|
| |
| |
| |
Den eeth van Jan van den Busch. Jacop Wytman.
Wy Jan van den Busche ende Jacop van Wytman wyth gheschict van weghen der stat van Zuolle, laven der Eersamen burghermeisteren, scepen ende raeth der stath van Hasselt ende der gansse ghemeenten dat wij nymmer meer wt enighen tijden desser vanckenscap an ons ghekyrt, daer enighe weder wrake omme doen willen noch van onsser weghen wy moghende of machtich sint, dan mit allen gunst ende vrontscap voerstaen, alse onsse vronde ende live naberen. Ende tot wat tyde de voerscr. stath ons beyder Jan en Jacop ineyschende werde, sullen ende willen wij coemen alse guede lude van eren ende omme desse handelinghe will; willen oeck nymmer soeken of voerderen de van Hasselt daer over te belasten nu noch tot ghener tijt ende laven daermede der stath van Hasselt enen breeff mit onsser state zeghell beseghelt daer van toe gheven af bij der loffte voerscr. In orkonde van dessen oic mit onssen naem hyer onderghesat Anno xvc en xxi des achten dages July.
Item Desse voerscr. sus wesende wyth Hasselt mit nauwer noth, want wolden sy alse verreders doet sclaen; mer de raeth de beschermse. All soe van daer scheidende ende noch niet Zsuoll wesende, soe sint daer inghesant van weghen myen g.h. de van Campen. Daernae omtrent Margrete, doe quam de vorst van Gelder aldereyrst in Zsuolle met xv peerden sonder enighe inhalen van burgheren, want somighe de stont het seer vremde voer dat hy hyer in quam; soe reet hy voert voer Hasselt int legher dat hy doe hadde doen belegghe(ren)? hent toe Magdalena.
| |
| |
Item doe quam Harman van Isselmuden, Drost van Vollenhoe mit sinen bueren ende de stat...? mit velen burgheren ende knechten op sinte Maria Magdalenen dach ende veriacht den vorst mit al den sinen myt dat legher ende schoet den lesten cloet op der nyer torne voer Hasselt. Doe was daer niet meer krudes, soe toech de vorst nae Zsuolle en solde billix syn gheschut ende een deell van sinen luden well achter hebben ghelaten, hadden de van Hasselt ter Enckporten wtghetreden soe hefft de vorst voert doer willem riden van groter schamten dat hy opgheiacht was. Soe hefft hy ghesacht: seet Jacop wij hebben de ridderscap neder ghelacht, ghy hebben ons ghesecht ghy solden Hasselt well crighen, wy solden u een deell knechten senden, alse wij hebben ghedaen. Daer is niet van gheworden. Andermaell hebben ghy mij ghesecht: ic solde een torne mit myn geschut neder legghen sy solden verpocket? worden; sus soe ist alle niet en hebben my omme landen ende luden ghebracht. Well werde u; well gaet u; ic sal mi woll verliken mit minen oem van Uttrecht. Soe hebben sy hem ghebeden mit ghewolden handen, dat hy nu? niet en verlete; sy wolden alle doen dat hy begheerde; lyff ende guet bij hem op te setten of dat oeck alder burgheren belivet Wytman dat ghy segghet jaet g.h. God gheve dat het soe sy se syen mij een deell al mitter necken an. Well an, soe willen wij weder beghynnen, daer wyt verloeren hebben.
Item soe is de vorst weder ipso die anni ghetoeghen in Gelemuiden omme dat te sterken. Soe is ghecomen de drost van Vollenhoe, Harman van IJsselmuden mit velen bueren ende wolden tot hem over
| |
| |
in Ghelemuiden. Soe quam daer op den oert wyth Hasselt Roleff van Ittersum, drost van Diepenhem, omme sprake te holden mit den Drost van Vollenhoe omme de Gelderschen wyth Gelemuden te iaghen, hy an de ene syt ende de van Vollenhoe an de ander syt. Daer over wert hy geschoeten van den peerde doet. En Harman van Jsselmuden mit alle sine bueren veriacht ende selve doet gheslaghen mit x mannen ende welke ghevanghen ende vele harnassen ontiacht. Dit geschah op sinte Peters dach ad vincla Anno ut supra xxi.
