Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 3

[Hendrik Calkoen]

CALKOEN (Hendrik), zoon van Joan Calkoen en van Franciska Geertruid Prins, geboren in 1742 te Amsterdam, vestigde zich, na het volbrengen zijer studiën, als Advokaat in zijne geboortestad, waar hij kort daarna met eenen post op de secretarij vereerd werd, voor welken hij echter, na de omwenteling van 1795, meende te moeten bedanken, ofschoon hem dit groote opofferingen kostte. Hoewel hij daardoor nu de beginselen dier omwenteling scheen af te keuren, was hij daarom toch geen slaafsch aanhanger der Oranjepartij, want toen er in 1771 een geschrift uitkwam tegen Oldenbarneveld onder den titel: de Advocaat der Vaderlandsche kerk, of vrijmoedige verdediger van derzelver grondconstitutie, Hervormde leer, aanzienlijke beschermheeren, Regtzinnige Leeraren en standvastige Belijders tegen de beledigende geschriften van dezen tijd, 's Hage 1771, 2 stukken, schreef hij daar tegen een boekje ter verdediging van dien Staatsman onder den titel:

Oldenbarnevelds eer verdedigd.

Eene andere verhandeling waarmede Calkoen niet minder eer inlegde is die, welke in 1771 door het Amsterdamsche genootschap: Floreant liberales artes bekroond werd en ten titel voert:

Verhandeling over het voorkomen en straffen der misdaden ter beantwoording der vraag, ‘welke zijn de beste schikkingen omtrent het straffen der Misdaaden, in een welgestelde Maatschappy; met eene bijzondere bepaling op deeze (de Nederlandsche) Republiek?’ enz. Amst. 1783. Het is opmerkelijk, dat de schrij-

[p. 19]

ver, die zich overigens overal toont een verlicht en edeldenkend mensch te zijn, er de pijnbank in verdedigt, als zijnde het gebruik daarvan onder zekere door hem opgegeven wijzigingen en voorzorgen geoorloofd.

Voorts bestaan nog van zijnen hand:

Het Politiek Systema van de Regering van Amsterdam in het waar daglicht voorgesteld, en haar gedrag tegen den Ridder Yorke bescheidenlijk verdedigd in een brief aan een Heer der Regering in Zeeland Amst. 1780; een geschrift, hetwelk aanleiding gaf, niet slechts tot de Rechtsgeleerde Memorie waarin onzijdig onderzocht wordt de gegrondheid der klachten van den Koning van Groot-Brittanje, over de geheime correspondentie tusschen Amsterdam en de Amerikaansche Koloniën. en wijders wederlegd wordt de zakelijke inhoud van zeker traktaadje geintituleerd: Het Polititiek Systema enz. Amst. 1781, maar ook tot het bekende Politiek Vertoog over het waar Systema van de Stad van Amsterdam door Mr. R.M. van Goens 1781.

Verslag en beoordeeling van de missive en memorie, door Z.H. den Prins van Oranje en Nassau aan Hun Hoog Mogenden op den 7^den October 1782 overgegeven, over zijne gehoudene directie als Admiraal Generaal van de Unie. Amst. 1783.

Amsterdamsche Brieven Amst. 1784 en 1785, 5 st.

Calkoen was lid van onderscheidene geleerde genootschappen, onder anderen van Concordia te Amsterdam, waar hij, tusschen 1769 en 1796, in welk laatste jaar hij voor het lidmaatschap bedankte, 34 voorlezingen over belangrijke onderwerpen hield, ook was hij Secretaris van de Maatschappij van landbouw en Ridder der orde van den Nederlandschen Leeuw. Hij overleed den 17^den Junij 1818 bij zijne echtenoote Sara Boekhoff, nalatende vijf zonen.

Zie Algemeene Konst- en Letterb. 1818 Dl. I, bl, 465; Biogr. Nation.; Bilderdijk, Geschied. des Vaderl. Dl. XII bl. 47; (de Jong) Alphabet. Naaml. van Boeken; Biogr. Univers.; Catal. van de Biblioth. der Maats. van Nederl. Letterk. Dl. II bl. 461 en 462; De Navorscher, vierde Jaarg. bl. 103, 381.