Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 3

[Louis Jacques, Baron de Coehorn]

COEHORN (Louis Jacques, Baron de), of gelijk de Fransche schrijvers hem meest verkeerd noemen, de Cohorn, zoon van den voorgaande en Madelaine Dorothée de Lang, werd den 16^den Januarij 1771 te Straatsburg geboren. Op twaalfjarigen leeftijd trad hij even als zijn vader in Franschen krijgsdienst, en had bij het uitbreken der groote omwenteling den rang van Luitenant. Wegens zijne adellijke afkomst bij de republikeinsche regering weinig gezien, begaf hij zich naar de Fransche koloniën op de kust van Guinea, waar hij als Kapitein in de veldtogten van 1792 en 1793 grooten roem behaalde. Als streng voorstander der krijgstucht verzette hij zich ten sterkste tegen de republikeinsche onruststokers in de kolonie, maar hij werd door hen afgezet en naar Europa terug gezonden. Zijn voornemen was naar Holland te gaan, om aldaar onder de vanen zijns ooms, den Generaal Victor de Girard de Mielet, te dienen, maar hij werd hierin verhinderd en genoodzaakt als vrijwilliger in het Fransche leger te treden. Als zoodanig diende hij eerst zes maanden bij het leger der zeekust tegen den opstand in de Vendée, totdat hij door den jeugdigen Generaal Hoche in zijn' rang van Kapitein werd hersteld. In 1795 overgeplaatst bij het leger van den Rijn onder Moreau, maakte hij diens veldtogt tegen Duitschland mede en onderscheidde zich zoo zeer bij vele omstandigheden, vooral bij de veldslagen van Ettlingen en Langenbrücken, dat Moreau hem met eene eeresabel begiftigde.

Coehorn, intusschen tot bataillonschef benoemd, werd na den vrede van Campo Formio als adjudant van den Generaal Decaen bij het leger van Cherbourg geplaatst, dat bestemd was, om de kusten van Frankrijk tegen een' inval der Engelschen te dekken. Na de hervatting van den oorlog volgde hij zijn Generaal naar het leger van den Donau, dat door Jourdan werd aangevoerd en overlaadde zich in den ongelukkigen veldtogt van 1799 met nieuwen roem in den slag bij Ostrach, waar hij een bataillon voetvolk en eene compagnie dragonders van een' wissen ondergang redde, als ook in het gevecht bij Liptingen, waar hij zwaar werd gekwetst. Hierop tot chef de brigade en Adjudant-Generaal bevorderd, werd hem gedurende den winter de verdediging der Rijnoevers van Neu-Breisach tot Straatsburg toevertrouwd. In den roemrijken veldtogt van Moreau in 1800 voerde Coehorn de voorhoede der divisie van den generaal Delmas aan en plukte in de veldslagen van Engen, Möskirch, Neeresheim en Neuburg nieuwe lauweren. De vrede van Luneville verschafte Coehorn eenige rust, om weldra met vernieuwden moed aan de oorlogen van het Keizer-

[p. 577]

rijk deel te nemen; in dien van 1805 tegen Oostenrijk onderscheidde hij zich bij elke gelegenheid, vooral in den beroemden slag bij Austerlitz, even zoo in den Pruissischen veldtogt van het volgende jaar. Op den 21^sten Maart 1807 tot Generaal over eene brigade grenadiers en voltigeurs bevorderd, toonde hij in den bloedigen slag van Friedland, hoezeer hij die eer waardig was.

Coehorn, die na den vrede van Tilsit te Dantzig in garnizoen lag, streed in den op nieuw losgebarsten oorlog met Oostenrijk in het corps van den generaal Claparède. In dezen veldtogt volbragt hij bij Ebersberg op den 3^den Mei 1809 zijn beroemdste wapenfeit; zijne afdeeling was in het enge Traundal nagenoeg geheel door eene veel talrijker Oostenrijksche legermagt ingesloten; Coehorn besloot, om uit dien hagchelijken toestand te geraken, de brug over de Traun te vermeesteren, niettegenstaande deze brug, meer dan 600 voet lang, verdedigd was door een sterk kasteel en ongenaakbare hoogten, met ruim honderd kanonnen bezet; en door zijn' onverschrokken moed gelukte het hem, de brug stormenderhand over te trekken, en de Oostenrijkers na een' allerbloedigsten strijd uit de stad Ebersberg te verdrijven. Napoleon prees dit wapenfeit zeer en stelde het op gelijken rang met zijn' beroemden overgang over de brug te Lodi. Nadat Coehoorn nog een belangrijk deel had gehad in de veldslagen van Eszlingen en Wagram, werd hij na den vrede met Oostenrijk door den Keizer naar het leger in Spanje gezonden, maar hij kwam niet verder dan Pampelona, waar zijne door de vele bekomen wonden wankelende gezondheid hem noodzaakte, naar Frankrijk terug te keeren. Hier leefde hij stil, tot dat de ongelukkige uitslag van den Russischen veldtogt hem noopte, zijnen degen weer ter beschikking van den Keizer te stellen; hij bood dezen te Erfürt zijne diensten aan, die hem met veel onderscheiding ontving en terstond aan het hoofd der voor den landdienst opgeroepen zeesoldaten stelde. Deze voerde Coehorn bij Lützen aan; te Bautzen verrigtte hij het ongeloofelijke met eene brigade nieuwelingen, en in den wereldstrijd bij Leipzig deed hij wonderen van dapperheid, tot dat een kanonskogel zijn been verbrijzelde. Hij zelf viel in handen der bondgenooten, verdroeg de afzetting van zijn been met vastheid, hoewel met tegenzin, daar hij de volslagen nederlaag van het door hem zoo hoog geschatte Fransche leger niet verdragen kon, zoodat hij niettegenstaande de operatie goed gelukt was, reeds den 29^sten October 1813 overleed.

De Brigade-Generaal de Coehorn stond in dit aan helden zoo rijke tijdperk bij geen zijner wapenbroeders in onverschrokken moed achter. Volgens Marco de St. Hilaire was hij een waar soldaat, die buiten het slagveld het spel, verkwisting en een goede tafel boven alles beminde.

Coehorn, die door Napoleon op den 30^sten Augustus

[p. 578]

1809 tot Commandeur van het Legioen van Eer was benoemd, werd kort daarop tot Baron van het Keizerrijk verheven, was gehuwd met Marie Marguerite Sophie de Beijer, die hem verscheidene kinderen schonk, als: Sophie Adèle de Coehorn, gehuwd met Wilhelm, Graaf van Dunten; Louis Eugène de Coehorn; Louise Melanie de Coehorn, gehuwd met Alfred, Baron Renouard de Bussières; Gustave Edmond de Coehorn, die zich in de Fransche diplomatie begaf; Louise Mathilde de Coehorn, gehuwd met den Baron von Dalwich, Raads-President te Darmstadt, en Eugenie Sophie de Coehorn, die met Napoleon, Baron de Menneval, Officier der Artillerie en in 1848 ordonnans officier van den President der Fransche Republiek, in den echt trad.

Zie Pelet, Mémm. sur la guerre de 1809, T. II. p. 44, 207 etc.; Thiers, Hist. du Cons. et de l'Emp.; N. Baron de Menneval, Nap. et Marie Louise, Souvv. Histt. T. I. p. 213; Ersch und Gruber, Alg. Encycl.; de Navorscher, D. IV. bl. 114 en 116; Biogr. Univ.; Nouv. Biogr. Générale.