Item dus ligghende in Gelmuden ende voer Hasselt, soe sinnen tot hem wyth ghecomen de van Hasselt omtrent Laurencij met drij vaneken knechten, licht sy weren de van Campen oeck verwachtende. Soe quemen hen de Gelderschen mijt een vaneken onder oghen en hebben sy hen alle drij ghenoemen ende vele off ghevanghen ende int water gheiacht. Dander quemen weder in Hasselt ende soe hebben de Gelderschen corffhusen...? Gelemuden ghevestighet ende bleeff int legher voer Hasselt ende deden hem groeten schaden mit schoten; want sy schoten vake onder dach ende nacht hondert schoet in Hasselt.
Item daer nae omtrent Mathei is ghecomen de schult van Deuenter, de renthemeister Jan Kruese van weghen myns g.h. mit hondert en xx ruter ende drij vaneken knechten ende quemen Zsuoll an Vranchus en haelden enen groeten roef van besten. Doe toegen sy nae der Elborch ende wolden in de Weluwe roeven ende barnen, alse deden. Doe quam hem onder oghen de vorst mit een lxx ruter ende mit een seven- | |
| |
hondert knechten ende hebben alden hoep ghevanghen en veriacht ende een deell doet gheslaghen en de vorst hefft daer over verloren Harman van Velen, Jonker van Asewyn ende de vorst quam mit triumphe binnen Zsuolle op sinte Matheus dach omtrent neghen vren tsauents en de hefft de vanen sinte Michyell gheoffert. Doe hefft de vorst Hasselt verlaten mijt een blochus, gheheten corffhuss, daer sy seer wyth benawt werden an desse syt.
Item doe is de vorst ghetoghen int lant en hefft dat in groter brantscat ghelecht ende hebben de husen omme Steenwyck ghebrant ende haelden doe op de eyrste reijsse wyth Drenthe over de lxxx dusent gulden, behalven dat sy hem of eten mitten peerden ende nemen ende toe schande makeden ende nemen ghyselars mede de sy opt vleyshus setteden; alle dat vleyshus wasser voel, de daer int stroe leghen. Ende soe desghelic inde Twenthe oeck wel soe menich dusent als voerscr. Dit dus well iij maell, behalven dat sy verbranden ende de lude vonghen ende hyer over de strate werden ghelet alse deve, dat ymans dat harte in den live mochte, de consciencij hadde dat men soe onse...? laten solde verderuen, alse Kunder gans toe verbarnen ende Gelmuden soe jamerlic de luden hoer huse ende hove te verbarnen ende hoer lant soe te grawen ende voert Meppell ende ander plaetsen oeck te verbarnen, dat alte lanc all weer toe bescriven.
Item Daer nae in denselven jaer sint des Bisscops hoep ghecoemen ende hebben Vreslant dat Gelders was in groeten dingtall weder ghelect ende daernae sint se ghetoeghen mit Fredrick van Twyckel ende
| |
| |
wolden Gronyngher lant int brantschat legghen, daer se Michyell van Pomeren wyth verstuerde dat sy sulx niet all en konden vollenbrenghen; soe toech Fredrick van Twickell weder op Coverden ende syn hoep de verleep en quemen vele by de Gelderschen.
Item oeck eens in den wynter doe wolden de van Hasselt coerffhusz stormen doe de hoep wyth brantschatten wass, daer sy vele doeden voer leten ende hoer hoeftman ende busmeister ende meer ander. De van koerffhusz leten solven well vii doeden mer sy bleven des huses gheweldich mit horen .oijkersz?
