Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 2. Eerste en tweede stuk

[Willem Bardes]

BARDES (Willem), een zoon van den voorgaande, was zeer ijverig werkzaam voor de Hervorming, niettegenstaande de gestrengheid, waarmede zijn vader om het begunstigen en aankleven van die partij, vervolgd was. Hij was Stedehouder van Sonoy in Noord-Holland en hielp, als zoodanig in 1574 Purmerende, waar men eenen aanval van de Spanjaarden vreesde, bezetten. Zoo zeer was hij in het Noorder-Kwartier in aanzien, dat de Regering van Alkmaar hem, den 16 December van dat zelfde jaar, verleende, zoo hij te Alkmaar wilde komen wonen ‘Exemptie van alle Officiën van de Magistraat of anders van Schutterye en andere burgerlijke lasten, van contributie van Sluysgeld, Loogering van Soldaten, en dat hy ten allen tyden met zyne familie en goederen vry zoude mogen vertrekken daer het hem goeddacht.’ In 1578 behoorde hij onder de ballingen, die zich toen weder in Amsterdam bevonden. Twee dagen voor de groote omkeering in Amsterdam, voorgevallen op den 26sten Mei van gemeld jaar, schreef hij aan Sonoy, dat hij zijn volk moest gereed houden, om op het eerste bevel van de Staten van Holland te kunnen optrekken; ook ontbood hij eenen schootvrijen helm en rondas, ten zijnen gebruik, blijks genoeg, dat hij iets geweldigs in den zin had. Toen de omwenteling naar wensch gelukt, en de Regeerders, die de inwoners dus lang gekweld hadden, ter stad uitgeleid waren, was Mr. Willem Bardes een van degenen, welke tot Burgemeester en Raad aangesteld werden. In 1579 werd hij als Gelastigde van de Staten van Holland naar Weesp gezonden, om aldaar de rust te herstellen, die door eenige Roomschgezinden in het storen van de Hervormde Godsdienst, met kennis of door aandrijven van sommigen uit de Regering, verbroken was; hij zette zeven leden uit de Vroedschap, en drie hunner, nevens den Secretaris en den ouden

[p. 118]

Pastoor, uit de stad hebbende doen leiden, was de rust aldaar hersteld,

In het jaar 1586, verzette hij zich mannelijk tegen de oogmerken van Leicester, die op raad van Jakob Reingoud, Heer van Kouwenberge, straffen en vorderingen ten laste der kooplieden wilde invoeren, ofschoon het den naam had, dat die straffen alleen zouden dienen tegen de lorrendraijers, zijnde zoodanige lieden, die tegen de plakkaten, en onaangezien de borgtogten bij hen gesteld, den vijand toevoerden. Niet minder ijverde hij tegen het oprigten der kamer van geldmiddelen, van welke Reingoud hoopte Thesaurier te worden. Hij toonde op eene vrijmoedige wijze, dat Leicester geen magt had, om, zonder kennis der Algemeene Staten, zoodanig eene kamer op te rigten. Toen deze zaak op nieuw voor den Raad gebragt was, werd het straffen der lorrendraaijers door ieder redelijk gekeurd, alleenlijk gaf Bardes in bedenking, of het zonder gevaar van oproer te doen ware; doch over het oprigten eener kamer van geldmiddelen merkte hij bij herhaling aan, dat alle nieuwigheid ongemak baarde, en dat hij er zoo veel niet uit te halen zag. In het voorbijgaan liet hij iets merken van de klagten, die hem en zijne ambtgenooten uit Holland gedaan waren, over het dringen van vreemdelingen in de regering, waarover Leicester zeer verstoord werd. Bardes verzocht, dat men zijne woorden, als spruitende uit zucht tot voorstand van 's lands vrijheden, ten goede nemen wilde; waarop de Graaf hernam: ‘dat de woorden goed, maar de werken gering waren.’ Maar met dit stribbelen tegen 's Graven welbehagen werd niets gevorderd; de kamer werd opgerigt en Reingoud Thesaurier gemaakt. In 1587 reisde Bardes naar Friesland en stilde er eenige onlusten, en in 1588 zond de Raad van State hem naar Medemblik, ten einde die stad over te halen om de zijde des Prinsen van Oranje te kiezen, doch deze poging was vruchteloos.

Het ambt van Burgemeester en Raad heeft Bardes te Amsterdam verscheidene malen bekleed; en hij overleed in het jaar 1601, nalatende eenen zoon, insgelijks Willem Bardes genaamd, aan wien de Staten van Holland, in 1603, eene rente van 200 ponden 's jaars toeleiden, wegens 3200 ponden, die zijn grootvader, bij zijne laafste Schouts-rekening, van de stad Amsterdam nog te vorderen had.

Zie Hooft, Vervolg der Neederl. Hist., bl. 163 en volg., Bor, Nederl. Oorl., B. VI. en volg.; Balen, Beschr. van Dordrecht, bl. 353; Velius, Chronyk van Hoorn, bl. 427; Brandt en Centen, Hist. van Enkhuisen, bl. 154; Boomkamp, Alkmaar, bl. 184 en volg.; Wagenaar, Vaderl. Hist., D. VII. bl. 205 en volg.; D. VIII. bl. 157 en volg.; (Beauforl), het Leven van Willem I, D. III. bl. 173-175; Kok, Vaderl. Woordenb.; Chalmot, Biogr. Woordenb.