Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 12. Eerste stuk

[Jan Mazereeuw]

MAZEREEUW (Jan), werd omstreeks 1783 geboren, vroeger een welgesteld landbouwer, die onder de Fransche overheersching zelfs eenige jaren den post van maire te Opperdoes bekleed heeft en toen zijn gezag als zoodanig goed wist te handhaven. Later vestigde hij zich ter woon te Oostwoud, hield zich meer met het lezen van godsdienstige geschriften dan met de behartiging zijner zaken bezig, zoodat hij langzamerhand achteruitgaande, zich genoodzaakt zag zijn boerenbedrijf te staken; en tot gedeeltelijke betaling zijner schulden zijne grootste bezittingen te verkoopen. Hierop keerde hij naar Opperdoes terug en van deze zijne wederkomst, ongeveer omstreeks 1824, dagteekent de naar hem genoemde godsdienstige secte, hoewel hare leden zich eerst den 5 Mei 1844 wettig hebben afgescheiden. Uit zijn geldelijke schipbreuk scheen hij evenwel nog zoo veel gered te hebben, dat hij, door zijne volgelingen eenigermate ondersteund, tot 1845 in zijn eigen onderhoud kon voorzien, toen echter heeft hij zich; naar men zegt, onder het voorwenden eener ingeving van den engel Gabriël, zijn intrek genomen bij eene weduwe, die met hem, zelve weduwenaar, als een echtgenoot leefde, hare inkomsten met hem deelde, en hem geheel onderhield.

Mazereeuw was een man, begaafd met een goed oordeel, gezond verstand en buitengewoon bekend met den inhoud des Bijbels en andere godsdienstige schriften. Op zijn aanhang oefende hij een grooten invloed uit, zoodat allen een onbepaald geloof hechtten aan zijne woorden. Zij beschouwden hem niet zoo zeer als hun voorganger of leeraar, maar hielden hem veeleer voor een profeet, en gaven zich in godsdienstige zaken blindelings aan hem over. Hij hield zich, naar men zegt, voor een tweeden Johannes den Dooper en voorlooper van Christus bij zijn op handen zijnde wederkomst ten oordeel,

[p. 453]

die zijn volgelingen ook wel eens zeiden, dat nu (1849) reeds daar was. Zij verwachtten dat hij niet zou sterven, maar levend ten hemel worden opgenomen. Doop en Avondmaal bedienen zij niet, wijl zij meenen in het laatst der dagen te zijn en de tijd voor de bediening dezer sacramenten voorbij is, of wel dat de wereld te zondig en te verdorven is om ze te mogen gebruiken. Zij komen des Zondags beurtelings bijeen aan de huizen van hen, bij wie ruimte genoeg is, en lezen, onder het rooken hunner pijpen en het drinken van koffij, elkander uit den Bijbel of eenig godsdienstig geschrift, of een opstel van Mazereeuw voor, zij spreken over het gelezene, en waar het noodig was gaf deze de vereischte uitlegging. Godsdienstig onderwijs wordt alleen door de ouders gegeven. Zijne volgelingen leven uiterlijk zeer ingetogen, de vrouwen dragen nimmer gouden of andere sieraden, van publieke vermakelijkheden onthouden zij zich geheel en al, en de Zondag wordt met Joodsche naauwgezetheid gevierd. Omtrent andersgezinden zijn zij zeer onverdraagzaam. doch maken ijverig jagt op proselieten. Men vindt een berigt nopens de secte van Jan Mazereeuw, te Opperdoes in Noordholland, medegedeeld door W.C. van Campen, pred. te Opperdoes, in Kist en Royaards, Ned. Archief voor Kerk. Geschied. D. IX. bl. 102 volgg.