Item Anno xxij omtrent Paesschen hefft myn g.h. Philippus daer ghesant over de vijer dusent knechten ende vii virendell peerden ende hebben Gelemuden beleijt by kans vijer weken ende hebben de van corffhusz verpocht, dat sy hem dat hwss op gheven ende de van Zsuolle breken af dat Beerschot ende Buchorst ende branden wijth dat hwss toe Werkeren. En quemen op den Vorster dijck ende branden de mole ende somighe husen ende toghen mit scherpe messen ende korte wapen? ende slanghen voer Gellemuden. Doe bereide sich de vorst van Gelder ende quam mit acht hondert knechten en ii dusent burgheren ende bueren ende hondert peerden ende hebben dat legher versocht by Campen hen mit bussen, de orgellpipen heten, de sestich schoet konden schiten, sonder weder te vollen. Soe comende ant legher, de wech was soe dijepp dat men quelicke staen of gaen konde in den kleij, soe sint sy halleff verslaghen of ghetoeghen na den Sonnenberch ende wolden Gelemuden ontsetten ter see. Soe sint de Burghoenschen soe stolt ghewest ende sinnen
| |
| |
wyth hoer legher ghetoeghen ende quemen de Gelderschen onder oghen op den dyck mit hoeren peerden ende gheschut ende ande syt in water mit scepen ende dreven onsse lude wat toe rugghe. Ten leste quam Cleyn van Harlen? mit Groete Brugghe ende meer bevellsluden mitten burgheren van Zsuoll ende van Zutphen ende hebben den hoep anghevallen sonder de mi(n)ste hoep van ruter ende knechten de noch op den Sonnenberch weren, ende brachten sy op de weech. Doe vollen de van Gellemuden wyth in hoer schansse ende hebben sy daer wyth ghedreven ende slagen doet de van Schickelen heer was, doemende de Burgoensche ruter weder in hoer schansche te riden, soe was de brugghe opghenoemen. Soe mosten sy altemaell off sytten ende gheven hem ghevanghen sonder Jorghen Schenck, de reet in Hasselt. Soe hebben de Gelderschen groet ghewyn ghehat van ghevanghen ende ander pussen? ende kreghen x vanekens van knechten ende - ii ronne vanekens, ende soe is Gelemuden ontsettet ende onsse hoep is ryck ghewerden. Soe toghen sy voert nae Vreslant ende des Bisscops hoep de verleep.
Item Anno xxii doe toghen de Gelderschen voer Steenwyck altera letare Jerusalem ende quemen Saterdaghes daer voer, ende vollen mit drij vanekens daer ander wall, ende worden afgheslaghen; ende doe vollen sy sMaendaghes omtrent dry uren smorghens daer weder an well met iiii dusent knechten ende bueren. Doerde wall drij uren lanc; soe woert toe lesten ghescoten Michiel van Pomeren mit ener hake. Doe was de Greve van Muersse verslaghen ende hadden niet ene halve slange by hem. Sy schoten daer vele vijer in mer het wolde niet bernen sy branden hem de
| |
| |
wyndemoellen aff ende toghen mit groeten schaden ende ghewonden en doden daer van ende Michiel de mit grooter soleniteyt ghebracht toe Hattem.
Item Claes Brandenberch wert met syn vaneken niet? ghelect van de van Steenwyck by Barspijck. Dit schach recht eer men Gelemuden belede, want hy quam wyth Vreslant, daer de vorst van Gelder alle behullep toe behovede ende nochtansz Vreslant over onsse werck verloess, want hy toe kranck was aller wechen bystant te doen.
Item Anno xxii by hilghe cruessdach doe belede de vorst van Gelder Coverden ende schoet daer een tyt lanc voer, ende Fredrick van Twyckel de stack de stat an, eer sy mitten bussen quemen in Coverden ende hadden daer pracherss op, de hy quelike betaelde. Daer over verloes hy dat hwss ende guet ende woert ghevanckeliken ghebracht in Zsuolle daer hem somighe lelike an seghen, de hy hadde laten beschedinghen ende wert voert int lant van Gelder voort ghebracht toe Arnim ende wert van den vorst gheringhe gherantsoent dat hy enssoe vele den eer weder plaghen mochte. Oeck op den solven dach doe gheven sy op dat huss toe Gramesberch dat wellic neder wert ghelecht ende Coverden creech Jan van Zellebach, dyt noch hefft.
