Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 12. Eerste stuk

[Adolf van Meetkercke]

MEETKERCKE (Adolf van), een der meest beroemde staatsmannen, in 1528 uit een aanzienlijk geslacht te Brugge geboren, werd pensionaris en ontvanger van het Vrije. Als zoodanig woonde hij de vergadering der Algemeene Staten te Brussel bij, en onderscheidde zich door zijne bekwaamheid boven anderen. In 1576 werd hij, wegens de Algemeene Staten naar Don Juan te Marche in Famines gezonden, om de welmeening van hen aan den nieuwen landvoogd bekend te maken. Vervolgens handelde hij met hem te Hoey en werd door hem naar de handeling te Geertruidenberg gezonden, voorts met den markies van Havrech in Aug. 1577 naar Engeland afgevaardigd, om den gevaarvollen toestand des vaderlands te doen kennen en hulp af te smeeken. Zeer breedvoerig handelde hij hier met Walsingham, den beroemden secretaris van koningin Elisabeth, ter verdediging van den stap der staten om aartshertog Matthias als landvoogd in te halen. Hij was in groot aanzien bij Willem I zoowel als bij Matthias en Alençon. In 1579 werd hij naar den vrnchteloozen vredehandel te Keulen gezonden, in 1580 voorzitter van den raad van Vlaanderen, en benoemd om Anjou te vergezellen. Toen zijn vaderland zich met den koning van Spanje verzoend had, koos hij de zijde der vrijheid en verplaatste zich naar de zeven vereenigde provincien, waar hij met vreugde werd ontvangen. Door Leycester tot lid van den Raad van State benoemd, werd hij in 1587 naar

[p. 528]

Utrecht gezonden, om de verschillen over het afschaffen van het eerste lid der staten ontstaan, te vereffenen. Hij toonde zich destijds zeer genegen tot Leycester, en geraakte daardoor bij velen in mistrouwen.

In het genoemde jaar vestigde hij zich te Leyden, en leverde aldaar het volgende rekwest bij Burgemeesters in:

‘Aan de Edele ende Ernstfeste Heeren Burgemeesteren der stadt Leyden.

Adolf van Meetkercke, president van Vlaanderen, verthoont in aldereerbiedinge, dat hy van syne ionge ieucht af sich begeven hebbende ter studie inde vrye konsten, der Griexsche ende Latynsche letteren, den geschreven rechten, mitsgaders het besoecken van diversche lantschappen ende coninckrycken, daer nae geroepen is geweest tot den dienst der Republieken, aldaer hy continuelyck ende onberispelyck gedient heeft, soo wel te hove als in de particuliere ende generale provincien van herwaerts over, sedert het jaer XV^c vyftich, ende namentlick in de generale state ende raedt van state sedert het jaer XV^cXXXVI, sonder intermissie van tyde tot den iiii January lestleden (1587); dat het mijne heeren de gedeputeerde van de generale staten gelieft heeft de provincie van Vlaenderen in de continuatie van den rade achter te laaten, binne welcke tyden de thoonder soo aen mynheere de prince van Oraengien, hoochloffelycker gedachtenisse, als door den lande (sonder jactantie gesproocken) vele groote ende merckelycke diensten, treffelycke ende dangereuse legatien ende commissien, soo buyten als binnen den lande, gedaan heeft tot syn eygene coste ende sonder eenige recompensen, iae ter liefde van de waere religie ende der goeder saecke van dese vereenichde provincien alle syne goederen, gemac, erven, vrienden ende vaderlandt verlaten, ende drie syner soonen ten dienste van den lande overgegeven, daer van de twee voor den vyant haer leven ende bloet gestort hebben, ende de derde noch is in dienst als capiteyn ende lieutenant-colonnel van den heere van Granevelt daertoe gevoecht; dat hy remonstrant van syne voorsz, langdurige diensten soo luttel geprofiteert ende geconquireert heeft, dat hy, wesende van oude en wel bekenden adel ende ryckdom in Vlaenderen, niet behouden en heeft om syn huysvrouw ende acht overgebleven kinderen te onderhouden; dan mits haer in de universiteyt sich behelpende met de talenten, die hy van Godt de Heere ontfangen heeft ende daermede de ionckheydt te tuchten ende te onderwysen in de vrese

[p. 529]

Gots, goede zeden, talen, letteren ende consten, daermede hy dese stadt ende universiteit hoopt te verchieren ende voorderen; bidt daerom dat Uwe E. gelieve uit sonderlinge gratie hem, remonstrant, te vergunnen de vrydommen, privilegien ende exemptien als suppoosten derselver universiteyt ende te dien einde hem favorable acte ofte appositie te verleenen.’

‘Op dit rekwest werd aldus geappostilleerd:
Op ten XV Juny XV^cLXXXVII is by Burgemeesteren deser stadt Leyden in hare vergaderinge opt Raedthuys geresolveert, dat van nu voortaen geen huyshoudende persoonen en sullen toegelaten werden om te genieten de vrydomme van den universiteit dan alvorens overgevende dat sy diennietegenstaende sullen blyven onderworpen het rechtgebiet van die van de gerechte derzelver stede, ende dat men sulcx den heere president Meetkercke, gelycke bewillinge ende overgifte doende, de voors. vrydomme sal laeten genieten.’

