Hoekschen, nam deel aan hunne voornaamste ondernemingen, was een der opperbevelhebbers bij het innemen van Rotterdam, en werd door Frans van Brederode in Jan. 1840 gelast, zich van IJsselmonde meester te maken hetgeen hij met 40 schepen en 400 man deed. Hij nam den bevelhebber van het kasteel Floris, heer van Wijngaarden gevangen en voerde hem met zijn gezin naar Dordrecht. Hij nam deel aan den familie-bond tegen den bisschop van Utrecht en was bij alle ondernemingen tegen dezen tegenwoordig. In 1482 werd zijn kasteel Geerestein door de Hollanders belegerd, veroverd en hij gevangen genomen. Na de herstelling van den bisschop in September 1483, werd hij gevangen genomen, naar Wijk bij Duurstede gevoerd, op losgeld gesteld. Hij overleed 24 December 1533, uit zijn huwelijk met zijne nicht Hildegonde van Zuylen van Nyevelt, was (in 1526 gestorven), eenige dochter van Amelis van Zuylen van Nyevelt, en Adelaide de Witte nalatende Jacob, ridder, heer van Hoevelaken en Geerestein, maarschalk van Utrecht, gehuwd in 1517 (1) met Theo-

[p. 387]

dorine van Wassenaer van Duivenvoorde, dochter van Jan, ridder, heer van Duivenvoorde, Sterrenburg en Noordwijkerhout en van Elisabeth van Renesse van Zeist (2) met Judith van Renesse van Culenborg, in 1538 gestorven, dochter van Jan van Renesse van Culenborg en Geertruida van Heemskerk die hem 12 kinderen schonk. Hij overleed den 12 Junij 1545 - Willem, heer van Schalckwijck in 1520 gestorven - Amelis, heer van Schalckwijck en Schonauwen, raad van Philips de Goede, hertog van Bourgondië, kanunnik van het kapittel van Oud-Munster, in 1503 en 1507 van het kapittel en de hoofdkerk van Utrecht, In 1518 van het kapittel van St. Pancras te Leyden, en in 1526 deken in den Dom van Utrecht. Hij werd tot vele gewigtige en belangrijke zendingen gebruikt, nam deel aan de oorlogen van zijn tijd, en verzette zich met kracht tegen de belasting die bisschop Hendrik van Beijeren aan de geestelijkheid wilde opleggen. Op zijn raad en aanhouden werd er een verbond gesloten met Jan van Egmond, hertog van Gelder en de oorlog aan de bisschop verklaard.

Toen de stad hernomen was (1 Julij 1528) werd er een prijs op zijn hoofd gezet, en het was alleen aan de welwillendheid der gemalin van den gouverneur van Utrecht, die hem een schuilplaats verschafte en hem in het geheim uit de stad liet gaan, dat hij zijn leven te danken had. Hij overleed 11 Jan. 1544. - Odo gehuwd met Hendrik van Valckenaer, heer van Bottenstein - Elisebeth, chanoniesse te Mariendaal, Beatrix, chanoniesse te Oudewijk.

Zie van Heussen, Hist. Episc. T. I p. 84, 138, 143, 144, 149, 150, 151, 456; Th. Basinus en Matthaei Anal. T. I p. 479; Lamb. Hortensius, de Reb. Ultraj. p. 25, 26. 33, 158; Hoynck van Papendrecht, Anal. Belgic. T. I P. I p. 99, 178; Drakenburg, Aanh. Bat. Sacr. p, 13, 68, 69; Matthaeus, de Fundat. p. 434; Gaillard, p. 38 suiv.; Freschot, p. 183, 184; v.d. Hoeveu, Charter Chron. D. I ql. 62; Boxhorn, Theatr. Holl c. VII p 725; van Leeuwen, Bat. Ill. p. 791; Le Petit, Chron. Holl. T. I p. 529. 530; Oude Holl. Chron. div. XXI c. XVIII p. 418; van Alkemade, Rotterd. Heldend. bl. 105, 106; Stichtenhorst en Pontanus, Geld. Hist. bl. 111; van Spaan Hist. Geld. D. IV bl. 190, 197; Kok, Woordenb. D. XXIV bl. 194; Halma, Hoogstraaten, Schuer, Oudh. Rijnl. bl. 95; D'Ablaing, Ridder. Veluve. bl. 87, 136, 164. Hist. Chr. Jaarg. 1851 bl. 169, 17^o,