Item Anno xxii omtrent Martini schuddecorff, doe wert dat hwss Laghe op gegheven, want de Gelderschen hadden xxii knechten daer aff gheset wy't hete doer van Twyckell. Alsy meende omme een gueden roeff te halen soe bleven daer weynich knechten op. Daer over ge dat hwss op sonder vele daer voer te scheten.
| |
| |
Doe hebben sy op deselve tyt oock Oldenzeell belecht, daer sy mitt groten schanden des nachtes afftoeghen want Adriaen van Rede de wolde si ontsettet hebben mit hulpe des Keisers.
Item op deselve tyt hefft Hacfort inghekreghen Diepemhem boeven guede styllsate, soe de van Deventer segghen ende is daer by nachte inghekroepen ende hebben daer alle de luide wythghejacht behalven den pastoer en den muller ende hefft daer een sterck castyell van ghemact van den kerken ende den torne.
Item op deselve tyt is Enschede ghevestet ende Adriaen van Reden huss Zaetfell dat hy voer syn ranssoen moeste den vorst gheven van Gelder, doe syt niet langher konden holden, doe brandent syt wyth. Ende op deselve tyt hebben de van Hasselt dat verbont ghebrocken, overmitsz dat sy ghene betalinghe creghen ende groeten komer hadden, soe haelden sy alle de Zsuollesche ossen, de sy off coemen konden ende weren licht v dusent gulden gheweert. Doe letet de olde raet roepen ii mael op enen dach, dat ellic solde coemen ende laten sine beeste scryven, sy wolden sy hem alle betalen; mer daer en quam niet aff. Want sy sorgheden voer een oploep, dat sy sulke styllesaten hadden laten maken daer sy soe bij bedroeghen weren, want in den tractaet en stonden wy niet ghenoemt dan alse bywanten ende ondersaten, ende niet claerliken; seet wy willen dat ghy deer van Zsuolle sullen laten passeren toe water ende toe lande, des niet en gheschede; want de van Hasselt de wolden ons niet laten passeren ende in Hollant werden alle onse guederen voer pryss ghehalden. Deventer, Campen voeren waer sy wolden
| |
| |
ende besetten wij se toe lande, de Gelderschen leten sy passeren toe water. Arkelensz sacht: ij van Zsuolle, wille ghij varen, settet u scepe op den waghen. Ende kreghen grote steeckpennijnghe van de steden voerscr. omme ons te verdrucken, wy de des vorsten oppersten solden wesen ende daart alle omme danste ende ghenghen ons met sulken bedroech nae. Wij de sulke stucke in den lande hadden ghedaen des ons ende onsse beter weren onghedaen ghewest ende solden onss helpen, mer sy stercten onsse principaell vijande, de sy ghelovet hadden te straffen nae inholt des fursten breeff voerscr.
Item Anno xxiii op sinte Laurens sinnen de van Gelemuden wyth gethoeghen drij hondert sterck dorch een anslach ghemact toe Zsuolle van Otto van Scerpenseell. Dat sy gheuanghen hadden den boeden van Steenwyck, de welke breven hadde an mijn g.h. Philippus omme toe hebben vifftich ruter daer sy mochten mede halen hoer betalinghe wyth den lande. Soe screven sy enen breeff wyth schine dat hem de Jan van Twyckell van myns g.h. weghen ghesant hadde, soe onderteekent, recht of Jan van Twickels hant was. Soe screven sy bedrigheliken an den schulten ende scepenen in Steenwijck: Live getrwee, soe ij ons ghescreven hebben omme ruter toe hebben, soe belive w te weten dat ghy de sult waer nemen des anderen daghes nae Laurency ende schict ons onder oghen w beste burgher en knechten in Dwyngheloe des merghens guet tyt, op dat de ruter van de Gelderschen niet woerden opghehalden, ghelic w bode de by ons iss ende mitten ruteren coemen sall noch meer bescheyts sall segghen. Hyr mit God bevalen. Hyr op sint sy ghecoemen ende brachten mit viftich peerden ende 1
| |
| |
vaneken knechten. Het was daer jaermerct ende quemen in enen groeten nevel an de stat, soe repen de bueren: viant, ende de burghemeester sede het sint mynsz g.h. perden ons ghesant. Soe hadden sy hem dy luden wijth ghesant, om toe vernemen ende sy tijerden hem alsy pleghen sy sloghen een ryck hwssman doet, de reep viant. Ande grafft wesende, doe roerde sy hoer trumme de van Gelemuden ende ellic sorghede voer syn pols omme eyrst int toe treden. Doe vernemen de van Steenwijck dat het verrederije was ende setten hem ther weer. Doe thoeghen sy of mit enen groten roeff ende de anslach verbleeff doe.