Gedurende zijn verblijf te Leyden nam hij deel aan de zamenzwering tegen Leycester in die stad. Hooft noemt hem ‘een der voorbarigste belhamels’ en telt hem onder de ‘bewindgrage geesten, meestal buitenboorlingen, die, ziende dat niet dan bij noodweder de haven hunner hartstogten te bezei len was, het tij bekwaam kavelden, het anker der gehoorzaamheid afkapten, en alle winden te hulp riepen, die dienstig schenen om de golven op holler en holler gang, en de medewilligen van morren tot muiten te brengen.’ Hij ontdook het geregtelijk onderzoek eu vlugtte naar Engeland, waar hij den 6 October 1592, in zijn 64^e jaar van zijn leven stierf, en in de S^t. Paulus-kerk te Londen begraven werd, waar men nog zijn gedenkteeken vindt, welk opschrift ook bij Paquot is te lezen. Hij huwde 1. Jacqueline de Cerf, uit edelen huize, die hem vijf kinderen schonk: Nicolaas en Anthonie die volgen, Baudewijn en Adolf, die hem overleefden en in dienst aan koningin Elisabeth verbonden bleven, en Anne, die volgt. 2. Margaretha van Lichtervelde, die hem een zoon en twee dochters schonk, wier namen onbekend zijn. Zijne beide zusters Eleonore en Adrienne waren chanoinessen te Maubeuge. Zijn zinspreuk was Et amico fidus et hosti. Zijn portret vindt men bij Foppens, Paquot en in de Verk. Vad. Hist. van C. van der Aa.

Meetkercke was een uitstekend beoefenaar der klassieke letterkunde, van welke de volgende proeven bestaan:

De veteri et rectâ pronunciatione linguae Graecae Commentarius. Accessit appendix de Graecorum Accentibus; cum scholiis. Brugis Flandrorum. 1565. 8^o. Antv. 1576. 12^o., ook in Sylloge Scriptorum, qui de linguae Graecae verâ et rectâ pro-

[p. 530]

nuntiatione commentarios reliquerunt etc. Lugd. Bat. 1736. 8^o. door Sigbert Haverkamp uitgegeven.

Kalendarium perpetuum: sive Ephemeris syllabica dierum Festorum Ecclesiae Romanae, achter het bovengemelde werk.

Μόσχου τοῦ Σιϰέλου, ϰαὶ Βίωνος Σμυρναιου Εἰδύλλια. Moschi Siculi et Bionis Smyrnaei Idyllia, quae quidem exstant, omnia hactenus non edita. Accessit Phanoclis Elegia et alia Propertii. Omnia Latinè, tam solutâ oratione, quam carmine reddita, doctissimorumque virorum scholiis illustrata. Brugis Flandrorum. 1565. gr. 8^o.

Theocriti Syracusani Epigrammata, carmine Latino reddita. Met de Parerga Poëtica van Joh. Posthius (Heidelb.) ex Typographeïo Hieronymi Commelini. 1595. 8^o.

Volgens Sweertius en Val. Andreas is dit werk te Wirtsburg gedrukt.

Sweertius schrijft hem Poëmata varia toe, waarschijnlijk op losse bladen gedrukt. Hij liet na eene verhandeling de Tumultibus Belgicis in hs., bij zijn afstammelingen bewaard. De Thou en Val. Andreas, vergissen zich door hem de redactie der Acta Pacificationis quae Coloniae habita sunt, en de aanteekeningen er op, en Bayle, door ze aan Coornhert toe te kennen. Zij zijn van Aggeus Albada.

Zie Bor, Ned. oorl. D. II. B. X. fol. 304 vs. B. XIII. fol. 103 vs. D. XXII. fot. 11 vs. D. IV. B. XXIII. fol. 64, recto. B. XXVIII. fol. 28, 29; Hooft, Ned. Hist. D. XXIV. bl. 1100-1107; Sanderi, Flandr. ill. T. II. p. 154; Sweertii, Ath. Belg. p. 92; Val. Andreas, Bibl. Belg. p. 5, 6; Revii, Daventr. ill. p. 526-528; Thuani, Hist. lib. XVIII. n^o. 25; Foppens, Bibl. Belg. T. I. p. 6-8; Saxe, On. T. III. p. 420; Hoynck van Papendrecht, Anal. T. II. p. 2 p. 244, 248, 249, 309, 349; Beaufert, Lev. v. Willem II, D. III. bl. 32, 141, 143; Paquot, Mém. T. III. p, 617, sv.; Bayle; Dict. v. Coornhert, Wagenaar, Vad. Hist. D. VII. bl. 279, D. VIII. bl. 115, 120, 180, 258, 261; van Wijn, op Wagenaar, D. VII. bl. 50; de Wind, Bibl. d. Ned. Geschieds. bl. 200; Scheltema, Staatk. Ned. o.h.w.; J.C. de Jonge, Unic van Brussel, bl. 76; Groen van Prinsterer, Archives de la maison d'Orange-Nassau, T. VI. p. 85, 134, 220, 273; 280, 440, 470, 521 svv. 522, 565 sv. T. VII. p. 262; Kok, Kobus en de Rivecourt, Acta mss. Cur. Acad. Lugd. Bat.; Gends. Gesch. D. II. bl. 226; van Kampen, Gesch. d. Lett. enz. D. I. bl. 84; Vreede, Inl. t. d. Gesch. d. Nederl. Dipl. D. II. St. I. bl. 213-15; Motley, Opk. d. Ned. Depl. D. I. bl. 77.