Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 12. Eerste stuk

[Benjamin Aubery heer van Maurier]

MAURIER (Benjamin Aubery heer van), zoon van Jean Aubery, kleinzoon van den beroemden Jacques Aubery heer van Moncreau, die met gelukkig gevolg de zaak der ongelukkige bewoners van Cabrieres en Merindol bepleitte. Hij trad eerst in dienst bij den hertog van Bouillon en was in 1602 diens gezant aan het Fransche hof. Welligt was hij ook in 1589 secretaris van Du Plessis. Hij verliet de dienst van den hertog van Bouillon en trad in die van den hertog van Sully, wiens secretaris hij gedurende eenigen tijd was. In 1606 gebruikte Hendrik IV hem in de onderhandelingen nopens de onderwerping van den hertog van Bouillon en de overgaaf van Sedan. In 1614 zond hem de koninginne-moeder, op voorspraak van Villeroi naar Holland om daar den heer de Reffuge te vervangen. In den aanvang stond hij in groote gunst bij prins Maurits, die hem zijn achting en vertrouwen schonk en aan Villeroi, na den vrede van Landun schreef: ‘dat het Fransche hof geen bekwamer man kon uitkiezen, waarvan het met groote nuttigheid gediend werd.’ Ook stond hij in hooge gunst bij de prinses douairière Louise de Coligny. In de Arminiaansche twisten hield hij de zijde van Oldenbarneveld en Grotius, poogde als scheidsman in de geschillen op te treden, en toen Oldenbarneveld gevangen genomen en ter dood veroordeeld was, deed hij tot den laatsten oogenblik pogingen om hem te redden.

Hij was zeer bevriend met Grotius, voor wien hij het

[p. 425]

mogelijke deed om hem uit den Loevensteinschen kerker te verlossen. Grotius zond hem uit Frankrijk brieven voor zijne vrienden in Holland. Beide staatsmannen hielden eene onafgebrokene en belangrijke briefwisseling, die bewaard is gebleven.

Bij den dood van Maurier's vrouw, Maria Magdaleine schreef hem Grotius een brief, die meermalen uitgegeven, en ook in het Engelsch vertaald is. Beide, Grotius en Heinsius, vervaardigde een Latijnsch grefschrift op haar.

Maurier stierf in 1636 te Maurier. Grotius vervaardigde op zijn afbeeldsel het volgende distichon:

Docta tabella, refers hominem, qui rectius ipse

Magnanimum reyem, cuius imago loquens.

Maurier had elf kinderen, die hij op een landgoed te 's Hage, dat aan Oldenbarneveld toebehoorde, door Benjamin Prideau liet onderwijzen. Later vergezelde deze drie zijner zonen naar Leyden, waar ze in de regten studeerden.

De namen van eenige dezer kinderen zijn niet tot ons gekomen, de overige waren: 1. Maximiliaan Aubery, een dapper krijgsman, die onder Frederik Hendrik diende, vele belegeringen bijwoonde en te Breda werd gekwetst. Hij huwde in Frankrijk mad. Beauveau d'Espance. 2. Louis Aubery, heer van Maurier, in Frankrijk geboren voor zijn vader naar Holland ging. Hij studeerde onder Prideau te Leyden, doorreisde vervolgens een deel van Europa zocht, in Frankrijk teruggekeerd, de gunst van Richelieu, doch kwam in geen diplomatieke betrekking, en stierf, na de R.C. godsdienst omhelsd te hebben, in 1687 te Maurier.

Hij bezorgde een nieuwe uitgaaf van:

Histoire de l'execution de Cabrieres et de Merindol et d'autres lieux de Provence, particulierement déduite dans le plaidoyer qu'en fit, l'an 1551, par le commandement du Roi Henri II et comme son avocat-général en cette cause, Jacques Aubery, lieutenant civil au Châtelet de Paris et depuis ambassadeur extraordinaire en Angleterre pour traiter de la paix, l'an 1505. Ensemble une Relation particulière de ce qui de se passa aux cinquante audiences de la canse de Merindol. Paris 1645. 4^o. De ecrste editie verscheen Leyde 1619, door de zorg van Daniel Heinsius, die het aan de twee oudste zonen van Benjamin Aubery, Maximiliaan en Louis opdroeg. Voorts schreef hij:

Memoires pour servir à l'Histoire de Hollande, Au Maurier et à Paris 1688. 8^o.; 5^e edit. 1703, bezorgd door den abt Pierre Jacques Sepher, met den titel Histoire de Guillaume de Nassau etc. 1754, 1784, 2 vol. 12^o. met aanteekk. (notes inedites) van Amelot de la Houssaye. Adelung wil, zich op den Catalogue de Neaulme beroepende, dat er eene uitgaaf te Parijs 1668 bestaat, doch zulks is eene vergissing, wijl op de laatste bladzijde van de uitgaaf van 1680

[p. 426]

staat: Achevé d'imprimer pour la première fois le 15 Juin 1680. Au Maurier et le 20 Août a Paris en het privilegie is van 1679. Zij zijn door Roelof Roukema in het Ned. vertaald en te Amsterdam, 1704 onder den volgenden titel verschenen:

Gedenkschriften, behorende tot de Historie van Holland, en d'andere Vereenigde landschappen enz. m. fig. 8^o.

Zij bevatten zeer veel belangrijks over de beroemde tijdgenooten van zijn vader, doch moeten met voorzigtigheid gebruikt worden. Zoo als reeds door Brandt, den schrijver van Grotii Manes vindicati en Haag is opgemerkt en aangewezen.

Memoires de Hambourg, de Lubeck et de Holstein, de Danemarck, de Suède et de Pologne. Blois 1735. 12^o. La Haye 1737. 8^o.

3. Daniel Aubery, aide-de-camp in het leger van den hertog van Enghien, 5 Aug. 1645, in den slag bij Nordlingen gedood. 4. Maurits Aubery, in 1615 te 's Hage geboren. Maurits was zijn doopvader, en schonk hem een doos met zijn afbeeldsel, omzet met diamanten van groote waarde. Het was deze zoon, die bekend is geweest onder den naam van Villaumière, zijn gansche leven in zijn geboorteland doorbragt, onder Fredrik Hendrik, Willem II en Willem III diende en in 1674 als kolonel in den slag van Senef sneuvelde.

4. Louise Aubery, in 1614 te 's Hage geboren, Louise de Coligny en de staten-generaal waren haar doopmoeder en doopvaders. De laatste schonken haar, bij die gelegenheid, eene jaarlijksche lijfrente van f 500, die tot 1672 betaald werd. Zij huwde 1 den markies d'Ardenay; 2. Benjamin de Pierre-Bouffiere, markies van Chambret. 5. Eleonore Aubery, in 1615 te 's Hage geboren, door Frederik Hendrik en Eleonore de Bourbon, zuster van den prins van Condé en vrouw van Philip Willem van Nassau ten doop gehouden. Zij huwde de baron de Mauzé bij Rochelle, en stierf in 1660 kinderloos. Zij was eene voortreffelijke schilderes en beoefende met goed gevolg de letterkunde. 6. Emilia, over wier doop Emilia van Nassau en de graaf van Culemborg stonden. Zij huwde den heer van Montreuil bij St. Marchand in Champagne.

De brieven van Grotius aan Benjamin Aubery vindt men in Grotii, Epistolae ad Gallos, L.B. 1601, en in Grotii, Epistolae. Amst. 1687. fol.

H. Gr. Epistola consolatoria ad Ben. Auber. Maurer., Lupestenii III. Cal. Martias, 1621 vindt men in alle edit. der Epist. Gr. ad Gallos, ook Epist. Consol. ad B.A. Maur. singulariter edita cum aliis ej. argumentis. Kilon. 1674. 4^o; The Mourner conforted, or an Epistle consolatory to Mr. de Maurier. London. 1652. 1^o.

Zie Biogr. Univ. T. II. p. 44; Haag, La France Protest. i.v.;

[p. 427]

Jöcher, Gelehr. Lex. i.v.; Adelung u. Rotermund, Fortz. i.v.; H. Grotii, Marnesvindicati, (Ind.); Brandt, Lev. v.d. Groot, D. I. bl. 311, 313, 314, verv. bl. 19, 20, 432, 433; Aubery, Memoire passim. Lettres Mem. de Neg. de Carleton, (Reg.); Luden, Lev. v.d. Groot bl. 162, 167, 175, 176, 178 etc.; Brandt, Regtspl. v. Oldenb. bl. 43, 101, 102, 135, volg.; Grotii, Verantw. bl. 214; Bandastius Mem. B. VIII. bl. 43, 81, 93; Brandt, Hist. d. Ref. D. II. bl. 643, 673, 722, 733, 965, 970; Uytenbogaerd, Kerk. Gesch. bl. 1002, 1003, 1007, 1008; Wagenaar, Vad. Hist. D. VII. (Reg.); Le Clerc, Bibl. Choisie, T. II. p. 130; Ancillon, Vie des Savans.