Item doe toeghen sy weer wyth Coverden Anno xxiij op Sante Matheus dach de doe op hoer kermisse dach was, des middernachts by de drij hondert sterck ruter ende knechten ende clommen Steenwyck over den wall, want sy binnen soe veell weren, soe slegen sy op der platsz staende vijer trumme en ii trumpetten ende buten blesen sy oeck een trumpette. Soe werden sy van bijnnen wacker ende wolden hem weren. Doe wert daer wall viii ghedoedet ende de van buten schoten vijer in de stat, daer over dat de burgheren ende knechten verlepen ende meenden dattet drij dusent hadden ghewest, soe brande gansse stath datter niet xx cleyn huskens bleven staende mit drij wyndemolen ende onsse live frowenkerck. De ander twee schone kerken de branden en deden hen over de iic dusent gulden te schade en meer, ende Jacop van Wytman leet hyr Zsuoll.....?, boven dat onsse lant, de onder de van Zsuoll staen, hebben mennich jaer soe ellendelike werden ghemact alse de stat van Jerusalem wellneer. Soe mosten daer
| |
| |
naect ende bloet wijtgaen ende nemen hoer kinderen by der hant bloetvoetsz en hovedes ende hadden naw sommighe een roecks an. Jae vele mannen, de daer in hosen ende wamboys wythlepen ende dathet jamerlic was an to sijen. De des enen daghes rike weren, weer des anderen daghes bedelerss. Soe bleeff nymant in der stath dan de capellaen, koster ende mollenar ende smijt ende barbijer. Soe bleve de Gelderschen ii maent in de stath ende plunderden alle dat sy vonden ende kreghen een deell noch groete bute. Soe lach daer in de grave van Muerss ende Marten van Rossem stathalder der stath Steenwyck, de welke dat kerkenpluck op dede slaen en nam daer over de iic stuck golts datte kerke toebehoerde, dat ander eerlike bevellsluden leten ligghen. Dus wesende hyer, tymmerden sy daer vele hutten ende weer dessynsz dat sy de stath cleynen wolden. Soe leghen hyer enen deell ruters de quaet legijst? hadden ende sy mosten hoer per.....? op horen halsz halen. Soe quemen de burgher van Steenwyck mit een deell Vresen ende knechten ende meenden de stat weder in te nemen des hem mistede, want verloren hoeren hoffman ende dander werden veriacht. Dussoe sande hem de vorst van Gelder ghene guede betalinghe, dat de knechten onwillich worten, wanthet daer soe voell inde stath was van reghenen dat men daer niet gaen en konde. Ende de Burgoenssen leghen voer Sloeten en hadden genoemen Dockum, Woekum, Sneeck ende hem verdroet daer langer te ligghen. Doe doch Sloet(en?) wasz opgegheven, soe quemen de burgheren mit de Burgoinssen ende wolden se versoeken; so sint se ghevloecht wyth Steenwijck doe hoer vianden noch well een mile van hem weren. Want se seghen voer an
| |
| |
dat se de forst van Gelder niet en konden ontsettet hebben, overmitts onghelegheheit. Want Dockum Sloeten Lemmer vele leden, mar sy werden niet verlost. Soe leten sy de stat staen mit alden boyen? ende drij windemolen ende nemen mede, alle dat sy konden ende toghen nae Gronijnghen. Doe quemen de Burgoinssen ende nemen de stat in tot behoeff tsKeisers, de daer een groet bluchus in hefft ghelecht ende holden noch voer den Keiser mit alle sine toebehoringhe dat daer toe kerken hoert ende boeren myns g.h. renten.
Item Anno gheschat oeck xxii soe dede forst van Gelder de torne vesten omme dat de van Hasselt de zsuolsche besten solden niet meer halen; soe werden de burgheren ganss verslaghen dat sy by des werke solden omme liff en guet coemen. Soe werden sy des forsten bewanten seer moede ende wolden niet langher leden, datter enighe knechten quemen in Zsuolle. Dus hefft de forst menichmaell ghearbeit omme knechten daer in willen te hebben. Ende dede den raet deputyerden by hem coemen in Arnijm, omme alse daer van hem te vernemen ghewelt te hebben in Zsuolle. Soe wassen geschiet Albert Wicherdinck, Otto van Inghen, Tomas Knoppert, Arnt van Bolten. Soe quam Arnt van Bolten mitten forsten raden alse Knoppert ende meer ende dede den burgher in Belheem by ener komen ende leten hem daer hoeren des fursten breeff hoe luttell dat des gheholden wasz; daer sy op seden: doet ons scrifften mede waer ghe toll hebbet gegheven of de cort is ghedaen. Wij willent den fursten anbrenghen, dat het ghebetert sall werden. Dus leden sy voer. Anghesyen de anslach ghemact van des
| |
| |
fursten bewanten dat de knechten van den Dornc? de quemen op den rechten middach mit hoer vaneken op de Nijstat ende wolden soe plump inder stat gaen, want hem ghelovet was, dat sy in der stat solden ligghen ende weeren by de iiiic sterck ende alsy daer in quemen, so solden sy noch sterker syn ende omme stath mede in dwank der arronghe langher te halden, wolden sy daer een veste in hebben ghemact dat de stat moste hebben ghestaen in hoer bedwanck. Dus quam de stat dinar ende sede: raeth ende ghemente weren overcomen, dat men se in solde laten. Doe sprack Zallant: dat en is niet waer. Doe quemen de menthe voer Jan ten Busch hwss de op de tyt burghermeister was ende vrage doe hem, of hi sulx van hen sede, dat der soe ghesloeten was op die knechten in te hebben teghen den wynter. Soe quemen de burgher voer de porte, soe bleven de knechten achter ende vertoghen nae Gelemuden. Soe sloech Knoppert doctor voert hoe vele knechten dat wy den furst toe wil wolden halden, off mit hoe vele ruteren ende knechten hy hyr in mochte comen, of hy ghedronghen werde van de Campers of Deventerssen omme de daer toe brenghen, dat wy ghelic hen vaeren solden of hy dan syn wyken solden moghen hebben op Zsuolle. Dat altemaell niet en was, dan dat hy soe knechten mochte inghebracht hebben, want de furst hadde de van Deventer anno xxii omtrent sinte Michyel de brugghe affghebrant ende den torne neder gheworpen, gheheten den Spyttenberch mit wenich luden, soe men sede. Ende oeck in nam dat bollwerck daer hy van ghemact hefft een groet bluckhuss gheheten: Altenaee daer hy in der stath aff schoet ende hen groet hoemoet dede ende hem hoer koeweijde toe schanden macte, soe dat sy
| |
| |
van hem de vischerijee en koeeweiden mosten dinghen ende hem daer baven vake ghenoemen ende hoer koerne op den velde verbrant ende vele molestacyen de van Deuenter ghedaen soe schie? soe voell ende se weder gheplaghet de Veluwe ende de van Zutphen etc. Ende de van Campen verbrant een deel van Bronope ende op der zee, waer sy de becomen konden. Ende oeck op hem een anslach hadden ghemact, comende mit een deel scepen mitten knechten beladen ende wolden soe mit een verrass inder stath van Campen ghevallen hebben, mer de gueder wynt vell hem contrary dat de anslach verbleeff. Dus soe mosten sy van noden ingaen een contract mitten fursten hyr na bescreven volgende etc. Soe dan de furst de weer mitten twen steden verenicht, dat hem gheen hullep van ons van noden en weer, want wy doch alle by hem op hadden gheset dat wy ontbaren konden; doch wess knechten hem de van Zutphen, Harderwyck ende de ander steden hem wolden halden, daer wolden wy oeck nae volghen, Hyr mede toech Knoppert mitten sinen weder nae Arnijm.
|
|
Auteursrecht onbekend